TERAPIA PEDAGOGICZNA

OPRACOWANE PRZEZ :

ANNA GAWOR

DOROTA LASZCZYK

WIOLETTA ROLA

1. WSTĘP

2. CELE TERAPII PEDAGOGICZNEJ

·       OGÓLNE

·       SZCZEGÓŁOWE

3. METODY TERAPII PEDAGOGICZNEJ

4. ZASADY TERAPII PEDAGOGICZNEJ

5. ORGANIZACJA DZIAŁAŃ TERAPEUTYCZNYCH

·       PLANOWANIE

·       ETAPY TERAPII

·       KOLEJNOŚĆ W ĆWICZENIU

·       ĆWICZENIA  Z PRZYKŁADAMI

6. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI

1.     WSTĘP

Terapia pedagogiczna, zwana dawniej reedukacją lub zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi, to specjalistyczne działania mające na celu niesienie pomocy dzieciom ujawniającym różnego rodzaju nieprawidłowości rozwoju i zachowania. Zaburzenia te koryguje się poprzez odpowiednie oddziaływania specjalistyczne o charakterze psychologiczno - pedagogicznym, profilaktycznym i medycznym. Jest to szczególnie ważne na początku kariery szkolnej dziecka.
Brak osiągnięć w nauce, częste niepowodzenia zazwyczaj wiążą się z trudnościami w czytaniu, pisaniu, liczeniu i innych czynnościach szkolnych i odnoszą się do dzieci o:
- inteligencji przeciętnej i niższej niż przeciętna,
- z zakłóceniami funkcji wzrokowych i słuchowych,
- z zakłóceniami i opóźnieniami rozwoju ruchowego razem z zakłóceniami procesu lateralizacji,
- o zaburzonym rozwoju procesów emocjonalno – motywacyjnych,
- z zaburzeniami mowy,
- z zaburzeniami zdolności matematycznych,
- z zaburzeniami dynamiki procesów nerwowych.

Trudnościom szkolnym często towarzyszą także trudności wychowawcze, zaburzenia aktywności, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia relacji społecznych.
Terapia pedagogiczna stwarza dzieciom z zakłóceniami rozwojowymi możliwości wszechstronnego rozwoju.
W celu eliminowania niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji oddziaływuje się za pomocą środków pedagogicznych na przyczyny i przejawy trudności dzieci w uczeniu się.
Terapię pedagogiczną prowadzi się w formie indywidualnej i grupowej (liczba uczestników zajęć wynosi od 2 do 5 uczniów), by spowodować określone, pozytywne zmiany w zakresie sfery poznawczej i emocjonalno - motywacyjnej oraz wiedzy i umiejętnościach dziecka.
W szkole terapia pedagogiczna odbywa się zazwyczaj w postaci zajęć korekcyjno - kompensacyjnych i wyrównawczych.
Zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie terapii pedagogicznej.
 

2.     CELE TERAPII PEDAGOGICZNEJ

·        Cele ogólne :

-         stymulowanie i usprawnianie funkcji psychomotorycznych.

-         Wyrównanie braków w wiadomościach i umiejętnościach

-         Eliminowanie niepowodzeń oraz ich emocjonalnych i społecznych konsekwencji

·       Cele operacyjne:

-wzmacnianie wiary w możliwości i wartości każdego człowieka

-         dążenie do tworzenia warunków jak najpełniejszej integracji społecznej

-         rozwijanie empatii – wyrażanie uczuć i reagowanie na nie

-         kreowanie pozytywnego myślenia umożliwiającego stawianie czoła przeciwnościom.

-         Prowokowanie do podjęcia aktywności własnej

-         Ćwiczenia koncentracji uwagi

-         Usprawnianie koncentracji wzrokowo- ruchowej

-         Tworzenie skojarzeń wzrokowo-ruchowych

-         Rozwijanie bądź usprawnianie percepcji słuchowej i koordynacji słuchowo-wzrokowo -ruchowej

-         Wzbogacenie zasobu słownictwa

-         stymulowanie ogólnego rozwoju dziecka

-         wyrównywanie dysharmonii rozwojowych, korygowanie zaburzeń funkcji

-         kompensowanie braków w rozwoju fizycznym i psychicznym

-         maksymalnie usprawnianie i rozwijanie niezaburzonych funkcji psychicznych i fizycznych.

3.     METODY TERAPII PEDAGOGICZNEJ

Metody pomocne w realizacji celu wcześniej założonego w terapii to:

a)     Wspierające rozwój dziecka

b)    Stymulujące rozwój dziecka

c)     Aktywizujące

d)    Kompensacyjne

e)     Korygujące

f)      Usprawniające

Wykorzystuje się metody psychologiczne i pedagogiczne, które wzbogacone są własnymi przemyśleniami i pomysłami.

Są między innymi :

Ø     Elementy metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

Ø     Wybrane techniki relaksacyjne

Ø     Elementy metody Wspierania Rozwoju –„Terapia bajką”

Ø     Elementy kinezjologii edukacyjnej P. Denisona

Ø     Elementy metody Dobrego Startu wg M. Bogdanowicz

Ø     Program rozwijający percepcje wzrokową Forstig – Horn

Ø     Ćwiczenia grafomotoryczne M. Bogdanowicz

Ø     Ćwiczenia H. Tymichovej usprawniające technikę rysowania i pisania

Ø     Elementy metody –Pedagogiki Zabawy.

Każda metoda musi być dobrana przez nauczyciela do potrzeb dziecka aby okazała się skuteczna.

4. ZASADY TERAPII PEDAGOGICZNEJ

I. Zasada indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego.

·        Dla każdego dziecka w grupie dobieramy indywidualny program

·        Metody dydaktyczne i wychowawcze dobieramy indywidualnie do możliwości konkretnego dziecka

·        W toku zajęć kontrolujemy przebieg i wyniki pracy dzieci

·        Pomagamy w przezwyciężaniu trudności

·        Stosujemy indywidualne zabiegi wychowawcze i psychoterapeutyczne

II. Podczas stopniowania trudności w nauce czytania i pisania, uwzględniającego złożoność tych czynności i możliwości percepcyjne dzieci.

·        Stosujemy stopniowanie trudności w zakresie objętości i przystępności opracowywanego materiału

·        Przechodzimy od ćwiczeń prostych, obejmujących niewielki zakres materiału, do złożonych, wymagających opanowania dużych partii materiału dydaktycznego

·        Przechodzimy do zadań trudniejszych wtedy, gdy dziecko sprawnie opanuje wcześniejsze, łatwiejsze.

III. Zasada korekcji zaburzeń- ćwiczenie przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności.

·        Im głębiej zaburzona funkcja, tym większa podatność na zmęczenie dziecka- uważamy, żeby do tego nie doszło

·        Nie ćwiczymy tylko jednej funkcji, bo może dojść do przetrenowania, zniechęcenia i powrotu do złych nawyków

·        Wskazana przemienność ćwiczeń- najgłębiej zaburzone funkcje z mniej zaburzonymi, bardziej opanowane z mniej, percepcja wzrokowa ze słuchową

·        Stosujemy przerwy na odpoczynek

IV. Zasada kompensacji zaburzeń i łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych w celu tworzenia właściwych mechanizmów kompensacyjnych.

·        Funkcje sprawniejsze wspierają czynności funkcji zaburzonych

·        Usprawniona zostaje integracja psychomotoryczna

V. Zasada systematyczności

·        Zajęcia powinny się odbywać codziennie, najlepiej 3 x 20 minut, niż 1 x 60 minut

·        Przerwy w zajęciach powodują regres.

VI. Zasada ciągłości oddziaływania terapeutycznego.

·        W pierwszym okresie działania terapeutyczne powinny być dominujące

·        Pełnią funkcje profilaktyczne- chronią przed dalszymi negatywnymi następstwami niepowodzeń.

Autorka zasad w terapii pedagogicznej T. Gąsowska  tak przedstawia je w swojej pracy- „Praca wyrównawcza z dziećmi” :

1.     Możliwie pełna indywidualizacja pracy z każdym dzieckiem

2.     Stosowanie zadań dostosowanych do możliwości dziecka i zapewnienie warunków do poprawnego wykonywania ćwiczeń.

3.     Powolne i systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych od prostych do bardziej złożonych.

4.     Zapewnienie warunków do utrwalenia prawidłowych umiejętności; likwidowanie niekorzystnych nawyków czytania i pisania

5.     Dostosowanie czasu poszczególnych ćwiczeń do wydolności dziecka –indywidualizacja.

6.     Mobilizowanie dziecka do wykonywania zadań poprzez stosowanie różnorodnych form ćwiczeń.

5. ORGANIZACJA DZIAŁAŃ TERAPEUTYCZNYCH

·        PLANOWANIE 

Planując pracę terapeutyczną należy :

-         zdiagnozować przejawy i przyczyny trudności dziecka

-         opracować ramowy indywidualny plan pracy z dzieckiem

-         zaprogramować kolejne jednostki zajęciowe

Plan powinien zawierać:
- Ćwiczenia korekcyjne zaburzonych funkcji
- Ćwiczenia korekcyjno - kompensacyjne funkcji zaburzonej w koordynacji z bardziej sprawnymi
- Ćwiczenia relaksacyjne i odpoczynkowe
- Oddziaływania psychoterapeutyczne

·        ETAPY TERAPII

a) Etap przygotowawczy - pracujemy z dzieckiem na materiale konkretnym - obrazki i abstrakcyjnym - litery i figury geometryczne. Kształtujemy dojrzałość dziecka do nauki czytania i pisania poprzez wykonywanie:
Ćwiczeń usprawniających ogólne sprawności ruchowe i sprawności manualne:
- Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej
- Ćwiczenia sprawności ruchowej
- Ćwiczenia rozmachowe
- Ćwiczenia manualne - usprawnianie małych ruchów ręki
- Ćwiczenia graficzne
Ćwiczenie funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej , które wpływa na opanowanie umiejętności czytania i pisania (ćwiczenia manualne pod kontrolą wzroku, ćwiczenia koordynacji wzrokowo - ruchowej):
- Spostrzegawczość
- Analiza wzrokowa
- Synteza wzrokowa
- Kierunkowość
- Pamięć wzrokowa

-Ćwiczenie funkcji słuchowej:
- Ćwiczenia wrażliwości słuchowej
- Koncentracja na bodźcach
- Różnicowanie dźwięków (otoczenia, nazwy liter - głoski)
- Pamięć słuchowa
- Ćwiczenia rytmiczne
- Ćwiczenia słuchu fonematycznego i fonetycznego (wyodrębnianie, różnicowanie, artykulacja)

b) Terapia właściwa - ćwiczenie nauki czytania i pisania na materiale obrazkowo - literowym (łączenie liter w sylaby i słowa). Po zakończeniu tego etapu dziecko umie czytać, rozumie to co czyta, przepisuje, napisze z pamięci proste słowa.

·...