Poradowski M. Dziedzictwo rewolucji francuskiej.pdf

(9601 KB) Pobierz
Ks. prof.
MICHAŁ PORADOWSKI
REWOLUCJI FRANCUSKIEJ
wydanie IŁ uzupełnione
DZIEDZICTWO
'WER/
W D /W N IC T W O
Poznań 1998
Ks. prof. Michał Poradowski
Dziedzictwo Rewolucji Francu­
skiej,
wydanie II zostało uzupełnione o rozdział VIII
Trium­
fy Rewolucji Francuskiej w Kościele katolickim.
wydanie I - Warszawa 1992
wydanie II - Poznań, wrzesień 1998
Redakcja i opracowanie: Zbigniew Rutkowski
© Copyright by Michał Poradowski
N in iejsze w y d a n ie
Dziedzictiua Rewolucji Francuskiej
m o g ło u k a z a ć się
d z ięk i p o m o c y P a n a W iesław a B ro d o w sk ieg o v o n P ru s,
za co W y d a w n ic tw o sk ła d a m u se rd e c z n e p o d z ię k o w a n ia .
Wydawnictwo WERS
skr. poczt. 59
60-962 Poznań 22
teł. 0602357498
ISBN 83-86906-16-2
SPIS TREŚCI:
R o z d ział I:
O b e c n y s ta n s tu d ió w n a d re w o lu c ją f r a n c u s k ą ...........................
1. P race d aw n iejsze
2. P race n a jn o w sz e
7
R o z d z ia ł II:
P rz y c z y n y re w o lu c ji f r a n c u s k i e j ................................................................... 59
R o z d z ia ł III:
S en s re w o lu c ji f r a n c u s k i e j ............................................................................. 85
R o z d z ia ł IV:
D z ie d z ic tw o re w o lu c ji f r a n c u s k i e j ........................................................... 111
R o z d z ia ł V:
R e w o lu c ja fra n c u s k a i m a rk s is to w s k a re w o lu c ja
k o m u n i s t y c z n a ................................................................
1. P o le m ik a w e F rancji w p o ło w ie XIX w . n a te m a t rew o lu cji fran cu sk iej
2. Z a in te re so w a n ie M ark sa i E ng elsa rew o lu cją fra n c u sk ą
R o z d zia ł VI:
R e w o lu c ja fra n c u s k a i re w o lu c ja b o lsz e w ic k a
....................................167
R o z d zia ł VII:
K ró le s tw o B oże n ie je s t u t o p i ą .....................................................................191
R o z d zia ł VIII:
T riu m fy re w o lu c ji fra n c u s k ie j w K o ściele k a t o l i c k i m ...................... 201
In d e k s n a z w o s o b o w y c h ................................................................
2
francuskiej kultury i francuskich ideologii. N adto, rewolucja ta boleśnie
dotknęła Kościół, gdyż nie tylko starała się (w pierwszej fazie) całkowicie go
zniewolić i sobie podporządkow ać, ale - w drugiej fazie - usiłowała całkowicie go
zniszczyć tak we Francji, jak i w podbitych przez siebie krajach, a zwłaszcza we
Włoszech. W historii Kościoła nie tylko francuskiego, ale i powszechnego,
rewolucja francuska była wydarzeniem bardzo bolesnym. Stąd też każdy katolik
powinien wiedzieć i rozumieć, czym w rzeczywistości była owa rewolucja
w dziejach Kościoła, a każdy Polak powinien zdawać sobie sprawę z tego, jakie
zasadnicze zmiany spowodowała we współżyciu narodów i państw oraz jaką
lekcję polityczną daje nam i na dzisiaj.
Otóż, znajomość przyczyn i skutków rewolucji francuskiej, a nawet jej samego
przebiegu, jest u nas na ogół bardzo powierzchowna, a często przeraźliwie
naiwna, najczęściej bowiem zachowujemy o niej pogląd uformowany przez
nasze wychowanie szkolne i przez wpływ
Marsylianki
oraz sloganu
wolność,
równość i braterstwo,
a to czego nas nauczono w szkołach średnich oparte było
na podręcznikach, które powtarzały bezkrytycznie opinie X IX w.; stąd^eż
konieczność zrewidowania tych poglądów w świetle badań historycznych XX w.
A tych nowych i mało znanych prac jest już bardzo dużo, tak dużo, że trudno jest
niefachowcom w tym się zorientować. Dlatego też pozwalam sobie podzielić się
własnymi w tej sprawie dociekaniami i poinform ować o stanic studiów nad
rewolucją francuską i jej ocenami.
Przypomnijmy zatem, że pierwszą pracą o rewolucji francuskiej jest bodajże
książka Irlandczyka Edmunda Burke’a (1729-1797)
Reflections on the Revolution
in France
(1790). T en wybitny mąż stanu, jako człowiek głębokiej kultury i żywej
chrześcijańskiej wiary, dobrze znający Francję, zwłaszcza na podstawie swego
w niej pobytu, przeżył rewolucję francuską jak własną tragedię. Jego książka,
napisana w formie listu, a wydana w listopadzie 1790 r., jest do dziś chyba
najdokładniejszym opisem pierwszych, niecałych dwóch lat rewolucji, a przede
wszystkim najtrafniejszą jej oceną. Właśnie obecnie, po prawie dwustu latach
jakie upłynęły od jej wydania i na podstawie prac opublikowanych ostatnio,
stwierdza się ze zdumieniem, ja k trafnie Burke, jakby instynktownie, ocenił to
wydarzenie. Okazją bezpośrednią napisania tej książki stał się dla Burke’a
odczyt dr. Richarda Price (1723-1791) o tejże rewolucji, wygłoszony w stowarzy­
szeniu „Revolution Society” 2w Londynie w sali-synagodze Starszyzny Żydows-3
3
„The Revolution Society” zostało założone w roku 1788, dla uczczenia stulecia
rewolucji angielskiej z roku 1688 zwanej „Glorious^Revolutibn”. Pod pewnymi względa­
mi, jak np. walka przeciwko Kościołowi katolickiemu, rewolucja la była podobna do
późniejszej rewolucji francuskiej, a nawet niektórzy historycy uważają, że rewolucja
francuska jest dalszym ciągiem rewolucji angielskiej (np. Joseph de Maistre).
8
Zgłoś jeśli naruszono regulamin