Filatelista 1992.03.pdf

(6077 KB) Pobierz

Nr 3

(833)

Rok XXXIX

marzec

PISMO POLSKIEGO ZWIĄZKU FILATELISTÓW

1992 r.

cena

5000 zł

„,(2,

c,C

-0

,,oSSE 1

199,

F,1„,

,z,Aou'Ll CA

(f)

FA. HUMINO

If1411.4111A

lfAi

0110 MMMD c, 4

04 ,

&°,z

9D1A Ck-\-".

„bosfr..4.

sw7,:t

. G

• ,!:,-,z....

,._.,..7

u 990

s oo R

<z_

q4Z:

cre * JU

WIOSNA!

naszym hasłem

Mn P,

CHRO

PRZYRODĘ!

PLAN WYSTAW NA 1992 r.

Polskiego Zwi

zku Filatelistów

I. Wystawy bilateralne

wca

Polaka - Izrael, Katowice, 30 maja - 6 czer-

II. Wystawy międzynarodowe

I stopnia

1. m

WF Motywów Religijnych, Poznań, sier-

III. Wystawy krajowe

II stopnia

pień

9. 40-lecie PZF na Warmii i Mazurach, Olsz-

tyn, marzec

10.Łambinowice (Lamsdorf), Opole

11. Dni Tarnowa, Tarnów, czerwiec

12.Wielkanoc, Warszawa, kwiecień

13.Stolice Europy, Warszawa, maj

14.Transport kolejowy, Wroclaw, czerwiec

15.450-lecie urodzin hetmana Jana Zamoys-

kiego, Zamość, marzec

V. Wystawy pod patronatem FEPA

I .Europhilex '92, Budapeszt

1. 200. rocznica urodzin gen, J. Bema,

Tarnów, marzec

2. 60-lecie ruchu filatelistycznego na Górnym

Śląsku,

Katowice, maj

3. 70-lecie ruchu filatelistycznego na lubelsz-

czyźnie, Lublin, wrzesień

VI. Wystawy pod patronatem FIP

1. Młodzieżowa WF Canada '92, Montreal,

marzec

2. Granada '92 Hiszpania, Granada, kwie-

cień

3. Olymphilex '92, Hiszpania, Barcelona,

sierpień

4. Genova '92, Wiochy, Genua, wrzesień

5. Uruguay '92, Urugwaj, Montevideo,

październik

OD REDAKCJIr

Prosimy wszystkich organiza-

torów wystaw filatelistycznych o nadsylanie nam

informacji.

to dwukrotnie. Przed zorganizowaniem

wystawy (z dużym wyprzedzeniem) oraz zaraz po jej

zakończeniu. Jest to w Waszym i naszych czytelników

interesie. Nasz cykl produkcyjny trwa okolo dwóch

miesięcy. Czasem otrzymujemy informację o plano-

wanej wystawie na kilka dni przed jej otwarciem,

a sprawozdanie - w kilka miesięcy po wystawie.

Przykro nam, ale takich informacji nie będziemy

mogli zamieszczać.

IV. Wystawy regionalne i okręgowe

III stopnia

1.Dwustronna Bialystok-Grodno, Bialystok,

kwiecień

2. „Kolumb - 500" z udziałem państw nad-

battyckich, Gdańsk, sierpień

3. Dwustronna Polska-Australia „Kangur"

Kalisz, wrzesień

4.„Silesiana '92" Jastrzębie Zdrój, Katowice,

marzec

5. „Szczęść Boże", Jaworzno, Katowice, maj

6. 700 lat Nowego Sącza, Kraków

7. 125 lat sportu polskiego,

Łódź,

maj

8.Olsztyn - Gdańsk - Białystok, Olsztyn, maj

Przed stuleciem polskiego ruchu filatelistycznego

SPOTKANIE

18 stycznia 1992 r. odbyło się spotkanie przewod-

niczących Komisji ZG z kierownictwem PZF. Przed-

stawili oni to czego dokonano już w tej kadencji i jalne

mają plany na najbliższą przyszlok. Zadania tym

donioslejsze.

że

w przyszłym roku obchodzić będzie-

my setną rocznicę zorganizowanego mchu polskich

filatelistów, a ważnym jej akcentem będzie w maju

1993 r.

Światowa

Wystawa

Filatelistyczna -W Po-

znaniu. Z czym więc przyjdziemy na tę Wystawę«? Jak

wypadnie konfrontacja polskich eksponatów z tymi

najlepszymi, jakie przedstawią wystawcy z całego

świata?

Odpowiedzi starali się udzielić dyskutanci.

Była ona wieko zróżnicowana, w zależności od klasy

wystawienniczej.

Niektórzy przewodniczący szczerze wyznali,

że

ich

komisje więcej mają do zrobienia niż do tej pory

dokonaly. Wielu jednak przedstawiło spory dorobek.

Wszyscy, najważniejsze zadania upatrują w inspiro-

waniu i propagowaniu swej problematyki. Ważną rolę

spełniają Kluby Zainteresowań. Są takie, których

liczba członków systematycznie wzrasta, wydają biu-

letyny, organizują spotkania.

Nawet tak kosztowne przedsięwzięcia jak wydaw-

nictwa, są realizowane. Upada jednak czytelnictwo,

zmniejsza się liczba naszych bibliotek, a tego już nie

można klak na karb kryzysu.

Spotkanie prowadzil H.BiaIek, prezes ZG PZF,

a wzięli w nim udział: J.PainuIa, sekretarz ZG PZF,

W.Tur,

skarbnik, a zarazem p.o. przewodniczącego

K.h4 lodzieżowej oraz W.Alexiewicz (Tematyczna),

F.Bura

(Aerofilatelistyk i), T.Hampel (Tradycyjna),

J.Heffner (Calostek), A.Kurezyński (Wystaw),

J.Ma-

lik

(Literatury i Czytelnictwa),

A.Stepaameake

(Mak-

sima%) i

J.Tokar

(Historii Poczty i Filatelistyki).

Szczegółowe omówienie dyskusji zostanie opub-

likowane w ,Biuletynie Informacyjnym ZG PZF".

Obk).

„Biale plamy”

OPRACOWANIA O OBSŁUDZE POCZTOWEJ

POLSKICH FORMACJI WOJSKOWYCH

W odniesieniu do I wojny

światowej

i następującego po nim okresu kształtowania się

Państwa Polskiego, najszerszy zakres informa-

cji w naszej literaturze filatelistycznej dotyczy

obsługi pocztowej polskich formacji wojsko-

wych, działających na ziemiach polskich: Legio-

ny Polskie, Legion Puławski, polskie poczty

polowe 1918-1922 i francuskie poczty polowe

w Polsce 1919-1922. Bogata jest też literatura

dotycząca Poczty Polowej I Polskiego Korpusu

gen.Dowbór-Musnickiego na okupowanym

w 1918 r. obszarze Białorusi, przede wszystkim

ze względu na wydane własne znaczki i całostki

pocztowe.

Gorzej przedstawia się sprawa z opracowa-

niami filatelistycznymi tego okresu innych pol-

skich formacji na obczyźnie. Istnieją jedynie

artykuły o przesyłkach pocztowych ówczesnej

Armii Polskiej we Francji i we Włoszech, ale

dzial ten został pominięty zarówno w Polskich

Znakach Pocztowych (tom IV, 1966 r.) jak

i w Katalogu Specjalizowanym 1990. Nato-

miast w odniesieniu do formacji istniejących na

obszarze dawnej Rosji w latach 1915-1920, to

poza wspomnianym I Korpusem i małą

wzmianką w Polskich Znakach Pocztowych

(t.IV, s.1163), brak jakichkolwiek opracowań

o obsłudze pocztowej następujących polskich

formacji wojskowych (w nawiasach okres ich

istnienia, lub data utworzenia):

1. Brygada Strzelców Polskich (od 13

października 1915 r.),

2. Dywizja Strzelców Polskich (od 21 lutego

1917 r.),

3. II Korpus Polski (od 8 grudnia 1917 r. do

12 maja 1918 r.),

4. III Korpus Polski (od 15 stycznia 1918 r. do

22 sierpnia 1918 r.),

5. Oddział Polski w Odessie (od 23 listopada

1917 r. do 20 kwietnia 1918 r.),

6. Polska Oddzielna Brygada na Kaukazie

(od 25 grudnia 1917 r. do 26 lipca 1918 r.),

7. Oddział na Murmanie• (od 29 VI 1918 r.),

8. Oddział na Kubaniu* (od 24 VIII 1918 r.),

9. IV Dywizja gen.Zeligowskiego (od 23

października 1918 r.; w styczniu 1919 r. wyru-

szyła z Kubania do Polski przez Odessę, Besara-

bię i Bukowinę; 15 czerwca 1919 r. przekroczyła

granicę pod

Śniatyniem

i wesz w skład wojsk

ła

polskich, walczących w Małopolsce Wschod-

niej),

*Nazwy formacji wojskowych w brzmieniu dosłow-

nym wg formularza. W przypadku „Oddziału na

Murmaniu" chodzi o rejon Murmańska (tak je okre-

diano w okresie międzywojennym).

10. V Dywizja Syberyjska (od 23 czerwca

1918 r.); powróciła do Polski latem 1920 r.

drogą morską (przez Gdańsk).

Podane wyżej daty utworzenia, bądź istnienia

formacji zawarte są na formularzu „Arkusz

spisowy dla wojskowych zawodowych", wyda-

nym w 1932 r., sygnatura „Druk GI.U.St. 2027

19 XII 32 58000", na którym umieszczony jest

wykaz wszystkich polskich formacji wojsko-

wych i odrębny wykaz polskich organizacji

wojskowych (obejmuje organizacje utworzone

w latach 1908-1912). Do formacji wojskowych

zaliczono także:

- Zarządy Związków Wojskowych Polaków

(od 24 marca 1917 r. do 1 lipca 1918 r.),

- Naczelny Polski Komitet („Naczpol"), od

21 czerwca 1917 r. do 31 stycznia 1918 r.,

- Naczelna Rada Sit Zbrojnych (od 1 lutego

1918 r. do 4 marca 1918 r.), o których obsłudze

pocztowej także nic nie wiemy.

Apeluję więc do wszystkich zbieraczy, którzy

dysponują przesyłkami pocztowymi wymienio-

nych formacji wojskowych oraz

źródłowymi

informacjami, o ich publikowanie, bądź poro-

zumienie się z Komisją Historii Poczty i Filatelis-

tyki ZG PZF (Al. Kościuszki 118/35, 90-446

Łódź).

W istniejących opracowaniach filatelistycz-

nych, daty historyczne dotyczące formacji wojs-

kowych są czasem pomijane lub niezbyt

ścisłe.

Opierając się na wyżej omówionym wykazie,

podaję daty utworzenia lub istnienia innych

formacji, celem wprowadzenia korekt i uzu-

pełnień w przyszłych opracowaniach, zwłaszcza

katalogowych:

- Legion Puławski powstał 18 października

1914 r. (Katalog Specjalizowany podaje wrze-

sień 1914 r.),

- I Korpus Polski utworzony 6 sierpnia 1917

r. (Katalog Specjalizowany podajo,po rewolu-

cji październikowej"), końcowy dzień istnienia

7 lipca 1918 r. (PZP i Katalog Specjalizowany

podają jedynie dzień wyjazdu obsługi pocztowej

w dn. 2 lipca 1918 r.),

- Bajończycy we Francji, okres istnienia od 21

sierpnia 1914 r. do 22 sierpnia 1915 r.,

- Armia Polska we Francji powstała 4 czerw-

ca 1917 r. Daty te należy uznać za miarodajne,

gdyż zostały ustalone przez władze wojskowe

okresu międzywojennego i służyły m.in. do

ustalenia wysługi wojskowej, przy czym służba

w okresie wojennym do 18 marca 1921 r. była

liczona podwójnie.

W odniesieniu do H wojny

światowej

istnieje

wiele różnych opracowań, rozsianych w prasie

filatelistycznej, krajowej i polonijnej, a także

nieco wydawnictw zwartych. Syntetyczne infor-

macje zawierają Polskie Znaki Pocztowe i Kata-

log Specjalizowany. Nie mniej odczuwa się brak

pogłębionej, kompleksowej monografii

o obsludza pocztowej Polskich Sił Zbrojnych na

Zachodzie.

JERZY TOKAR

NIE ZNANE STEMPLE OKOLICZNOSCIOWE F.I.S.-1939

W lutym 1979 roku, z okazji 50-lecia

Międzynarodowych Zawodów F.I.S. (potem

również Narciarskich Mistrzostw

Świata),

„Fi-

latelista" zamieścił opracowanie monograficzne

znaków pocztowych emitowanych w związku

z F.I.S.-1939 i 1962', uzupełnione później dwie-

ma notatkami,.

Należy przypomnieć,

że

Zawody F.I.S.-1939

propagowane byly najpierw sześcioma wirnika-

mi?, w tym Krakowa (Nr 39 102), którego

jednoobrączkowy datownik (KRAKOW 2) ma

wyróżnik „a" (foli).

List ten nadano 18 lutego (godz.19), a więc

w przeddzień zakończenia Mistrzostw, co jesz-

cze bardziej czyni go wiarygodnym.

Dotąd nie spotkałem drugiego identycznego

składu wirnikowego, a także popularnej wersji

krakowskiego wirnika z kasownikiem jedno-

obrączkowym, pochodzącego również z 18 lute-

go 1939 r.

Na okres trwania F.I.S.-1939 Obwodowy

Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny w Zako-

panem uruchomił prowizoryczne oddziały nad-

awcze: trzy w samochodach i jeden w hotelu

I\IARCIARSKł E

M ISTRZO SIWA

)WIATA

11-19.11.1939

ZAKOPAN

fot. 1

fot. 2

„Stamary" (siedziba komitetu organizacyjnego

Mistrzostw i biura prasowego).

Placówki te wyposażono w niezbędne

pieczątki nagłówkowe, mające służyć celom

urzędowym (fot.3)4.

Wydany przez Pocztę folder' oraz oficjalny

program „F.I.S." wymieniają ponadto dwa

inne oddziały nadawcze: stały, przy ul. Orkana

i (istniejący dłuższy czas) oddział na dworcu

kolejowym.

Dotychczas nie spotkałem

żadnego

rodzaju

ostemplowania pochodzącego z placówki przy

ul. Orkana. Natomiast w zbiorach p. Z.Per-

czyńskiego z

Łodzi

znajduje się kartka, naj-

I) J.Krzaczek -„FIS" na znakach Poczty Polskiej

- Filatelista R.XXVI, 1979 nr 3 (558), str.66-70;

2)J.Krzaczek - Kto wypuszcza braki? - Filatelista

R.XXVI, 1979 nr 9 (564), str.237;

).Krzaczek - Ach, te katalogi! - Filatelista

R.XXX, 1983 nr 20 (658), str.474-475:

3)A.Myślicki - Katalog Polskich Stempli Okolicz-

nościowych, Zeszyt 1, Warszawa 1975, Wyd. K.A.W.,

str.126-127;

4) tamże, str.132-133, po2.39 201 i 39 202 oraz

1979, str.68;

J.Krza.czek - Filatelista nr 3,

5)tamże, str.67.

Parę lat temu otrzymałem od dr P. Pelczara

całość pocztową z innym kasownikiem krakow-

skiego wirnika - dwuobrączkowym z mostkiem

i wyróżnikiem „b" (fot.2). List, na którym on się

znajduje, ma wszystkie cechy autentyczności:

opłata pocztowa uiszczona znaczkiem obiego-

wym z tzw. „Serii Historycznej", naklejonym

niedbale (ząbkowanie wystaje nad górną

krawędzią koperty), a sam wirnik odbity bez

znamion jakiejkolwiek staranności.

fot. 3

widoczniej inspirowana przez filatelistę, na

której m.in. widnieje pieczątka oddziału nadaw-

czego na dworcu kolejowym (fot.4).

Pieczątka ta, również w kolorze czerwonym,

może być utożsamiana z pieczątkami przed-

fot. 4

stawionymi na fot.3: identyczne pod każdym

względem dwa górne wiersze (wymiary i krój

liter) i użycie tej samej czcionki w czwartym

wierszu, z identycznym napisem: „Oddział nad-

awczy".

Pieczątka tego oddziału nie może być jednak

traktowana jako pocztowy znak okolicznościo-

wy, gdyż brak w niej czwartego wiersza o treści:

„F.1.S.-1939", którego - jak przypuszczam

świadomie

nie umieszczono, planując widocz-

nie dłuższy

żywot

oddziału dworcowego. Nie-

mniej jednak wyjątkowa rzadkość tego waloru

i jego bezsprzeczny związek z Mistrzostwami

FIS czyni go obiektem szczególnego pożądania

w szeroko specjalizowanym zbiorze znaków

pocztowych tej ciekawej i lubianej przez filate-

listów imprezy sportowej.

JERZY KRZACZEK

SPEKULACYJNE ZAKLEJKI „POLSKIEJ CENZURY"

z lat 1941/1945

Otwarcie granic (a może „kufrów" z zapasa-

mi?) spowodowało,

że

na giełdach pojawiły się

ciekawe listy polskich poczt wojskowych na

zachodzie z lat 1941/45. Dotyczy to wyłącznie

przesyłek nadanych przez poczty polowe stac-

jonującego w Wielkiej Brytanii „I Korpusu

WP", który dysponował własną siatką po-

cztową, stosując dodatkowe stemple poczty

polowej, ale w przeciwieństwie do II Korpusu

(Bliski Wschód, Wiochy) nie stosował własnych

stempli, lub innych znaków kontroli, gdyż

byłoby to sprzeczne z wewnętrznymi przepisanii

obiegu pocztowego w Wielkiej Brytanii. Nad-

ane przez polską pocztę polową — podobnie jak

i nadchodzące do jednostek — przesyłki pod-

legały kontroli cenzury brytyjskiej. Jak to zwyk-

le bywa, cenzura, zwłaszcza w stosunku do

obiegu wewnętrznego na Wyspach, była wyryw-

kowa i wiele przesyłek doręczanych było bez

znaków kontroli.

„Lukę" tę wypełnił znany doskonale ze swej

„wzbogacającej" filatelistykę działalności

(wspomina o nim m.in. dr A.Hartman w pub-

likacji „Filatelistyka i pseudofilatelistyka

w okresie wojny 1939-1945 poza granicami

Polski" — „Filatelista Polski", nr 44949 r.,str.

50) por. Aleksander Stocki, który później pod

pseudonimem „Smith" wydał katalog,

w którym obok oficjalnych znaków skatalogo-

wal skrzętnie własną radosną twórczość.

Wydrukował on zak lejkę w j. angielskim

i polskim z trzywierszowym tekstem: „POL-

SKA POCZTA POLOWA /Urz

ędowo

zabez-

pieczona/ przez Polską Pocztę Polową No.1".

Tekst angielski nie zawiera numeru poczty.

Napisy — w kolorze czarnym — zamyka krop-

kowana ramka. Podobnie oddzielono wiersz

pierwszy od następnych. Nalepka perforowana,

gumowana, wydrukowana na papierze

żółtym

(fot. I). Zwiodła już ona wielu zbieraczy, którzy

„zabezpieczone" nimi listy nabywali jako rzad-

kość do swoich zbiorów, zwłaszcza

że

nalepka

sugerowała namiastkę dziabnie cenzora. Sądzę,

że

nie użyto terminu „cenzura" lub „kontrola",

Plik z chomika:

Meeweck55

Filatelista 1992.03.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: