Geostrategia budowy Neo-eurazji.pdf

(1047 KB) Pobierz
Uniwersytet Warszawski
Wydział Orientalistyczny
Studium Europy Wschodniej
Katarzyna Joanna Kaczyńska
Nr albumu 93
Geostrategia budowy Neo-eurazji
The geostrategic construction of Neo-eurasia
Praca dyplomowa
na kierunku kulturoznawstwo
w zakresie Specjalistycznych Studiów Wschodnich
praca wykonana pod kierunkiem
doc. dr Jerzego Kozakiewicza
Studium Europy Wschodniej UW
Warszawa, grudzień 2012
Streszczenie
Tematem niniejszej pracy jest Neo-eurazja pojmowana jako przestrzeń geopolityczna
oraz jako koncepcja polityczna zakładająca stworzenie bloku kontynentalnego na styku
dwóch potęg imperialnych, Niemiec i Rosji. Narzędziem intelektualnym dla nowej konstelacji
politycznej stał się eurazjatyzm, pogląd wyrosły ze starych, imperialnych rosyjskich teorii
geopolitycznych – słowianofilstwa i panslawizmu. Kontynuatorem myśli eurazjatyckiej w
dzisiejszej Rosji jest Aleksander Dugin wskrzeszający ideę Rosji jako wielkiego imperium
kontynentalnego. Koncepcja neo-eurazjatycka implikuje określone postrzeganie państw
Europy Środkowo-Wschodniej, ze specjalnym uwzględnieniem statusu Polski, którą jako
swoisty bufor należy osłabić i podporządkować silnym graczom kontynentalnym- Rosji i
Niemcom. Emanacją osi Berlin-Moskwa stanowi współpraca w sektorze energetyki na
terytorium „kordonu sanitarnego”. Inicjatywy, mające przynieść samowystarczalność Polsce
zderzają się z kontrdziałaniami niemiecko-rosyjskimi w imię realizacji ich interesów.
Niekorzystne
położenie
geopolityczne
Polski
powinno
katalizować
przemyślaną,
dalekowzroczną politykę zagraniczną.
Resume
The subject of this thesis is the idea of Neo-Eurasia conceived as a geopolitical space and as a
political concept which assumes that a continental block would be created at the junction of
two imperial powers, Germany and Russia. Intellectual tool for the new political constellation
becomes is the idea of eurasianism which grew out of the old, imperial Russian geopolitical
theories- Slavophilism and Panslavism. Alexander Dugin is the follower of Eurasian ideology
in today's Russia. He attempts to revive the idea of Russia as a great continental empire. The
Neo-eurasian concept implies the certain perception of Central and Eastern Europe countries,
with special emphasis on the status of Poland being a kind of buffer which should be
weakened and subordinated to strong continental players- Russia and Germany. Emanation of
the Berlin-Moscow cooperation pivot is the energy sector in the field of “cordon sanitaire”.
Initiatives, designed to bring self-sufficiency Poland clash with German-Russian counter
actions in the name of realization of their interests?. Polish disadvantageous geopolitical
landscape should catalyze thoughtful far-sighted foreign policy.
Słowa kluczowe
Geostrategia, Neo-eurazja, Heartland, Europa Środkowo-Wschodnia, Aleksander Dugin,
Polska, Niemcy, Rosja, energetyka,
Key words
Geostrategy, Neo-eurasia, Heartland, Central and Eastern Europe, Alexander Dugin, Poland,
Germany, Russia, energy,
Dziedzina pracy
:
14.6 Stosunki międzynarodowe, europeistyka
Research field:
14.6 International Relations, European Studies, Area Studies.
Spis treści
Wstęp
......................................................................................................................................... 7
Rozdział I
................................................................................................................................ 13
Rosyjskie teorie imperialne
................................................................................................... 13
1. Słowianofilstwo i panslawizm ......................................................................................... 13
2. Eurazjatyzm ..................................................................................................................... 16
Rozdział II
............................................................................................................................... 21
Aleksander Dugin
................................................................................................................... 21
1. Formowanie poglądów .................................................................................................... 21
2. Nacjonał - Bolszewizm.................................................................................................. 24
Rozdział III
............................................................................................................................. 28
Neo-eurazjatyzm
..................................................................................................................... 28
1. Koncepcja neo-eurajatyzmu ............................................................................................ 28
2. Europa Środkowa i Polska w teorii Aleksandra Dugina ................................................. 33
Rozdział IV
.............................................................................................................................. 39
Recepcja poglądów Aleksandra Dugina i jego kręgu w Polsce
.......................................... 39
1. Oś Berlin-Moskwa........................................................................................................... 39
2. Energetyka jako obszar wspólnej polityki niemiecko-rosyjskiej na terytorium „kordonu
sanitarnego” .............................................................................................................................. 44
Zakończenie
............................................................................................................................ 54
Bibliografia
............................................................................................................................. 57
Spis ilustracji
.......................................................................................................................... 65
6
Wstęp
Genezę wszystkich rozważań geopolitycznych XX i XXI wieku stanowi
fundamentalne dzieło Halforda Mackindera „Geograficzna
oś historii”.
Jest ono zbiorem
rozmyślań na temat związków między geografią, historią i polityką, gdzie środowisko
naturalne ma kontrolować człowiek, choć ostatecznie ta zależność okazuje się obustronna.
Kontynenty stanowią małe wysepki na wszechświatowym oceanie, zaś panowanie na lądzie
zapewnia kontrolę nad morzem. Kluczem do polityki globalnej z europejskiej perspektywy,
jest obszar eurazjatyckiego Wielkiego Stepu, który autor nazywa Heartlandem. Jest to pas
lasów i stepów, ciągnący się od Polski i Węgier aż do Mongolii. Według Mackindera kontrola
nad Wyspą Świata (Europa-Azja-Afryka Płn.) daje szansę panowania nad całą planetą.
Powyższa teoria stała się natchnieniem dla wielu i odegrała znaczącą rolę w
geopolityce państw tellulokracji i talassokracji. Miała wpływ na geopolitykę niemiecką
(szkoła Karla Haushofera), w tym okresu III Rzeszy, oraz strategie amerykańskie, np.
koncepcja Nicholasa Spykmana, Francji (oś Paryż-Berlin-Moskwa Henri de Groussouvre’a) i
Rosji (neo-eurazjatyzm Aleksandra Dugina). XX wiek potwierdził większość założeń i
postulatów sformułowanych przez Halforda Mackindera. Zarówno I wojna, często zwana
europejską wojną domową, II wojna światowa oraz okres Zimnej Wojny są dowodem na to,
iż zagrożeniem dla Europy jest porozumienie potęgi wielkoprzestrzennej (Rosji w każdym
wydaniu ustrojowym) z mocarstwem technokratycznym (Niemcy) oraz niekontrolowany
rozwój potęgi interkontynentalnej kosztem mocarstwa morskiego.
Na podwórku europejskim porozumienie dwóch potęg kontynentalnych, czyli Niemiec
(Prus) i Rosji ma długą tradycję. Ofiarą wspomnianego aliansu padała Europa Środkowo-
Wschodnia już w XVIII wieku. Rozbiory ziem Rzeczpospolitej Obojga Narodów, XIX –
wieczne status quo w postaci Świętego Przymierza, układ Ribbentrop-Mołotow były
zwieńczeniem wspólnej polityki. Polska i narody należące do jej kręgu kulturowego przez
swoje położenie stanowiły swoistą strategiczną zaporę geopolityczną. Ich kasacja pozwalała
na połączenie rosyjskich zasobów demograficznych, surowcowych i osiowego położenia z
niemiecką organizacją i potęgą przemysłową. A to oznaczało położenie fundamentów pod
projekt Eurazji, a tym samym stanowiło potężne zagrożenie dla ładu światowego. Oznaczało
7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin