Zetor 25_poradnik.pdf

(2378 KB) Pobierz
Prototyp pierwszego traktora typ 25 zbudowany w listopadzie 1945r.
Niespełna kilka miesięcy po zakończeniu działań wojennych w połowie 1946 roku z
bram czeskiej fabryki Zbrojowka w Brnie wyjeżdża pierwszy powojenny ciągnik
rolniczy Zetor 25, który zapoczątkował sukces popularnych traktorów serii 25. Sama
nazwa „ Z e t o r ” , powstała przez połączenie pierwszej litery "Zet" od nazwy fabryki
Zbrojowka i ostatnich liter słowa traktor -"or" ,
Cofnijmy się jednak jeszcze do okresu końca I Wojny
Światowej.
Dokładnie do 1918
roku kiedy to w oparciu o istniejącą wcześniej austryjacko -węgierską fabrykę armat
utworzono zakłady o nazwie Zbrojovka Brno. Asortyment produkcyjny obejmował
początkowo różnego rodzaju uzbrojenie, jednak stopniowo był rozszerzany o
telegrafy , telefony, aż do specjalistycznych narzędzi do budowy dróg.
W latach 1924 – 1925 wzrosło zapotrzebowanie na produkcję broni maszynowej i
samochodów dla potrzeb wojska . Rozwinęła się również cywilna produkcja
samochodów, rowerów, urządzeń pomiarowych dla przemysłu, silników
samolotowych i innych specjalistycznych urządzeń .W związku z tym w 1925 roku
wydzielono produkcję samochodów i produkcję broni jako osobne działy.
W latach dwudziestych ubiegłego wieku Zbrojovka Brno wyrosła na jednego z
największych producentów broni na
świecie.
Zaś w latach trzydziestych rozpoczęła
produkcję pierwszych traktorów Skoda. Po wybuchu II Wojny
Światowej,
zakłady
zostały włączone do niemieckiego przemysłu wojennego, jako cenny nabytek. W
sierpniu 1944 roku bombardowania alianckie poważnie zniszczyły część kompleksów
produkcyjnych. Jednak zakłady , zwłaszcza działy produkcji cywilnej po wyzwoleniu
zostały bardzo szybko uruchomione.
Znak Zbrojovki z 1936r.
Prototyp ciągnika typ Z 25 przygotowany został w rekordowym tempie do listopada
1945 roku. Trzeba zaznaczyć ,
że
konstruktorzy za Zbrojovki nie mieli zbyt wiele
czasu , gdyż odbudowująca się gospodarka, a zwłaszcza nowo tworzone rolnictwo
uspołecznione pilnie potrzebowało dużej ilości wytrzymałych ciągników rolniczych .
Latem 1946 roku ukończono serię kilku sztuk prototypowych , które następnie
poddano próbom eksploatacyjnym w rozmaitych warunkach polowych. Zebrane w
ten sposób doświadczenia przyczyniły się do dalszych ulepszeń i poprawek w
konstrukcji ciągnika, który w drugiej połowie 1946 został ostatecznie skierowany do
seryjnej produkcji. Zetor 25 szybko zdobył sobie miano podstawowego ciągnika w
rolnictwie Czechosłowacji. Do końca 1947 roku wyprodukowano 3406 szt. co
stanowiło , aż 60 % dostarczonych wtedy na rynek Czechosłowacji traktorów.
Zetor 25 z pierwszych serii dostarczanych do Polski w latach
1948-1949
Jesienią 1947 roku w ramach ówczesnych umów międzynarodowych o współpracy
została odesłana do Polski , pierwsza partia 300 ciągników Zetor 25. Ciągniki te
skierowano na próbę do badań na naszych polach jesienią 1947 i wiosną 1948 roku.
Zebrane w ten sposób uwagi dotyczące ulepszeń zostały przekazane do
Czechosłowacji . Strona polska określiła podstawowe uwarunkowania , jakimi miały
by odpowiadać ciągniki Zetor, dla naszych warunków polowych. W ramach tej
współpracy do końca 1949 roku wprowadzono ponad 200 zmian i ulepszeń. Główne
wytyczne tych zmian szły w kierunku przystosowania ciągnika do potrzeb
agrotechnicznych, ułatwienia i usprawnienia manewrowania ciągnikiem oraz
zwiększenia długotrwałości mechanizmów ciągnika .
Serce ciągnika stanowił 2-cylindrowy 26 konny silnik wysokoprężny chłodzony wodą,
który zasilała tłoczkowa pompa wtryskowa typu Bosh, choć w tych pierwszych
wersjach stosowano także pompy Skoda i Lavalette. Początkowo otrzymywały one
napęd od własnego wałka napędowego, ale już w 1947 wprowadzono pompę typu
„Z” będącą adaptacją pompy „Bosch” z napędem bezpośrednio od wałka rozrządu ,
dodatkowo zmianie uległ też kadłub silnika.
Kadłub silnika Zetor 25 i tuleja cylindrowa
Ciągnik był wyposażony w proste jednotarczowe sprzęgło, którego tarcza za
pośrednictwem dziewięciu sprężyn była dociskana do koła zamachowego. Skrzynia
przekładniowa umożliwiała uzyskanie sześciu prędkości do przodu i dwóch do tyłu.
Dwucylindrowy silnik wymagał równoważenia obrotów wału korbowego przy pomocy
ciężkiego koła zamachowego o masie 150 kG, które wyważano już w fabryce razem
z wałem korbowym.
Pierwsza seria ciągników dostarczona do Polski nie była jeszcze wyposażona w
rozruszniki elektryczne , rozruch ręczny ułatwiał tzw. odprężnik czyli dźwignia
unosząca zawory ssące tak, aby ciśnienie w cylindrach nie utrudniało obracania
wałem korbowym. Polska wersja Zetora miała założoną blokadę VI biegu ze względu
na zbyt dużą prędkość 32 km/godzinę trudną do opanowania ciągnika z dużym
przełożeniem kierownicy wymagającym dwóch obrotów od lewego do prawego
skrętu. Przy czym typowym luzem pierwszych układów kierowania była to wartość do
¼ obrotu koła kierownicy.
Przekrój ciągnika Zetor 25
Do legend już należą opowieści starszych traktorzystów , którzy wybijali blokady VI
biegu i potrafili wyprzedzić samochód ciężarowy „Lublin”. Tym samym wypadki nie
należały do rzadkości , często taka jazda kończyła się spotkaniem ciągnika z
drzewem.
Zetor 25 obok Ursusa C-45 zaczął stanowić podstawowy ciągnik w naszym
rolnictwie. Już w 1947 ciągnik trafiał na rynki Danii , Holandii , Niemiec i Skandynawii
.
Szybko postępujący rozwój mechanizacji rolnictwa ustalał nowe warunki techniczne,
którym powinny odpowiadać nowoczesne ciągniki rolnicze, zwłaszcza dotyczące
coraz szerszego stosowania maszyn rolniczych zwieszanych. Taki zestaw traktora z
narzędziem podnoszonym powodował zmniejszenie jego długości, łatwiejsze
nawracanie i zmniejszenie szerokości uwroci.
Dlatego już od 1949 roku wprowadzono znaczące zmiany konstrukcyjne ciągnika.
Druga seria ciągników wyposażona została w 12 voltowy rozrusznik elektryczny PAL
o mocy 4KM i hydrauliczny podnośnik z trzy punktowym układem podnoszenia
narzędzi zawieszanych oraz przystosowaną do prac międzyrzędowych przednią oś o
zwiększonym prześwicie do 70 cm.
Bardzo istotną sprawą był wybór przez czeskich konstruktorów systemu podnoszenia
narzędzia, gdyż jeszcze w 1948 roku nie istniała na
świecie
jakakolwiek normalizacja
sprzęgania narzędzi zawieszanych. Każdy producent promował swoje rozwiązania.
Można było wyróżnić grupy podnośników mechanicznych, pneumatycznych ,
hydraulicznych i ręcznych. Ilość sposobów mocowania maszyn była bardzo rozmaita,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin