Małe tablice historyczne - Witold Mizerski.pdf

(5545 KB) Pobierz
MAŁE
TABLICE
HISTORYCZNE
Wybór i opracowanie:
Witold Mizerski
Niniejsza książka zawiera materiały zaczerpnięte
z „Tablic Historycznych” Wydawnictwa Adamantan
Projekt okładki:
Paweł Łukomski
Skład i łamanie:
Wydawnictwo Adamantan s.c.
Wydanie I
Warszawa 1996
Druk:
Zakład Poligraficzny "Tęcza’'
02-264 Warszawa
ul. Janiszowska 9
Od Wydawcy
Przedstawiane Czytelnikowi „Małe tablice historyczne” zawierają najważ­
niejsze fakty historyczne dotyczące zarówno historii powszechnej, jak i historii
Polski. Zamiarem Wydawnictwa Adamantan było przygotowanie takiego opra­
cowania, które mogłoby się przydać Czytelnikowi poszukującego zbioru zawie­
rającego tylko zupełnie podstawowe dane. Do książki trafiły więc jedynie takie
informacje, które wypada znać na każdym egzaminie lub sprawdzianie. Zdecy­
dowana większość zebranych w „Małych tablicach historycznych” tabel dotyczy
tematów omawianych w szkole.
Tym, którym wiedza zawarta w „Małych tablicach historycznych” nie wystar­
czy, Wydawnictwo Adamantan poleca wielokrotnie obszerniejsze „Tablice histo­
ryczne”. Niektóre tabele zawarte w „Małych tablicach historycznych” zaczerp­
nięto wprost z tamtych tablic, a inne są ich skróconą wersją. Z obszerniejszej
wersji powinni korzystać ci, którzy interesują się historią, przygotowują się do
trudniejszych egzaminów lub poszukują różnych interesujących zestawień fak­
tów. Nawet im jednak mogą się przydać „Małe tablice historyczne” jako tani i
wygodny zbiór podstawowych danych.
W „Małych tablicach historycznych” wykorzystano wiele popularnych skró­
tów; sądzimy, że nie ma konieczności ich objaśniania.
Zdajemy sobie sprawę, że w książce podającej fakty w sposób tak skonden-
dowany, jak w „Małych tablicach historycznych”, konieczne są pewne uprosz­
czenia; nie da się wszystkich zjawisk wyczerpująco opisać w kilku zdaniach i nie
podejmowaliśmy takiej próby. Przygotowując niniejszy wybór dołożyliśmy jed­
nak wszelkich starań, by uniknąć błędów i nieścisłości. Oczywiście, będziemy
wdzięczni za wszelkie uwagi (zwłaszcza krytyczne), dotyczące niniejszych tablic.
Warszawa, 22 kwietnia 1996 r.
SPIS TREŚCI
HISTORIA POWSZECHNA
P reh isto ria..................................................... 7
Najważniejsze państwa starożytnego
Bliskiego Wschodu ................................... 8
Dzieje starożytnej Grecji ........................... 10
Ustroje polityczne starożytnej Grecji . . . 11
Dzieje R z y m u ............................................. 12
Instytucje republiki rzym skiej.....................13
Wędrówki ludów i najazdy na Europę . . . 14
Najważniejsze wydarzenia w dziejach
chrześcijaństw a....................................... 15
Najważniejsze daty średniowiecza.............. 16
Społeczeństwo fe u d a ln e..............................17
Kluczowe zagadnienia 1000-1500 . . . . 18
Dziedzictwo kultury średniowiecznej . . . 19
Najważniejsze wydarzenia 1500-1789 . . 20
Wielkie odkrycia geograficzne.................... 21
Reformacja i kontrreform acja.................... 22
Najważniejsze wydarzenia 1789-1914 . . 23
Rewolucja francuska i epoka napoleońska 24
Wiosna Ludów 18 4 8-4 9 ..............................25
Kwestia robotnicza.......................................26
Państwa narodowe w Europie 1822-1919 . 27
I wojna światowa - przebieg....................... 28
Najważniejsze wydarzenia 1914-1939 . . 29
II wojna światowa - p rz e b ie g .................... 30
Skutki wojen św iato w y ch .......................... 31
Najważniejsze wydarzenia po 1945 r. . . . 32
Konflikty Wschód-Zachód...........................33
Wojny lokalne po 1945 r. .......................... 35
Komunistyczne kraje Europy - porównanie 36
Kluczowe problemy końca XX w.................37
Powstania n aro d o w e ...................................53
Odzyskanie niepodległości 1914-1918 . . 54
Kształtowanie się granic Polski 1918-1922 55
Polska niepodległa 1 9 1 8 -3 9 ...................... 56
Partie polityczne okresu międzywojennego 57
Polska w II wojnie światowej ................... 58
Polska powojenna - charakterystyka . . . 60
Polska powojenna - znamienne daty . . . 61
Partie polityczne po 1989 r . ......................... 63
UZUPEŁNIENIA
Cywilizacje pozaeuropejskie...................... 64
Style w sztuce europejskiej do XVIII w. . 66
Przełomowe daty historii nauki i techniki 68
Niektóre dawne jednostki fh ia r................... 70
Ważniejsze dawne m o n e ty ......................... 70
Terytorium i ludność Polski w dziejach . 71
Rozwój ludności św iata................................71
HISTORIA POLSKI
Władcy P o ls k i............................................. 38
Najważniejsze wydarzenia dziejów Polski 39
Rozwój ustroju feudalnego w Polsce . . . 42
Ekspansja Polski na W schód....................... 43
Unie Polski i Litwy ....................................43
Władza ustawodawcza Rzeczypospolitej . 44
Społeczeństwo stanowe w XVII w............... 44
Przywileje szlacheckie.................................45
Ważniejsze wojny w historii
Polski XV-XVIII w....................................46
Polska szlachecka na tle E uropy................. 48
Próby naprawy R zeczypospolitej..............49
R o zb io ry ...................................................... 50
Polska w początku XIX w. i początku XX w. 51
Najważniejsze wydarzenia 1795-1914 . . 52
HISTORIA POWSZECHNA
7
PREHISTORIA
Wybrane wydarzenia z dziejów Ziem i i człowiekaa
15 mld
4,6 mld
3 mld
400 min
65 min
5 min
2 min
1,8 min
700 tys.
40 tys.
15 tys.b
11 tys.
Początek Wszechświata
Początek Słońca, Układu Słonecznego i Ziemi
Najstarsze ślady życia na Ziemi (bakterie)
Pierwsze rośliny i zwierzęta na lądzie
Wymarcie dinozaurów, rozprzestrzenienie się ssaków
Pierwsze australopiteki (Afryka)
Homo habilis
(„pitekantrop”) - przodek człowieka. Najstarsze narzędzia kamienne
Początek powtarzających się okresów zlodowaceń
Najstarsze ślady obecności człowieka na ziemiach polskich
Przybycie do Europy człowieka współczesnego (w Afryce obecny ok. 100 tys. lat temu)
Zasiedlenie Ameryki przez człowieka
Koniec ostatniej epoki lodowcowej
a - wszystkie daty przybliżone (lat temu); b - wg niektórych badaczy o ok. 20 tys. lat wcześniej
Główne okresy pradziejów
Okres
Czasa
(p.n.e.)
Charakterystyka
Najprostsze narzędzia kamienne sporządzane przez odbicie kilku odłupków
2 mln-
w celu uzyskania zaostrzonych krawędzi. Zbieractwo, polowania na
300 tys.
niewielkie zwierzęta, ślady krótkotrwałych obozowisk
Paleolit
dolny
Bardziej złożone narzędzia, m.in. tzw. pięściaki. Obozowiska z prostymi
400
ty s - konstrukcjami typu szałasu, prawdopodobne używanie drewnianych dzid
100 tys. i okryć ze skór. Dowody używania ognia
Paleolit
środ­
kowy
Postęp techniki łowieckiej - ślady polowań na duże zwierzęta. Nowe rodzaje
100
narzędzi kamiennych (groty oszczepów, noże, zgrzebła). Dowody rozwoju
tys.-
kultury duchowej: grzebanie zmarłych, wykorzystanie barwników
40 tys.
(malowanie ciał?), ozdoby (wisiory). W Europie - człowiek neandertalski
Wiele nowych typów i podtypów narzędzi kamiennych, rozwinięta obróbka
Paleolit 40 tys.- kości, ziemianki, pierwsze osady wielosezonowe, używanie łuku i strzał.
9 tys. Pojawienie się sztuki figuralnej (rzeźby i ryty w kości, figurki z gliny,
górny
malowidła), rozpowszechnione pochówki zmarłych. Człowiek współczesny
9 ty s -
Mezolitb
4 tys.
Okres zainicjowany wielkimi zmianami klimatycznymi. Intensywne myślis­
two, rybołówstwo i zbieractwo, umożliwiające zakładanie wielosezonowych
osad. Postęp w technice łowienia ryb: harpuny, haczyki, sieci, lodzie-dłubanki
Neolit
Rolnictwo i hodowla staje się podstawą utrzymania (co nie oznacza zaniku ło­
4600-
wiectwa i zbieractwa). Znajomość ceramiki, zaawansowanych metod obróbki
3100c
kamienia, rozwój osadnictwa (wzrost gęstości zaludnienia)
3100- Pojawienie się wyrobów metalowych (miedź, złoto). Ilościowo przeważają
Eneolitd 1850e nadal wyroby z drewna, kości i kamienia
Epoka
brązu
Epoka
żelaza
1850-
800e
od ok.
800e
Opanowanie metalurgii brązu, stopniowe wypieranie narzędzi kamiennych.
Duże organizacje plemienne, wykształcenie się podstawowych rzemiosł
Pojawienie się żelaza i stopniowe (w ciągu kilkuset lat) wypieranie narzędzi
z brązu. Znaczny rozwój technik rolniczych, trwające różnicowanie rzemiosł
a- w odniesieniu do Polski; b - faza wyróżniana tylko na niektórych obszarach świata;c - na Bliskim Wschodzie
o kilka tys. lat wcześniej;d - „epoka miedzi”; e - na Bliskim Wschodzie o ok. 1000 lat wcześniej niż w Polsce
Zgłoś jeśli naruszono regulamin