Filatelista 2011.04.pdf

(15476 KB) Pobierz
PISMO POLSKIEGO ZWIĄ
ZKU FILATELISTÓW
EOTH ANNIVERSARY
OF HUMAN SPACE FLICHT
12.04.2011 Poczta ONZ: 50-lecie pierwszego lotu kosmicznego
Fot. 1. Emisja w walucie USA dla biur ONZ w
Nowym Jorku
Nr 4
(1062) rok 58 Kwiecień 2011
Cena 8.- Zł (5 % VAT)
PL ISSN 0015-0975
12.04.2011 Poczta ONZ: 50-lecie pierwszego lotu kosmicznego
• Fot. 2.
Emisja dla biur
w Genewie
SOE ANNIVERSAIRE DU
REMIER VOL SPATIAL HABITE
• Fot.3.
Emisja
dla biur
we Wiedniu.
50 JAHRE BEMANNTE RAUMFA
• o35
1.
."
.
" s
•
••11•11•111114~1111•4 .1.1.1
.
uN
35 as
o35' oo
$0b
OD REDAKTORA
Szanowni i Drodzy Czytelnicy !
Wśród rocznic i jubileuszy przypadających w bieżącym roku, ważną rocznicą
jest 50-lecie pierwszego lotu kosmicznego, którego start miał miejsce 12 kwietnia
1961 roku. Starsi kolekcjonerzy pamiętają,
że
w filatelistyce zainicjowany zostal tym
faktem nowy wówczas temat
KOSMOS,
który przez szereg lat był jednym z
ulubionych tematów filatelistycznych.
Pierwszym człowiekiem, który
poleciał w podróż kosmiczną byl
Rosjanin - Jurij Gagarin, którego
podobizna upamiętniona została na
dziesiątkach, czy może nawet na
setkach walorów pocztowych na
całym
świecie.
101~1~11111111iilliiiiiit
POLSKA
40
GR
s
-O'
_
4~1~01.1111401.11ffillic
•
J
r
1
-
.......,'
Obecnie, w 50. rocznicę tego wydarzenia, najdalej poszla Poczta Organizacji
Narodów Zjednoczonych, zapowiadając wydanie 12 kwietnia br. trzech arkusików
po 16 znaczków w każdym - dla Nowego Jorku, Genewy i Wiednia (zob. I i II str..
okładki} oraz 6-cioznaczkowy blok (zob. niżej).
P.WIWER
VOL SPATIAL
1.317C
OLV ANNVIVERSAVVE
DU
W numerze kontynuujemy
m. in. publikację Kol. Sławomira Chabrosa o Polskiej
Poczcie Polowej w 1939 roku oraz zamieszczamy pierwszą część krytycznych uwag
Jerzego Gruszczyńskiego o pocztach wojskowych polskich formacji - w interpretacji
katalogów firm handlowych.
Na stronach miesięcznika znajdą Państwo też, jak zwykle, sporą porcję
interesujących publikacji z różnych dziedzin filatelistyki oraz nowe propozycje na
temat oceny eksponatów tematycznych na wystawach filatelistycznych, a także
szereg innych informacji.
Serdecznie zapraszam do lektury.
REDAKTOR NACZELNY
Bronisław Rejnowski
159
Próbne nadruki całostek
prowizorycznego wydania lubelskiego z 1918 roku
dla terenów byłej okupacji austro—węgierskiej
ROBERT PUCHAŁA
Pierwszy opis i skatalogowanie całostek wydania prowizorycznego, tzw.
lubelskiego z 1918 roku, znajdujemy w pierwszej monografii jlj polskich
znaków pocztowych z 1935 roku, wydanej nakładem wydawnictwa Ikaros
pod redakcją prof. Antoniego
Łaszkiewicza.
Pomimo upływu prawie 100. lat
od wydania tych calostek, we współczesnych katalogach nie znajdujemy
prawie
żadnych
nowych informacji, a te o których traktuje niniejszy artykuł
- wręcz wypadly z katalogów.
Całostkom tym w monografii jtj nadaje się
numery katalogowe 4
i 5,
aktualne do dzisiaj.
Monografia wyróżnia trzy odmiany całostki z nomi-
nałem 25
hal.,
ze znakiem opiaty:
A - bez ramki,
B-w ramce z podwójnej linii falistej
C - ss ramce z podwójnej linii falistej, a na
zewnątrz grubej.
Wspomina również występowanie kreślenia napisu
Feldpostkarte
pojedyncze lub podwójne.
Wielki znawca polskich całostek pocztowych
Stanisław 2,611u1ewski w swojej monografii 121
wydanej w roku 1960 uzupełnia te dane, o
informację:
„Wedtug ostatnich ustaleń typy A i B
powalały w
wyniku
uszkodzenia płyty kamiennej i
pochodzą z końcowej fazy produkcji".
Stwierdzenie
to jest z drobną redakcją powtórzone w monografii
Polskie Znaki Pocztowe jaj.
Ustalenia te wydają mi się mało prawdopodobne,
co postaram się uzasadnić i wyjaśnić pochodzenie
tych odmian. Skupiam się tu na ca
łostce
Cp 5 o
nominale 25 hal. przedrukowanej typograficznie, na
której występują
odmiany nadruków
A i B.
Natomiast wygląd nadruku typu
C
jest standardem
dla całego wydania - oprócz zmiennego koloru,
nominału i techniki nadruku, drobnych usterek i
odmian, co nie jest przedmiotem tego artykułu.
lako wieloletni zbieracz całostek z okresu 1918-
1920 mogę stwierdzić,
że
opisane odmiany nadruku
A i B,
są unikatowe. Osobiście posiadam trzy takie
c
kartki, które tu zaprezentuję, a przeglądają najwięk-
sze zbiory całostek, udało mi się zobaczyć jeszcze
dwie takie kartki, identyczne z tymi, które posiadam.
Teza pierwsza o uszkodzeniu płyty kamiennej i
końcowej fazie druku wydaje się całkowicie
nieprawdopodobna. Przy, co prawda, niezbyt dużym
nakładzie całostki Cp 5 w wysokości 15.000 sztuk -
do określenia końcowej fazy przedruku wypadałoby
udokumentować jej istnienie, chociażby kilkudzie-
sięcioma kartkami, wykazującymi narastające usterki
i uszkodzenia.
Również równa liczba wysokości nakładu nie
sugeruje jakich§ kłopotów z jego ukończeniem w
wyniku rozpadania się formy przedrukowej.
Odpadanie kolejnych ramek wokół znaku opiaty i
to definitywne - a nie
są
znane odbitki z
zanikającymi lub uszkodzonymi ramkami - wydaje
się być nieprawdopodobne.
Na dodatek, wcześniej nie opisane występowanie
pojedynczych belek tylko i wyłącznie z brakiem
ramki - całkowicie zaprzecza dotychczasowym
ustaleniom. Trudno sobie wyobrazić jednoczesne
odpadnięcie pojedynczych belek zasłaniających
napisy, z obu pozycji formy przedrukowej.
Kartki, które kolejno przedstawię, a które
korespondują
z przyjętymi
oznaczeniami,
jako
A i
B,
według mnie są w rzeczywistości próbnymi
nadrukami tego wydania, logicznie
uzupełnianymi
kolejno poszczególnymi
elementami nadruku, aż
do
uzyskania efektu
końcowego (typ C). Prawdo-
podobnie wykonano najwyżej po kilka odbitek
z
różnych składów dla ich oceny - i
stąd też ich duża
rzadkoić.
Fot. I przedstawia całostkę z nadrukiem próbnym
w postaci pojedynczych
belek zasłaniających napisy
i znakiem opiaty bez ramki. Oznaczam ją, jako
Cp 5
PI,
co odpowiada staremu oznaczeniu,
jako typ
A
Ful. I.
160
Belki te mają grubość okoli) 1,5 mm i długość około
35,8 i 53,9 mm. Charakterystyczne jest lekkie ich
wyszczerbienie w prawym dolnym narożniku. Ponieważ
byty one zbyt cienkie i nie zasłoni!y w calości austria-
ckich napisów, postanowiono je pogrubić przez dodanie
po jednej belce. tworząc grubą helkę podwójną.
Fot. 4 przedstawia efekt końcowy w postaci standardo-
wej calostki Cp 5 z podwójnymi belkami zasłaniający-
mi napisy i znakiem opiaty
Is
ramce z podwójnej linii
falistej, a na zewnątrz grubej (dawne oznaczenie C).
Znane mi próby wykonane są na formularzach
żółtawo-
szarych oraz są stemplowane grzecznościowo datownikiem
ambulansu pocztowego na trasie Kowal — Trzebinia nr 31
z datą 20 I 1919. Ostemplowania te są znane również grze-
cznościowo odbite na definitywnych całostkach Cp 5, być
może antydatowanym datownikiem, celem
.49rociukcji-
kar-
tek z obiegu pocztowego, co jest dosyć częste dla tego
wydania. Kartki z oryginalnego obiegu są bowiem
rzadkie, a w szczególności omawiane caiostki Cp 5.
Sam kasownik ambulansu jest prawdziwy. Na fot. 5
przedstawiam list firmowy nadany w tym ambulansie 3 II
1919 —
na odwrocie koperty
znajduje się stempel odbiorczy
Warszawy
z
datą 4 H 1919.
ot. 2 przedstawia calostkę z nadrukiem próbnym w
postaci podwójnych belek zaslaniających napisy i
flakiem oploty bez ramki, Oznaczam j
ą
jako Cp 5 P2
co odpowiada staremu oznaczeniu, jako typ A.
Dodatkowe belki umieszczono
poniżej już
zainstalowanych, przy czym nieznacznie, okolo 0,5
mm, podniesiono dolny skład, dopasowują go do
c
odległości napisów, które miały belki zasłaniać. Po
pogrubieniu, belka ma charakterystyczną dla całego
nakładu grubość
okuto 3,1 mm,
przy zachowaniu
wyżej podanych długości. Teraz zwrócono uwagę na
sam znak opłaty i postanowiono go obramować
przez zastosowanie ramki z podwójnej linii falistej,
co upodabniało by go do typowego znaku opłaty na
całostkach.
iwa
J
Fot. 3 przedstawia calostkę z nadrukiem próbnym z
podwójnych belek zasłaniających napisy I znakiem
opiaty obramowanym podwójną linią falistą. Oznaczam
ją jako Cp 5 P3. co odpowiada staremu oznaczeniu, jako
typ B. Skład belek jest nie zmieniony, e charakterys-
tycznymi wyszczerbieniami górnych belek skł adowych,
jak w Cp 5 Pl I P2.
Szladow skiego
Fo. 5. List
pochodzi / firm,
Miechowa. oferującej nasiona, nadany zapewne na
stacji Miechów Charsznica, w okolicy której znajdo» ala
się ta firma.
Ambulans z Kowla do Trzebini musiał więc jechać trasą
przez Lublin. Radom, Kielce. Tuneli Olkusz. W latach
1921-23 numer 31. byl już przypisany do ambulansu na
trasie Lwów — Kraków.
ROBERT PUCHAŁA
Bibliografia:
1. Laszkiewicz A. redakcja: Polskie Znaki Pocztowe,
Ikaros 1933,5.344
2. ZólIdewski S.: Całostki polskie oraz mające obieg na
ziemiach polskich, Wydawnictwo
Komisji Naukowo
-
Badawczej PZF, Warszawa 1960, cześć II, s. 12-13
3. Polskie Znaki Pocztowe, Ruch, Warszawa 1962, t.
111,
s. 150-151
Ramka w tym ukladzie widocznie wydala się zbyt
wątła i postanowiono o dodaniu zewnętrznej grubej
ramki składającej się z czterech beleczek, charakte-
rystycznej dla wszystkich pół
niej przedrukowanych
formularzy.
161

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin