Kuchnia żydów polskich - Wirkowski E.pdf

(19676 KB) Pobierz
Eugeniusz Wirkowski
·
Interpress
Spis
treś ci
W
'stc;p
Śl edzi e
m
a
rvnO\".'~mc
Ś
l
edzie
siekane
ś
ledzie
w
m
ajonezie
5
9
25
?-
-
)
_
?-
ś
led:.de
pieczone
26
26
27
"'Karp
po
żydow:iku
l•'ryka
ncllc
z
k
~npia
Lin
w
jarzynad
1
na
słodko
Leszcz
w
m~ce
macowej
28
28
28
Karp
na
.spo.s6b
bałk~t1ski
PstnJg
po
gaJicyjsku
Ryba
na
sposób
or
iental
ny
Fałszywa ryh~1
29
29
.:30
31
31
~2
.
ł
32
!
Ro lctc..b z
gc;si
Szyjki
g~s
ie
fos:1.erownne
Szyjki
dr
)biowc
fos:1.c
row~111c
Szyjka
i
ndycza
nadziew,rna
m
i
<;~'.;!1n
Holaua
z
.
ndyka
i
Pasz.tel
d
robiowo
-
n1
tęs11y
Pomidory
faszcrow~
nc
"33
33
34
31
3:;
Galaretka
z
lrnrczar
K
i
cłba,.;a
:t
gi.;si
'
P~1sra
z
wącrohy
c
i
el
ę'cej
•:.
35
36
,,;
~
l
'!;.•
\)
P~1~t't
%
fasoli
Pasta
z
bak
łażanów
i>~sca
r1.odki
wkowo-cchu
lowa
36
·-:..
:.
36
Pasta
z
jaj
i
ce
bu
li
v
Kawior
żydowski
W~)trób ka
z rusitu
Przystawka
na go qco
.....
c1:orba z
knedlami
z
m
i~sa
Patioka
Złocy
]olch
(
„Złota
zupa")
·1
37
37
37
37
38
38
39
Rosół
mięsny
Wołowina
w
rosole
z
fasol ą
mięsie
39
40
40
41
Barszcz
cze1wony
zakwaszany
Barszcz na
narszcz
z
kapuscy
i
brusznic
Barszcz
u
kraióski
Barszcz z
kapusty
hiałej
Zupa
jarzynowa
41
41
42
42
6
Krupnik
Zupa
faso
I.owa
z
kaszą
perłową
Zupa z .soczewicy
Grochówka
Kapuśniak
43
43
43
44
44
45
Chłodnik
Zupa
mleczna
Zupa
z
wina
Zupa
owocowa na zimno
Zupa
j
abłk owa
Zupa
śliwkowa
Zupa cytrynowa
Zupa
truskawkowa
na winie
Knedle
z
macy
45
45
46
46
Knedle z
wątroby
Knedle
ziemniaczane
Kostki
z
grysiku
Klusec:d<i z
drobiu
Zacierki skubane
Farfclki
Ciasro
s
mażon
e
Kl
uski
krajane
47
47
47
48
48
48
49
49
49
50
50
50
51
51
Kluski
z
kapusty
v
Kreplcch
Krcplech
pods
mażany
Kol
du
ny
nucy
J
Chremiel
(ołatki)
Ołatki
L
51
52
52
52
53
Placki
'.licmniaczan.e
Kulki
z
1nacy
i
j
abłek
\.1Kuge1
'
·Kugel
z
makaronu
Kugel z kiszkJ
Kugel
z
ryżu
na
słodko
53
53
54
54
5.:;
55
55
t,Czulent ziemniacL:any
vCzulent
z
kaszy
gryczanej
Czulent
z
m
ięsa
Czulent
z
j
agn
i
ęcia
Gołąbki
v
56
56
89
Holiszki
Kapusta
faszerowana
kaszą
gryczan~
Fasola
z
jabłkan1i
Fasola
z farfclkami
Pierożki
ziemniaczane z
mięsem
89
90
90
91
91
Kap
usta
na
słodko
z
roclzynkarn
i
Ma
rchew
duszona
Cukinia nadziewana
mięsem
i
ryże1n
Ku
ra po
żydowsku
V"Kura
pieczona
w
garnku
Gulasz
z
podrobów
z
drobiu
92
92
7
92
93
93
94
Ku
r<.:z~
~l
la
Bełz
Nad zienie
do
kurczęcia
Nadzienie
do
kurcz«;citl
(specjal
ne
na
Pesach
)
Kotlety
z
k
ury
po
żydowsku
G~ś
nncl
ziewana pi eczona
Kuczka
nad%iewarnt
makaronem
Mostek
ci e
l
ęcy
faszer ow any
Nóżki
cielęce
94
95
95
95
96
96
97
97
98
98
98
99
100
Picczc11
ci
elęca
po
żydowsku
(w
sosie
naturaJnym)
Gulasz
cielęcy
(z
plackami
ziem
ni
jcwn
yml)
:r.opatka barania nadziewana
Kotlety
baran
ie
na
os[ro
Bitki
wołowe
w
sosie
natu
ralnym po i.ydowsku
VZrnzy
po
żydows
ku
nadziewane
jajami
Zrazy
zawij4\ne
po
~yd ow~
ku
z
farfcll<ami
Ś
liwk
i
:t.apkkane
w
c
le~c
ic
Placek
cebulowy
Ś
l
iwki
Kls%:k~1
z
jahłknmi
Cymes
v'cymcs
jabłkowo-
ma
rchwiowy
Mus
Charof;ser
Pieczywo
AwhJtcczne
.J
FJ
uden
Strudel
na
gon.Leo
Łcj
kcch
z
m~Jki
macowej
~J 'o
rt
z
m~Jki
macowej
Syro
p
do
zw
ilżania
tortu
Krem
podscawo\\ry
do
tonu
euker
łejkech
-
biszkop
t
Chonek
łejkcch
-
miodownik
Ciasteczka
L:
m
akiem
100
100
10]
101
102
102
103
103
·103
104
104
105
105
106
106
106
107
107
107
108
Ciasteczka
rigaro
„Kapclusil
i
Hamana"
Harnanrasze
na
święto
Purim
Lc>dy
Wino
z
rodzynek
108
108
109
109
9
Antbelme
Brilla1-Sat
arin,
autor
sónnej
„fiz;jologii
smaku
"
-
1
dodąjn~1
1
Narodoluego
u
okresie
Wielkiej Reu oluc,ji
fil-ancu-
sk
iej
-
Z
ll
'.l'kł
11uu
ufać,
że
odt.?1ycie
1w1Pejpot1
·r,nc
~l
prz:i
1
wsi
rodzajowi
ludz-
/dem
u
ll'Źęcęf szczę
.
.
{
niż
udl...?JJ
'Cie
nowej
gwiazc~v. /1rzepi.~p
potraw
za-
,cia
1
1
członek
Z/:fromadzenla
1
1
U.Ylro
icb
u· tej
książce
nie
pretend1{jq
do
miana
oclkJ:J'U'czych
';
gc~)'Ż
legi~v­
nu1j(1
się
wielou'iekowcJ
trac(Jlc}<'J
lecz nie
sc,.t
tCJk
z
1u11w
ipopu!arnejakby
1la
Io
zasługiwctł
..fe.ii/i
iuięc
Czytehn·k znajdz
ie
n
1
nięi
cboćl~J'
l~ilka
potraw,
.y
któ1
·e
wł~tczy
do
S'/Pegojadłospisu
-
cel
lej
f?-.,·ic
Jżki
z
ostanie
osi~1g1
li?IJ
\XI
.<twiecfe
u•spólczesHym
trudno
z11aleźć
CZJ'SIQ
kJtc/.)Jliq
11arodou
1
q)
zcob1r.1
od
obcycb
Haleciało.{ci.
Nie mieJ,ce
tu
hypisać
o
wzaje11u
~1
1
m
prze1
li-
A?.W7iu
się
net
przyldad
kucl1Hi.fi·cmcuskfrJ° i
tdoskiej
czy
bułgarskie/i
turec-
kiej.
7i·ac(w:J,'jna
kuchnia
zj
•dowska
-
nie
u·olnc1
jak
i
inne
od
ohc...
1
cb
zą)(J
1
U'Ó7t
'
-
/Jozostą/e
przaz
ll'ieki
U
'
Sfl'.l'IJJ
cbarak.t&:Jz
e
01:,
~a,inahw.
Su•
odręb­
q
nm,:ć
zawdzięc2a
przede
uisz
ystl..~im przemożnemu uyJływowi
zalece/l
reli-
g{jllyc/J,
od11oszc.t<..~1
1
cb się
do
codzi<;n11egojttdlos/n'.,·u.
N.el(l..JiCt
j11dc1fs~i1czna
1
J'clh
żadna
in1w
1
odegrała
w historii narodu
ży­
doi.l1skiep,o
pierwszopk1nowr.1
rolrt
w
d:
tie/e
form
ou•arda
jego
tożsamości
11c1rorlcneej
i
hHlturowej.
J
Jrz:;pctdłojej
ho1l'iem
/JojJrzez
wiekf
speb1iać
pod-
u1
6j1ttJ
rolę. Ki;,z1e1t1o
u
•ała
u
1
ięc
życie
duchowe
i
etyczne
ll:vz ncw1
c6wjttda-
iz 11111
oraz
spełniała
rotą
czynnika
scaku'<1cego
pozbawiony
su
1
pmzstu
1<>-
aj
1110.~ci
1u11·ód.
Z
jednej strony
ll'ięc lqczyłct
ll'. l'Zn
ctu
1
ców
tej :amej wiW)',
z
dn
1ui~j
odrói:niC!łct
icb od
w1
1
znc1wcóu
1
iJ11~1,cb
religii
nie
~1
1
/h.'?O
w
płc1szczyi-
11ie
ral(c.t{/nej
ale
i
1wrodoll'ej.
Judaiz m
,
Wl'Znaczajqc
ramy
życia
su:1d1
t(l'Znt1u
1
cóu
11
zctopa1.rzyt
icb
u
1
.<:cl'.4-ia
przepL~1
·
do(l•cz qce
zj
1
cicr
codz
ie1znego
et
m{ród nieb
re,
które
n.:gu.!t(i<
'
co,jc1k
i
lu'ecżi
'
moż1wjadc1ć.
Z/)iórprzepisót.<
11s1a/ajcp;ychog6lne
i
szczeCJÓ-
'
ło
u·e
z
ascH(l'
jJr~ygotou
)tmic1
posil/JÓU'
zt1u
1
ar1yj~s1
u
1
.~więtej
/Jsiędze
jztdCl-
lz
mu
-
Biblii,
u•
Talmudz ie
-
hgdqc.:i m
z
biorem
us1almz
prau
~nych
juda-
iZJJllf
prz ekt1Z)'U'cmycb
ną;jJient'
ustJlitJ a
11clstępnte
spi.\11
u.•anycb
do
VI
u
c1
lcth.że
n•
szesnc1stou
1
iecz1~)'lil
kodeksie
Zll'anym
Sz
u/chan
Antch
1
1•
1
(Nah1yo·
stół).
l
'srctlcu'q
one
z
aróieno
_..,--zczeuólow1·
podział
zwierząt
na
1J
1
tucll11ie
"
c~p­
s1e"
i„
nieczyste
",
a
więc
11adajc,tce
Sifi
lub
J7ie
do
::ipożycia,jak
i
sposol~l
'
fJI
ZJ'-
ROLou~1·u 1c111ia
posiłków
.za
zwierząt
„C2J
1
sz1
1
cb"
-
czyli
otrzymyu
1
cl17ie
posił­
kóu
1
l.wszernycb
(po
hebrcusku
kaszer-oz nacz a
zdat1ff
1
odpowiedni
1
na-
dąfc.u:.J
'
SŻfi
).
Spo.l;ród
ssahów do
1y
tzwlnie
czyszrcb
zalicz
a
się
~1
1
/ko
Le,
które
sqj edno-
cze.~11ie
parzystokopytne
i
należc._1
do
grup1
przeżuwacz
tj.
cielęta,
l.l'oły,
y,
sanzy
je!enie, owce, kozy)
bctu
ofl•.
Nicjcst
wiąc
1
·ytuabzic
czysta
świnia
czy
dzik,
gcó
1
ż
nie
nale:żq.
do
gruj~1
1
jH:zeżuu
czy,
choć
są.
parzystokopyrrze,
cz:i
a
ko1J
!ub
osioł
jako
jednokopytne
i
ma}filCe
tylko
jeden.
żołądek.
1
1
1
1
Zgłoś jeśli naruszono regulamin