Uwarunkowania logiki buddyjskiej.pdf

(1473 KB) Pobierz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wydział Neofilologii
Instytut Językoznawstwa
Językowe i filozoficzne
uwarunkowania logiki buddyjskiej
Michał Lipnicki
Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem
Prof. dr hab. Jerzego Pogonowskiego
Poznań 2014
Pamięci
Danuty Lipnickiej
Podziękowania
Składam serdeczne podziękowania Prof. dr hab. Jerzemu Pogonowskiemu za
jego nieocenioną pomoc.
Dziękuję również pracownikom Zakładu Logiki Stosowanej UAM za liczne
uwagi i dyskusje podczas Seminariów Zakładowych.
Dziękuję prof. dr hab. Markowi Mejorowi, dr Svenowi Sellmerowi oraz dr Prze-
mysławowi Szczurkowi z Katedry Orientalistyki UAM za cierpliwą pomoc in-
dologiczną i sanskrytologiczną.
Spis treści
Wstęp
6
Uwagi odnośnie transkrypcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
I
Logika buddyjska a filozofia
13
14
1 Logika buddyjska w kontekście logiki indyjskiej
1.1
1.1.1
1.1.2
1.2
1.2.1
1.2.2
Główne determinanty rozwoju logiki w Grecji i w Indiach . . . . 15
Grecja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Indie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Debata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Soteriologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
59
Rozwój logiki buddyjskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2 Filozoficzny system Dignagi i Dharmakirtiego
2.1
2.1.1
2.1.2
2.1.3
2.1.4
Epistemologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Wiedza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Warunki prawdziwości poznania . . . . . . . . . . . . . . 68
Poznanie bezpośrednie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poznanie pośrednie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
77
3 Rozumowanie
3.1
3.1.1
3.1.2
3.1.3
3.1.4
Teoria rozumowania Dharmakirtiego . . . . . . . . . . . . . . . 77
Podstawowe kategorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Dwa rodzaje lokacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Relacje między własnościami i lokacją . . . . . . . . . . . 81
Trzy rodzaje racji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
3
4 Logika buddyjska a ontologia
4.1
4.2
4.3
4.4
92
Związki logiki z ontologią w myśli zachodniej . . . . . . . . . . . 92
Indywidua i koncepty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Podstawowe założenia logiki fikcji . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Ontologiczne podstawy teorii rozumowania . . . . . . . . . . . . 98
4.4.1
4.4.2
Ontologia buddyjska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Związek naturalny i rozumowanie . . . . . . . . . . . . . 103
4.5
4.6
4.7
4.8
Część i całość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Buddyjska ontologia fikcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Teoria apoha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
4.7.1
4.8.1
Język jako kryterium poznawcze . . . . . . . . . . . . . . 122
Podstawy do interpretacji . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Buddyjska logika fikcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
II
Logika buddyjska a język
127
130
5 Negacja
5.1
5.1.1
5.1.2
5.2
5.3
Negacja w sanskrycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
Dwa rodzaje negacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Współczesne interpretacje . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
. . . . . . . . . . 154
159
Propozycja interpretacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Apoha
i dwa rodzaje negacji — interpretacje
6 Stosowanie partykuły
eva
w logice buddyjskiej
6.1
6.2
6.3
6.4
6.1.1
Semantyka dla partykuły
eva
u Dharmakirtiego . . . . . . . . . 162
Współczesne interpretacje . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Propozycja interpretacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Analiza użycia partykuły
eva
w schematach rozumowania . . . . 174
Zastosowanie negacji a wykluczanie w schematach rozumowania 182
187
. . 188
7 Wyrażanie związku między tezą i racją
7.1
7.2
Sanskrycki system przypadków a relacja między tezą i racją
Ablativus a status poznawczy schematów . . . . . . . . . . . . . 192
197
8 Logiczne aspekty traktatów
Njajabindu
oraz
Njajapraweśa
8.1
8.2
Cel traktatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Struktura traktatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
4
Zgłoś jeśli naruszono regulamin