magura 2014 1(1).pdf

(2478 KB) Pobierz

BIULETYN MAGURSKIEGO PARKU NARODOWEGO

Nr 1 (1) PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ 2014 (EGZEMPLARZ BEZPŁATNY)

Temat numeru s. 8

Martwe

drewno

w lesie i poza lasem

W numerze m.in.:

Zimą zapraszamy do Sękowej

s. 5

Piesze szlaki turystyczne

s. 6

Nie taki wilk straszny

s. 10

Młody przyrodnik

s. 12

magura

PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ 2014

Słowo od Redakcji

Oddajemy w Państwa ręce pierwszy numer czasopisma, które,

mamy nadzieję, stanie się łącznikiem pomiędzy Magurskim Par-

kiem Narodowym a wszystkimi osobami i instytucjami, dla któ-

rych otaczająca przyroda oraz sąsiedztwo z Parkiem nie jest obo-

jętne. Pragniemy przybliżyć Wam zadania jakie realizujemy i na

jakie problemy natrafiamy podczas naszych działań związanych

z udostępnianiem parku oraz ochroną przyrody. Pragniemy rów-

nież zachęcić wszystkich do dzielenia się swoimi spostrzeżenia-

mi i doświadczeniami. Zapraszamy do pisania artykułów oraz

wysyłania ich do nas. Czasopismo skierowane jest również do

osób, które pragną poznać świat roślin i zwierząt znajdujących

się w bliskim sąsiedztwie swoich domostw oraz poszerzyć swoją

wiedzę z wielu dziedzin nauk przyrodniczych. Zachęcamy urzę-

dy gmin, gminne ośrodki kultury, stowarzyszenia i organizacje

pozarządowe do współpracy i prezentowania na łamach czaso-

pisma swoich działań na rzecz rozwoju regionu z poszanowa-

niem idei ochrony przyrody. Mamy pełną świadomość jak zło-

żone i dyskusyjne są poruszane tutaj zagadnienia. Dlatego też

na łamach naszego czasopisma zapraszamy do wymiany po-

glądów, które w końcowej wymowie uznają potrzebę ochrony

bogactwa przyrodniczego tego pięknego zakątka kraju, a jego

mieszkańcom wskażą na możliwości rozwoju w oparciu o trwa-

łość tego bogactwa. Mamy nadzieję, że w gazecie każdy znaj-

dzie coś dla siebie i stanie się ona naszym wspólnym dziełem.

Projekt – słowo, które jeszcze kilka lat

temu kojarzyło się raczej z rysunkiem

technicznym i budową domu, zmieniło

ostatnimi czasy swoje znaczenie i wkro-

czyło do naszego życia codziennego.

Wszystko to za sprawą dotacji i fun-

duszy celowych, dziwnie brzmiących

terminów, które wspomagają obecnie

pracę wielu osób i instytucji. Magurski

Park Narodowy jest beneficjentem wie-

lu z nich, o czym pokrótce postaramy

się tu opowiedzieć, tłumacząc również

nie do końca może zrozumiałe słowa.

esz

Redaguje zespół:

Iwona Sochacka – red. naczelna

Sławomir Basista, Katarzyna Gładysz,

Magdalena Kuś, Agnieszka Nowak

Wydawca:

Magurski Park Narodowy

Krempna 59, 38 – 232 Krempna

tel./fax: 13 441 40 99, 13 441 44 40

e-mail: dyrekcja@magurskipn.pl

Magurski Park Narodowy nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułów i zdjęć osób trzecich

Do czego służy

projekt?

W numerze:

Słowo od Redakcji

••••••••••••••••••••••••••

s. 2

Do czego służy projekt

•••••••••••••••••••

s. 2

Warsztaty wakacyjne „U źródeł...

•••••

s. 3

Plan ochrony Magurskiego Parku ...

•

s. 4

Zimą zapraszamy do Sękowej

••••••••••

s. 5

Piesze szlaki turystyczne

••••••••••••••••

s. 6

Martwe drzewo

•••••••••••••••••••••••••••••

s. 8

Nie taki wilk straszny

••••••••••••••••••••

s. 10

Młody przyrodnik

•••••••••••••••••••••••••

s. 12

Zdjęcie na okładce: Martwe drewno, fot. R. i M. Kosinscy

s. 5

s. 6

s. 10

Realizacja wydawnicza i druk:

Wydawnictwo Ruthenus – Rafał Barski

ul. Łukasiewiczaa 49, 38-400 Krosno

tel. 13 436 51 00, www.ruthenus.pl

Opracowanie graficzne i skład:

Katarzyna Chochołek, Ariusz Nawrocki

Zdjęcia ze zbiorów

Magurskiego Parku Narodowego

Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej pojawi-

ło się wiele możliwości uzyskania dofinansowania dla

działalności parku narodowego, choć i przed rokiem

2004 takie możliwości istniały dzięki polskim fun-

duszom. Dofinansowanie uzyskać można dla realiza-

cji konkretnego przedsięwzięcia, zwanego projektem,

spójnego pod względem celów, z jasno określonymi za-

daniami, które wpisują się w zasady określone przez

fundusz. Najczęściej ogłaszany jest konkurs na nabór

projektów i tylko te najlepiej ocenione przez eksper-

tów w danej dziedzinie mogą liczyć na dofinansowanie.

Po podpisaniu umowy na realizację projektu Park sta-

je się Beneficjentem. Umowę należy realizować zgod-

nie z przyjętymi wcześniej założeniami, zarówno co

do zakresu prac, terminu jak i kosztów, stąd trudno

jest dokonywać jakichkolwiek zmian w trakcie trwa-

nia projektu.

W obecnej sytuacji ekonomicznej trudno wyobrazić

sobie funkcjonowanie Parku bez dotacji finansowych

z funduszy celowych. Bez tego typu wsparcia finanso-

wego niemożliwe byłoby zrealizowanie wielu działań,

w tym też zadań ochronnych. Zdecydowana większość

inwestycji w MPN prowadzona jest właśnie w formie

projektowej, jak np. budowa infrastruktury turystycz-

nej, zakup maszyn do koszenia łąk czy budowa nowych

warsztatów i garaży dla tego sprzętu. W ramach projek-

tów realizowana jest też bieżąca działalność, jak prace

leśne czy działalność edukacyjna. Projekty dają zatem

możliwości rozwoju, ale narzucają też wiele ograniczeń

i wytycznych, których należy przestrzegać. Pamiętaj-

my, że już zdobycie pieniędzy na ich realizację jest trud-

ne, a każdy etap realizacji jest dokładnie kontrolowany.

W kolejnych artykułach będziemy przybliżać pro-

jekty dotychczas przez nas zrealizowane oraz prezen-

tować nowe działania i pomysły.

Katarzyna Gładysz

Starszy Specjalista ds. Ochrony Przyrody MPN

PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ 2014

magura

„U źródeł Natury”

Tegoroczne wakacje upłynęły w Ośrodku Edukacyj-

nym pod hasłem „U źródeł Natury”. Kiedy zaczyna-

łyśmy tworzyć warsztaty więcej było pytań niż odpo-

wiedzi. Do kogo je skierować? Co zainteresuje dzieci?

Jak połączyć naukę z zabawą? Zależało nam na tym,

aby pokazać najmłodszym, że przyroda jest świetnym

miejscem do spędzania wolnego czasu, że jest tak fa-

scynująca, że przez całe wakacje będzie nam dostar-

czała niezliczonych wrażeń. Zainspirowały nas do tego

same dzieci, które pytały, czy podczas wakacji będziemy

się znów spotykać, czy będziemy chodzić na wycieczki

i czy jest wokół coś ciekawego. Oczywiście, że jest! Całe

mnóstwo! Tak powstały warsztaty „U źródeł Natury”.

Okazało się, że pomysł powrotu do natury i do od-

krywania wzajemnych zależności był strzałem w dzie-

siątkę. Postanowiliśmy wspólnie z uczestnikami pierw-

szych warsztatów stworzyć miejsce, w którym będziemy

spotykać się przez całe wakacje. Warunki były dwa –

miejsce to musiało być stworzone z tego, co daje nam

natura i wszyscy musieli zaangażować się w jego przy-

gotowanie. Efekty pracy przekroczyły nasze oczekiwa-

nia. Ekipy młodych konstruktorów ruszyły z zapałem

do pracy. Powstał nie tylko szałas mieszczący wszyst-

kich uczestników warsztatów, ale także miejsce spo-

tkań, jadalnia, punkt obserwacyjny i skarbiec. Można

było zacząć wakacyjną przygodę!

Udało się stworzyć miejsce, w którym – jeżeli tylko

pogoda na to pozwalała – odbywały się co tydzień warsz-

taty. Także w pozostałe dni przychodziły tam dzieci, aby

odpocząć lub by urozmaicić jeszcze to niezwykłe miejsce.

Podczas warsztatów dowiadywaliśmy się jak bardzo czło-

wiek związany jest z otaczającą go przyrodą. Na własnym

przykładzie doświadczaliśmy, że natura jest przyjaznym

miejscem, które daje mnóstwo możliwości. Nabywaliśmy

umiejętności, dzięki którym ludzie zasiedlający teren Be-

skidu Niskiego radzili sobie w tym terenie. Wszystkie od-

krycia, których dokonaliśmy podczas wakacji, doprowa-

dziły nas do przekonania, że szacunek dla przyrody jest

wyrazem troski o nas samych.

Serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom

warsztatów. Podczas wakacji gościliśmy w naszym sza-

łasie kilkudziesięciu młodych odkrywców, którzy wyru-

szali z nami na wędrówki, by dotrzeć do „źródeł Natury”.

Byliśmy świadkami Waszych odkryć, podziwiamy Wasz

zapał i doceniamy Waszą współpracę. Mamy nadzieję, że

wakacyjna przygoda zachęci Was do tego, aby z przyrodą

się zaprzyjaźnić, aby kontakt z nią był dla Was natural-

ną potrzebą. Zawsze czekamy na Was w Ośrodku Edu-

kacyjnym, który jest czynny przez cały rok. Zapraszamy!

Magdalena Kuś

Kierownik Zespołu ds. Edukacji MPN

Warsztaty wakacyjne

Fot. Jolanta Maria Sułkowska

Fot. Martyna Miernik

magura

PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ 2014

Plan Ochrony

Plan ochrony jest podstawowym dokumentem, przy pomocy którego

planuje się ochronę przyrody parku narodowego. Do jego przygotowa-

nia niezbędne jest przeprowadzenie szeregu prac inwentaryzacyjnych

dotyczących wszystkich elementów przyrodniczych i kulturowych oraz

przeprowadzenie analiz zmian zachodzących w środowisku przyrod-

niczym oraz wpływu czynników zewnętrznych na przyrodę i walory

kulturowe parku. Na podstawie wyników przygotowywany jest pro-

jekt planu ochrony zawierający syntetyczne zestawienie celów ochrony

przyrody, zagrożeń, zadań ochronnych, sposobów udostępniania par-

ku i ustaleń do planów zagospodarowania przestrzennego. Obowią-

zek wykonania planu ochrony wynika z ustawy o ochronie przyrody.

Prace nad obecnym planem ochrony Magurskiego Parku Narodo-

wego rozpoczęły się w 2009 roku. Dzięki wsparciu Narodowego Fun-

duszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wykonano lotniczy

skaning laserowy tzw. LIDAR oraz ortofotomapę, które dostarczyły

precyzyjnych informacji o terenie, jego rzeźbie i pokryciu i stały się

podkładami mapowymi do prac terenowych. W roku 2011 udało się

pozyskać finansowanie do prowadzenia dalszych prac ze środków Pro-

gramu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (fundusze „unijne”)

wspieranego przez NFOŚiGW. Rozpoczęły się prace nad opracowaniem

poszczególnych części planu ochrony, czyli tzw. operatów. W drugiej

połowie 2012 roku w otwartym postępowaniu przetargowym wyłonio-

no wykonawcę – Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk

z Krakowa i eksperci z różnych dziedzin wiedzy przystąpili do pracy.

Sezony badawcze 2013 i 2014 to właśnie czas intensywnych prac te-

renowych we wszystkich dziedzinach, z których część wymaga aktu-

alizacji w stosunku do danych z poprzednich opracowań, a niektóre

muszą być wykonane całkowicie od podstaw.

Musimy jeszcze pamiętać, że plan ochrony MPN nie jest jedynym

dokumentem, którego projekt przygotowuje Instytut Ochrony Przy-

rody. Ze względu na fakt, że Park pokrywa się częściowo z dwoma ob-

szarami Natura 2000, tj. Ostoją Magurską, będącą obszarem ochro-

ny siedlisk oraz obszarem ochrony ptaków Beskid Niski, równolegle

opracowywane są podobne dokumenty planistyczne dla tych obsza-

rów. W tym celu podpisano porozumienia z dwiema Regionalnymi Dy-

rekcjami Ochrony Środowiska: w Rzeszowie i Krakowie, które współ-

uczestniczą w opracowywaniu tych planów, szczególnie w przypadku

terenów wybiegających swoim zasięgiem poza obszar Parku.

Wspomniano już powyżej, że prace nad planem ochrony opierają

się częściowo na danych z poprzednich opracowań. Otóż w roku 2000

zatwierdzono pierwszy plan ochrony MPN, jednak w wyniku zmiany

zapisów w ustawie o ochronie przyrody stracił on swoją ważność. Stąd

też spora część prac sprowadza się do aktualizacji operatów ochron-

nych wykonanych do poprzedniego planu o treści wynikające z wdro-

żenia w Polsce sieci Natura 2000 oraz konieczność wykonania planu

w formie numerycznej warstw Systemu Informacji Geograficznej GIS.

Do lipca 2014 roku praktycznie ukończono prace przy trzech ope-

ratach: operat ochrony przyrody nieożywionej, operat ochrony zaso-

bów kulturowych i operat zagospodarowania turystycznego. Trwają

Obowiązek wy-

konania planu

ochrony wynika

z ustawy o ochro-

nie przyrody.

Magurskiego Parku Narodowego

ostatnie prace przy operatach ochrony ekosystemów leśnych, ochro-

ny ekosystemów nieleśnych, ochrony ekosystemów wodnych, ochro-

ny fauny, ochrony ptaków na terenie Ostoi Beskid Niski i ochrony flo-

ry. Wszystkie te operaty złożą się ostatecznie na dokumentację planu

ochrony. Na jej podstawie powstanie projekt Rozporządzenia Ministra

Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Magurskiego

Parku Narodowego. Dla terenu Ostoi Magurskiej i ostoi Beskid Ni-

ski poza granicami Parku powstaną odpowiednio plan ochrony i plan

zadań ochronnych ustanawiane w pierwszym przypadku przez Mini-

stra Środowiska, a w drugim przez Regionalnych Dyrektorów Ochrony

Środowiska z Rzeszowa i Krakowa. To właśnie Regionalni Dyrektorzy

będą odpowiedzialni za realizację planów dla obszarów Natura 2000

poza granicami Parku. Istnieją już pierwsze projekty planów ochrony

m.in. dla Parków Narodowych Bieszczadzkiego, Pienińskiego czy Bia-

łowieskiego. Dostępne są one na stronach internetowych poszczegól-

nych parków, można je tam pobrać i zapoznać się z ich treścią i formą.

Informacja o realizacji planu ochrony znajduje się na stronie in-

ternetowej Parku, gdzie można na bieżąco śledzić postęp prac (za-

kładka „Plan ochrony”). Zbierane są również wnioski do wszystkich

trzech planów, każda zainteresowana osoba czy instytucja może taki

wniosek do nas złożyć. Do lipca 2014 roku wpłynęło 32 takich wnio-

sków. Przekazywane są one na bieżąco do wykonawców planów, każdy

z nich zostanie rozpatrzony, a w przypadku nieuwzględnienia danego

wniosku – podane zostaną tego przyczyny. Co roku prowadzone są

warsztaty informacyjno-konsultacyjne, w których uczestniczyć może

każda zainteresowana osoba, w roku 2014 odbędą się one jesienią.

Ich zadaniem jest przekazanie informacji o stopniu zaawansowania

prac, jak również zebranie wniosków do planów ochrony i planu za-

dań ochronnych. Powołana została również Komisja Syntezy Planu,

w skład której weszli przedstawiciele środowisk naukowych, koordy-

nator prac ze strony Instytutu Ochrony Przyrody oraz Dyrekcja MPN.

Zadaniem Komisji będzie opracowanie projektu Rozporządzenia Mi-

nistra Środowiska i przedstawienie go na posiedzeniu Rady Naukowej

Magurskiego PN, na którym zostaną zebrane uwagi członków Rady.

Po akceptacji przez Radę Naukową nastąpi ostatni etap konsultacji,

tj. publiczne wyłożenie projektu na 21 dni. W tym czasie będzie moż-

na kolejny raz zgłosić uwagi do planu.

Plan ochrony jest dokumentem, który wyznaczy zakres naszych

prac na najbliższe 20 lat. Jest czymś w rodzaju konstytucji, w któ-

rej zapisane jest to, co dla nas wszystkich najcenniejsze, co należy

robić, aby te wartości chronić i przekazać w niepogorszonym stanie

następnym pokoleniom. Da nam on możliwość m.in. określenia za-

sad gospodarowania w otulinie Parku tak, aby nie blokując rozwoju

jej mieszkańców, nie wpływać negatywnie na przyrodę, która chro-

niona jest w Parku. Wszyscy powinniśmy dołożyć wszelkich starań,

aby dobrze przygotowany plan ułatwił współistnienie przyrody i lo-

kalnych społeczności.

Jacek Borek, Zastępca Dyrektora MPN

Katarzyna Gładysz, Starszy Specjalista ds. Ochrony Przyrody MPN

PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ 2014

magura

Zimą zapraszamy do Sękowej

Gmina Sękowa to teren o charakterze turystycznym.

Decydują o tym urokliwe krajobrazy, czystość powie-

trza, rzek i strumyków oraz bogactwo przyrodnicze.

Południowo-wschodnią część obszaru gminy stanowi

Magurski Park Narodowy. Rangę turystyczną gminy

podnosi duża ilość zachowanych zabytków z dwoma

obiektami UNESCO (Sękowa, Owczary) na czele. Kra-

jobrazowi gminy szczególne piękno nadają lasy, przez

które prowadzą cztery szlaki turystyczne: czerwony,

dwa zielone i niebieski, a na trasach nie brak schronisk

oferujących noclegi z wyżywieniem.

Tereny gminy Sękowa stanowią doskonałe miejsce

dla ludzi pragnących wypoczynku pośród ciszy i spo-

koju. Pagórkowate ukształtowanie terenu stwarza na-

turalne warunki do uprawiania sportów zimowych.

Na miłośników narciarstwa alpejskiego i snowboar-

du czekają trzy ośrodki, które z pewnością zaspokoją

wymagania zarówno początkujących jak i doświadczo-

nych narciarzy. Stoki narciarskie i wyciągi zlokalizo-

wane na zboczach Magury Małastowskiej stanowią

jedną z największych zimowych atrakcji turystycz-

nych regionu. W pobliżu schroniska znajduje się jeden

z najdłuższych stoków narciarskich w południowo-

-wschodniej Polsce. Sztucznie naśnieżana, ratrakowa-

na oraz oświetlona trasa ma długość 1400 m. Różnica

poziomów wynosi 260 m. Na stok prowadzi kolej krze-

sełkowa 4 osobowa o przepustowości: 2200 osób/h.

Długość kolei to 1071,5 m. Budynek stacji dolnej wy-

posażony jest w punkt gastronomiczny oraz WC dla

klientów. Na terenie ośrodka znajduje się wypożyczal-

nia sprzętu narciarskiego i snowboardowego. W rejo-

nie stacji dolnej znajduje się także bezpłatny parking

(zobacz: www.skiparkmagura.eu).

Ciekawą propozycję stanowi wyciąg narciarski

OSIR w Małastowie. W swojej ofercie posiada trzy wy-

ciągi oraz 3 trasy narciarskie o długościach 550, 450

i 150 metrów trasy. Przy wyciągach na turystów cze-

ka bufet, wypożyczalnia sprzętu narciarskiego, ski

serwis oraz szkółki narciarskie. Przy dolnej stacji wy-

ciągu usytuowany jest parking dla 100 samochodów

(zobacz: www.osir.gorlice.pl).

Dla początkujących narciarzy polecamy wyciąg nar-

ciarski Sękowa Ski. Jest to pojedynczy wyciąg talerzyko-

wy o długości 250 m i zdolności przewozowej wynoszą-

cej 750 osób/h. Różnica poziomów na trasie zjazdowej

biegnącej wzdłuż wyciągu to 30 m. Trasa ta jest zakwa-

lifikowana jako łatwa, a na stoku znajduje się sprzęt do

ratrakowania oraz sprzęt oświetleniowy umożliwiają-

cy jazdę po zmroku (zobacz: www.wyciag-sekowa.pl)

Gmina Sękowa to również idealne miejsce do upra-

wiania narciarstwa biegowego. Kompleks „Śnież-

ne trasy przez lasy” oferujący 80 km oznakowanych

i utrzymanych tras o różnym stopniu trudności, po-

prowadzonych przez najpiękniejsze zakątki gór, łączy

miejsca malownicze i widokowe. Przebiegają obok cer-

kiewek łemkowskich, cmentarzy wojennych, przez nie-

istniejące już wsie, gdzie widać ślady domostw, przy-

drożne kapliczki i krzyże. Kolejną atrakcją dla biegaczy

jest trasa biegowa Jagoda o długości 2,5 km zlokalizo-

wana w szczytowych partiach Magury Małastowskiej

(zobacz: www.snieznetrasy.pl).

Nierozerwalnym uzupełnieniem oferty narciarskiej

jest baza noclegowo-gastronomiczna. Ośrodek Wypo-

czynkowo Leczniczy w uzdrowisku Wapienne oraz

liczne rozsiane po całej gminie gospodarstwa agrotu-

rystyczne oferujące kameralne wnętrza i doskonałą

domową kuchnię zaspokoją nawet najbardziej wyszu-

kane gusta. Od 2013 roku Ośrodek Wczasowo Leczni-

czy w Wapiennym dysponuje 3 zróżnicowanymi tra-

sami do narciarstwa biegowego z założonym śladem

o długości 750, 1000 i 1500 m. Uzupełnieniem ofer-

ty jest wypożyczalnia sprzętu narciarskiego, istnieje

również możliwość nauki „biegania” z instruktorem.

Wykorzystując posiadane zaplecze ośrodek oferuje

bardzo różnorodną ofertę zimową, która z pewnością

zaspokoi potrzeby amatorów zimowego szaleństwa

(zobacz: www.wapienne.pl).

Jan Szczepański

Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Sękowej

Tereny gminy

Sękowa stano-

wią doskonałe

miejsce dla ludzi

pragnących wy-

poczynku pośród

ciszy i spokoju.

Drewniany kościół w Sękowej. Fot. A. Nowak

Fot. arch. Skiparkumagura

Fot. Janusz Lewek

Plik z chomika:

siomak

magura 2014 1(1).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: