Kamienie graniczne Twierdzy Toruń.pdf

(28111 KB) Pobierz
fot. A. Kowalkowski
Kamil Tomczyk
Olgierd Kędzierski
Niniejsza prezentacja jest streszczeniem referatu „Kamienie graniczne Twierdzy Toruń. Analiza obszaru lewobrzeżnej części miasta”
wygłoszonym 26 listopada przez Kamila Tomczyka i Olgierda Kędzierskiego podczas konferencji „Zabytki lewobrzeżnego Torunia”.
Autorzy pragną podziękować wszystkim osobom których badania terenowe oraz bezcenna wiedza i przemyślenia przyczyniły się do
powstania tego referatu, jednocześnie proszą o wyrozumiałość za ewentualne błędy i niedopracowania wynikające ze słabej
dostępności źródeł i literatury przedmiotu.
Podstawę prawną do wprowadzenia obszarów ograniczeń zabudowy w sąsiedztwie dzieł fortyfikacyjnych oraz lokalizacji tych
obszarów stanowiła ustawa z 21 grudnia 1871 roku. Jej postanowienia prowadzono na terenie twierdzy toruńskiej
rozporządzeniem gabinetowym z dniem 1 lutego 1872 roku.
Ustawa dzieliła obszary ograniczeń budowlanych w prasie fortecznym na 3 rejony
- I rejon z ogólnym zakazem wznoszenia jakichkolwiek budynków mieszkalnych oraz budowy trwalszych konstrukcji (do
krzyży cmentarnych włącznie) oraz dokonywaniem zmian w ukształtowaniu i pokryciu terenu. Zasięgi I rejonu wynosił do
600 metrów od najdalej wysuniętej linii obrony lub zewnętrznej krawędzi fosy.
I rejon ograniczeń budowlanych
Fortu XIV z wcięciem na kopalnię
gliny cegielni rudackiej.
Projekt planu rejonowego dla Fortu
„Hermann Balk”. Kopia
Entwurf zum Rayon-Plan vom Fort
Hermann Balk. Copie.
16 kwietnia 1888. Skala 1:5000. GStA
PK A 70414.
-
-
II rejon występował z mocy ustawy jedynie w twierdzach o obwodzie ciągłym i rozciągał się na odległość do 975 metrów od dzieł
fortyfikacyjnych. Odosobnione forty nie posiadały II rejonu.
III rejon rozciągał się na odległość 2.250 metrów od dzieł fortecznych. Zakazywano w nim dokonywania poważniejszych zmian w
ukształtowaniu i pokryciu terenu bez wiedzy i zgody władz wojskowych.
Podane w ustawie zasięgi rejonów ograniczeń budowlanych miały charakter maksymalny. W praktyce stosowano uproszczony
wieloboczny kształt granic rejonów, przy czym jedynie wierzchołki znajdowały się w przepisowej odległości. Zarys granic większości
fortów zmodyfikowano by uniknąć wydatków związanych z odszkodowaniami należnymi ustawowo właścicielom gruntów.
Kopia planu katastralnego III rejonu fortecznego
Fortu XIV, obejmuje obręby Stawek, Rudaka,
Piasków i Podgórza. Obszar rejonu podkolorowany,
zaznaczone sąsiednie forty (XIII i XV). W prawym
dolnym rogu podpisy właścicieli i zarządców
terenów objętych rygorami rejonu, złożone w dniu
14 kwietnia 1888 roku.
Plan rejonowy III rejonu Fortu „Hermann Balk”. Kopia.
Rayon Plan von dem III. Rayon des Fort „Hermann
Balk”. Copie.
14 czerwca 1888. Skala 1:5000. GStA PK A 70415.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin