xxxTABELKI.pdf

(2504 KB) Pobierz
2014/2015
UŻYWANE SKRÓTY I ZNAKI:
Ø –
średnica
(naczynia)
% - alkohol
ACEI – inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę
ARB – blokery receptora angiotensyny
AS/HR – akcja serca
ASA – kwas acetylosalicylowy
CMR – cerebral metabolic rate
CO – cardiac output
D – działanie (mechanizm działania)
ESBL – extended spectrum beta lactamase
I – interakcje
ICP – intracranial pressure
IZW – infekcyjne zapalenie wsierdzia
MRSA/VRSA – methicilin/vankomycin resistant Staphylococcus
aureus
NN – niewydolność nerek
N/P - działania niepożądane
NW – niewydolność wątroby
PG – prostaglandyny
PTCA – przezskórna angioplastyka wieńcowa
PR, QT – odcinki w EKG
PRSP/VRSP – penicilin/vankomycin resistant Streptococcus
pneumoniae
P/W – przeciwskazania
SV – stroke volume
TdP – torsades de pointes
TPR – total peripheral resistance
VRE – vankomycin resistant Enterococcus
W – wskazania
ZOMR – zapalenie opon mózgowo rdzeniowych
- farmakokinetyka = wpływ organizmu na lek:
→
uwalnianie:
↓pH
żołądka
hamuje uwalnianie s. czynnej/
- lek: substancja podana w określonej dawce w określony sposób w celu:
inaktywuje niektóre leki
terapeutycznym, profilaktycznym, diagnostycznym
→
wchłanianie: głównie w jelicie cienkim (wysokie wchłanianie
leków lipofilnych, niezjonizowanych, o małej masie)
- rodzaje dawek:
o
słaby kwas lepiej wchłania się w
żołądku
(↓pH) i
→
terapeutyczna (jednorazowa min/max, dobowa)
proksymalnym jelicie
→
śmiertelna
o
słaba zasada lepiej wchłania się w dystalnym jelicie (↑pH)
→
toksyczna
treść pokarmowa może opóźniać, czasem zmniejszać wchłanianie
→
uderzeniowa/podtrzymująca
schorzenia przewodu pokarmowego (zespół złego wchłaniania,
biegunka) zmniejszają wchłanianie
Działania niepożądane zachodzą w zakresie dawek
niektóre leki (żywice) zmniejszają wchłanianie innych leków
terapeutycznych!
→
krążenie wrotne i wątroba: metabolizm i efekt pierwszego
przejścia (głównie gdy droga podania doustna)
- postaci leków:
→
krążenie ogólne (i.v. nie ma efektu pierwszego przejścia)
→
aerozol (gazowe): na skórę, wziewne, podjęzykowe
→
dystrybucja – osiągnięcie miejsca działania
→
stałe:
o
do użytku wewnętrznego: drażetki, tabletki, kapsułki
PARAMETRY FARMAKOKINETYCZNE
o
do użytku zewnętrznego: zasypki, maści, kremy
→
płynne:
1) biodostępność
→
ilość leku, która trafia do krążenia ogólnego
o
do użytku wewnętrznego: syropy, zawiesiny, roztwory,
w porównaniu z podaną dawką
→
zależy od stopnia
krople (stężone roztwory)
wchłaniania i współczynnika ekstrakcji (ER, ten zależy od
o
do użytku zewnętrznego: okłady (roztwory), zawiesiny,
klirensu i przepływu wątrobowego); w podaniu i.v.
krople (do oczu, nosa, ucha)
biodostępność wynosi 100%
- drogi podania leków:
→
enteralna (p.o., p.r., s.l. = podjęzykowo, dopoliczkowo)
→
paraenteralnie (i.v, s.c., i.m., na skórę/błony
śluzowe
-
miejscowo, ogólnie, wziewnie, do jam ciała – dopochwowo)
2) objętość dystrybucji
→
hipotetyczna objętość płynów w
których stężenie całej podanej dawki jest takie samo jak w krwi
V
d
= całkowita ilość leku w ustroju/stężenie w osoczu
→
różnice w dystrybucji wynikają z:
- wiązania z białkami (i ten lek jest nieaktywny)
- bariery krew-mózg (specjalny nabłonek i
wypompowywanie leku)
- różnic powinowactwa do białek
- charakteru chemicznego
FARMAKOLOGIA OGÓLNA
Lek A: V
d
= 5 litrów (= V
krwi
)
Lek B: V
d
= 40 litrów (=V
płynów ustrojowych
)
Lek C: V
d
= 500 litrów (>>>V
płynów ustrojowych
)
→
lek A: obecny w krwi, hydrofilowy, dobrze wiąże się z
białkami, jest zjonizowany (heparyna, doustne
p/zakrzepowe)
→
lek B: w krwi i płynie poza i międzykomórkowym,
lipofilowy, niezjonizowany
→
lek C: obecny głównie w narządach, silnie lipofilowy,
niezjonizowany
→
hemodializa jest nieskuteczna, bo leku
praktycznie nie ma w krwi!
3) okres półtrwania (t
1/2
) – czas po jakim stężenie leku będzie
mniejsze o 50%
t
1/2
= (0,673*V
d
)/Cl
klirens (Cl): objętość płynu ustrojowego z którego zostaje on
oczyszczony z leku w jednostce czasu
→
klirens kreatyniny = klirens leku
→
tylko przesączanie
(filtracja w kłebuszkach)
→
klirens kreatyniny < klirens leku
→
aktywny transport
leku do moczu
→
klirens kreatyniny > klirens leku
→
aktywna resorpcja
leku do krwi
Cl = tempo eliminacji/stężenie w osoczu
→
kinetyka I rzędu: stały % leku na jednostkę czasu jest
eliminowany i tempo eliminacji ~ dawki (stałe t
1/2
i Cl)
→
kinetyka 0 rzędu: stała ilość leku na jednostkę czasu jest
eliminowana
→
w wysokiej dawce lek się kumuluje bo systemy
enzymatyczne są wysycone (np. etanol) (z
↑
dawki Cl zmienia się,
a t
1/2
rośnie)
- metabolizm leku (wątroba, trochę nerki, krew); cel: zmiana właściwości
fizykochemicznych leku na hydrofilowy i zjonizowany
→
umożliwia określenie stężenia leku w stanie stacjonarnym
prolek
→
metabolit aktywny (aktywacja)
(który jest obecny po 4-5 czasach półtrwania) i wybranie
lek
→
produkt toksyczny (toksykoaktywacja) [APAP >4g/d
→
odpowiedniej dawki aby zachować równowagę pomiędzy
NAPQI i zużycie glutationu
→
hepatotoksyczność; odtrutka:
podawaniem a eliminacją
acetylocysteina]
→
dawka uderzeniowa jest używana,
żeby
uzyskać szybko stan
lek (aktywny)
→
metabolit aktywny
stacjonarny dla leków o wysokim t
1/2
, dawka podtrzymująca tylko
lek (aktywny)
→
metabolit nieaktywny (inaktywacja)
utrzymuje ten stan
→
Reakcje I fazy: monooksygenazy P450, gł. CYP3A4;
- wydalanie leku: głównie w nerce; podczas filtracji wydalanie hydro i
interakcje – leki hamujące p450: erytromycyna,
lipofilowych (lub aktywne wydzielanie do moczu poprzez transportery);
azole drugi podany lek ma
↑
stężenie we krwi
związki lipofilowe w większości ulegają resorpcji zwrotnej do krwi
interakcje – leki stymulujące p450: drugi podany
→ ↓pH
moczu (NH
4
Cl)
→
jonizacja słabych zasad i
lek ma↓ stężenie we krwi
↑
wydalania ich z moczem
→
reakcje II fazy: produkty sprzężenia z reguły nieaktywne
→ ↑pH
moczu (NaHCO
3
)
→
jonizacja słabych kwasów i
(wyj: PAPS+morfina, PAPS+minoksidil)
↑
wydalania ich z moczem
[jonizacja powoduje,
że
związki stają się polarne i hydrofilowe]
- farmakodynamika = wpływ leku na organizm
- toksyczność
→
niereceptorowy: hamowanie enzymów, transporterów, reakcje
→
indeks terapeutyczny (IT) = LD50/ED50
→
miara
fizykochemiczne, blokowanie kanałów i ich otwieranie
bezpieczeństwa leku; leki toksyczne mają niski IT
→
Receptorowy:
→
okno terapeutyczne – jest szerokie gdy IT jest wysoki, jest
*receptory błonowe (jonotropowe, metabotoropowe,
wąskie gdy IT jest niski
związane z kinazą tyrozynową)
*receptory cytoplazmatyczne, jądrowe (steroidy, T3, T4)
- tolerancja = konieczność podawania
↑
dawek w czasie, głównie dotyczy
leków narkotycznych
→
indukcja enzymów + down regulation receptora
- goniści
→
tachyfilaksja – szybka tolerancja np. efedryna
↑
uwalnianie A i
→
agoniści – ma powinowactwo i aktywność wewnętrzną
→
NA
→
wyczerpują się jej zapasy przy kolejnym podaniu
następuje transdukcja sygnału
→
antagoniści – ma powinowactwo bez aktywności
- interakcje między lekami: gdy przyjmowanie > niż 1 leku
wewnętrznej
→
zablokowanie transdukcji sygnału
→
farmakodynamiczne: synergizm – efekt większy niż suma 2
→
agoniści częściowi – ma powinowactwo i trochę aktywności,
osobno np. działanie na różne mechanizmy; antagonizm –
ale jest mniejsza niż całkowitego agonisty
→
trochę transdukcji
fizjologiczny
(działanie na różne mechanizmy, insulina + glukagon,
sygnału
adrenalina + histamina),
chemiczny
(inaktywacja leku drugim –
→
agoniści odwrotni – ma powinowactwo do tej samej części
leczenie zatruć),
kompetencyjny
(konkurencja o to samo miejsce
receptora co agonista, ale hamuje konstytutywną aktywność
wiązania),
niekompetencyjny
(allosteryczny)
receptora
→
zmniejszona transdukcja sygnału
→
farmakokinetyczne: zaburzenie w ustroju wchłaniania,
metabolizmu, dystrybucji i wydalania np. wypieranie z białek,
PARAMETRY FARMAKODYNAMICZNE
pobudzanie i hamowanie metabolizmu, wiązanie leków
→
farmaceutyczne: niezgodność recepturowa, przed podaniem
1) skuteczność leku – zdolność do wywołania efektu maksymalnego
leku – nie wolno mieszać w jednej strzykawce niektórych leków
(na wykresie dawka-efekt im wyżej tym
↑
skuteczność)
(np. penicylina+gentamycyna)
2) siła działania – związane z dawką: im mniejsza dawka daje efekt
tym
↑
siła działania
- działania niepożądane:
→
działania przewidywalne, np. atakowanie innych tkanek przy
leczeniu nowotworów, wynikające z mechanizmu działania
→
działania nieprzewidywalne, uwarunkowane genetyczne =
IDOSYNCHRACJA czyli reakcja na lek inna niż populacji
→
alergie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin