REJ - KUPIEC_BPS.pdf

(18339 KB) Pobierz
MIKOŁAJ REJ
KUPIEC
BIBLIOTEKA
PISARZY
STAROPOLSKICH
Adam Karpiński (przewodniczący)
Krzysztof Mrowcewicz
Radosław Grześkowiak
Roman Krzywy
Ewa Jolanta Głgbicka
Ariadna Masłowska-Nowak (sekretarz)
TOM
Instytut Badań Literackich PAN
Stowarzyszenie „Pro Cultura Litteraria”
MIKOŁAJ REJ
KUPIEC
WYDAŁA
ANNA KOCHAN
IBL
Instytut
Badań
L iterackich
W ydaw nictw o 2009 W arszaw a
Współpraca wydawnicza Wydziału Filologicznego l niwersytelu Wrocław­
skiego oraz Stowarzyszenia ..Pro Cultura Litteraria*
Redakcja
Ariadna Masłowska-Nowak
Korekta
Justyna Mańkowska
Projekt graficzny
Jacck Babicki
I .amanie
Wydawnictwo 1131. PAN
Wydanie publikacji dofinansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnic­
twa Wyzszego oraz l mwersytet Włocławski
© Copyright by Anna Kochan. 2008
© Copyright by Stowarzyszenie ..Pro Cullura I Jtteraria *. 2008
© Copyright lor this edition by Instytut Badań Literackich PAN. 2008
Druk i oprawa
OPRAWA Sp. z o.o.
ul. Dow borczykow 17
00-010 Lód z*
ISBN 9 7 8 - 8 3 - 6 1 7 5 7 - 0 2 - 3
WPROWADZENIE DO LEKTURY
W roku 15-Ww Królewcu staraniem Jana Seklucjana (w drukarni Alek-
sandra Augezdeckiego) ukazał sir
Kupiec
,
io jest Ksta/t a podobieństwo
Sądu Bożego Ostatecznego.
Druk wyszedł anonimowo; wydawca
w przedmowie twierdził, że teksl przywiózł mu przyjaciel, nieznany nam
dziś z nazwiska. Ubolewał zarazem, że osoba ta nie zostaw iła pieniędzy
na edycję, jednak swoją decyzję uzasadniał pragnieniem wydania czegoś
..pociesznego, wespołek i śmiesznego ku czytaniu, pocieszeniu, tudzież
też i ku pożytku'*, by zapomnieć o niedawnym, smutnym czasie zarazy.
Prawdziwa przyczyna była jednak inna: utwór znakomicie służył ce­
lom propagandowym oraz szerzeniu now inek reformacyjnych. których
zwolennikiem był sam Seklucjan. pisarz reformacyjny i kaznodzieja.
W chwili wydania
Kupca
Królewiec był stolicą Pi us Książęcych, gdzie ofi­
cjalnie uznano luteranizm1 Organizacja Kościoła ewangelickiego rozpo­
.
częła się już ok. 1524 r. i od tamtej pory tworzono konieczne ustawy
kościelne, z którymi —zgodnie z prawem —należało zapoznawać wier­
nych". Seklucjan pracowicie wypełniał swoje obowiązki, był bowiem
mocno zaangażowany w działalność na rzecz reformacji: jako pierwszy
opublikow ał polskie ewangelickie wyznanie' wiary, jego staraniem ukazały
się także katechizmy i kancjonały.
\ : u\y Testament
w języku polskim
o
1
Po wojnie polsko-krzyżackiej (1519-1021) na mocy trak lalu krakowskiego stro ­
na polska uznała przyjęcie przez zakon luteranizm u i przekształcenie' zakonnego państw a
krzyżackiego w księstwo świeckie. Albrecht I lohenzollern został dziedzicznym księciem
Prus.
-
Ogólny zarys zm ian zm ierzających w kierunku reformacji podał bp Krliard Queiss
w artykułach
Themala episcopi Hi.senbur^e/i.sis
: w roku 1525 wyszła ustaw a kościelna,
kolejna w roku 1544 (opublikow ana również po polsku), następne w latach 1558 i 1508.
Zob. T. Wojak.
Lsfairy kościelne ir Prusach K siyżęnrh tr X II wieku.
Warszawa l c)c)3.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin