STUDIA-NAD-CELULOZĄ-LNIANĄ_Dąbrowski.pdf

(6016 KB) Pobierz
JÓZEF DĄBROWSKI
STUDIA NAD CELULOZĄ
LNIANĄ
Praca ta została przedstawiona w Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale
Filozoficznym, celem uzyskania stopnia doktora filozofii i przyjęta przez refe-
rentów: prof, dra Karola Dziewońskiego i prof, dra Bogdana Kamieńskiego
KRAKÓW 1937
DRUKARNIA
UNIWERSYTETU
JAGIELLOŃSKIEGO
http://rcin.org.pl
JÓZEF DĄBROWSKI
STUDIA NAD CELULOZĄ
LNIANĄ
Praca ta została przedstawiona w Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale
Filozoficznym, celem uzyskania stopnia doktora filozofii i przyjęta przez refe-
rentów: prof, dra Karola Dziewońskiego i prof, dra Bogdana Kamieńskiego
KRAKÓW 1937
DRUKARNIA
UNIWERSYTETU
JAGIELLOŃSKIEGO
http://rcin.org.pl
Osobne odbicie z Rocznika Filozoficznego U. J. tom II 1936, pod redakcją
prof, dra Zdzisława Jachimeekiego
http://rcin.org.pl
JÓZEF DĄBROWSKI
STUDIA N A D CELULOZĄ
LNIANĄ
1
Celuloza stała się oddawna przedmiotem żywego zaintereso-
wania i studiów z powodu jej roli biologicznej oraz znaczenia
w planowej gospodarce człowieka, w której przemysł celulozowy
zajmuje poważne stanowisko. Chociaż mówimy dzisiaj o chemii
celulozy, jako wyodrębnionym dziale chemii organicznej, to jednak
mamy wciąż niedostateczne pojęcie o strukturze i własnościach
tego wielocukrowca. To samo dotyczy pochodnych celulozy. Głów-
nym powodem rozbieżności poglądów jest brak ścisłych kryteriów
fizykochemicznej jednorodności badanych preparatów i dogodnych
rozpuszczalników celulozy.
Na czoło zagadnień spornych wysuwa się zagadnienie bu-
dowy drobinowej celulozy. Wiadomo od dłuższego czasu, że w skład
cząsteczki celulozy wchodzi grupa glikozowa, C
6
H
10
O
5
, natomiast
spornem jest zagadnienie, w jaki sposób reszty glikozowe są po-
wiązane w drobinie celulozy oraz ile takich elementów C
6
H
10
0
5
wchodzi >w skład jednej drobiny. Wszystkie wzory dotychczas
proponowane dla cząsteczki celuloz}^ opierają się na założeniach
następujących:
1) Celuloza jest zasocjowanym bezwodnikiem glikozy.
2) Celuloza jest zasocjowanym bezwodnikiem wielocukrowca
niższego, składającego się z dwóch lub trzech rodników glikozo-
wych związanych glukozydowo.
3) Celuloza jest zbudowana z rodników glikozy związanych
łańcuchowo za pomocą tlenu (tj. glukozydowo lub eterowo).
Praca wykonana w Zakładzie Chemii Lekarskiej U. J. w Krakowie
pod kierunkiem prof. L. M a r c h l e w s k i e g o , i przyjęta przez Radę W y -
działu Filozoficznego U. J. jako praca doktorska.
1
http://rcin.org.pl
2
F. G. C r o s s i E. J. J e v a n A. G. d r e e n
2
, L. V i g n o 1
3
B
1
i H. H i b b e r t
4
uważali celulozę za układ asocjacyjny, utworzony
z bezwodnika glikozy. Ich wzory nie tłumaczą jednak wielu włas-
ności celulozy, między innymi powstawania w czasie hydrolizy
celulozy dwu-, trój-, cztero, oraz sześciosacharydu, które to wie-
locukry wyosobniono z produktów rozkładu celulozy
5
.
H. P r in g s h e i m
6
twierdzi, że celuloza jest zasocjowanym
bezwodnikiem cellobiozy.
P. K a r r e r
7
podał wzór celulozy, w którym za jednostkę
konstytucyjną przyjął t. zw. cellozan, bezwodnik dwusacharydu,
cellobiozy.
Rezultaty badań ostatnich lat skłoniły chemików zajętych
badaniem celulozy do zwrotu w pewnej mierze do założeń wzoru
B. T o l l e n s a
8
.
Teoria makromolekularnej budowy drobiny celulozy, ujmu-
jąca cząsteczkę tegoż wielocukrowca jako agregat łańcuchowy
pewnej ilości reszt glikozowych (C
6
H
10
O
5
) zyskała zdecydowaną
przewagę nad teorią asocjacyjną.
Wzór S p o 1 s 1 e r a i D o r e g o , wydedukowany na podstawie
1
przesłanek z badań rentgenograficznych, został przekształcony
wedle wymagań i rezultatów badań chemicznych przez W. N.
F. C. C r o s s and E. J. B e v a n , Cellulose, London (1918) s. 75.
A. G. G r e e n , Färber-Zeitung I
3,
97 (1904). Chem. Zentralbl. 1069
(1904). A. G. G r e e n and B e r k in, Jour. Cliem. Soc.
89,
811 (1906).
3
L. V x g n o n , Compt. Rend.
127,
873 (1898).
4
H. H i b b e r t , Jour, of Ind. and Eng. Chem.
13,
256 (1921).
5
R. W i l l s t ä t t er und L. Z e e h m e i s t e r, Berichte
62,
722 (1929),
tamże
64,
854 (1931).
6
H. F r i n g s h e i m , Cellulosechemie
2,
60 (1920).
" P. K a r er, Cellulosechemie
2,
127 (1921).
8
Podręcznik tegoż autora, Handbuch der Kohlehydrate 3. Aufl. J. Harth,
Leipzig 1914, s. 564.
1
2
http://rcin.org.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin