Korolko M - Retoryka i erystyka dla prawników.pdf

(9569 KB) Pobierz
;
W
ydawnictwa
P
rawnicze
PW N
RETORYKA
IERYSTYKA
dla prawników
M irosław Korolko
RETORYKA
IERYSTYKA
dla prawników
M irosław Korolko
Wydawnictwa
Prawnicze
PWN
Warszawa 2001
SPIS RZECZY
WPROWADZENIE .............................................................................................................................
Część I. RETORYKA I ERYSTYKA P R A W N IC Z A .............................................................
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Między prawdą a prawdopodobieństwem i nieprawdopodobieństwem..........................
Podstawowe cele i rodzaje retoryczne......................................................................................
Wyczucie adresata (audytorium )...............................................................................................
„Mówca to człowiek prawy, doświadczony w wymowie” .................................................
Rodzaj panegiryczny. Ćwiczenia przygotow awcze...............................................................
Rodzaj doradczy. Ćwiczenia przygotow awcze.......................................................................
Rodzaj osądzający. Ćwiczenia przygotow awcze...................................................................
Retoryczna inw en cja.....................................................................................................................
Metodyka, technika i sztuka argumentacji............................................................................
Argumenty gotowe, czyli toposy zew nętrzne.........................................................................
Argumenty wypracowane, czyli toposy w ew nętrzne............................................................
Metodyka korzystania z argum entów ......................................................................................
Umiejętność budzenia e m o c ji....................................................................................................
Sztuka retorycznej amplifikacji .................................................................................................
„Odpowiednie dać rzeczy słowo” .............................................................................................
Stosowna figura we właściwym miejscu przem ów ienia......................................................
Technika budowania spójnego przem ów ienia.......................................................................
Sztuka prowadzenia sporów (erystyka) ..................................................................................
Sztuka zapamiętywania (m nem onika)......................................................................................
Techniki wygłaszania przemówienia .......................................................................................
7
11
11
16
22
25
27
29
33
36
40
47
49
57
66
71
76
84
90
99
107
110
113
113
114
116
117
122
128
131
131
Część II. ANTOLOGIA TEKSTÓW O R A T O R SK IC H ..........................................................
Wstęp .......................................................................................................................................................
1.
Mowa podwójna. O dobrym i z ł y m
...........................................................................................
2.
Mowa podwójna. O prawdzie i f a łs z u
.......................................................................................
3. Demostenes —
Pierwsza mowa przeciw F ilipow i...................................................................
4. Platon —
Obrona S o k ra te sa
......................................................................................................
5. Marek Tuliusz Cyceron —
Pierwsza mowa przeciw Kąty lin ie
...........................................
6. Anonim tzw. Gall —
Przemówienie Bolesława Chrobrego na łożu śmierci w 1025 roku
7. Władysław Jagiełło —
W dniu bitwy pod Grunwaldem
(15 lipca 1 4 1 0 )..........................
6
Spis rzeczy
132
136
144
149
153
154
155
8. Paweł Włodkowic —
Conclusiones
(1 4 1 5 )..............................................................................
9. Andrzej Frycz Modrzewski —
Szlachcie Polski i szlachcie reszty Sarmacji posyła
pozdrowienie
(1557) .......................................................................................................................
10. Piotr Skarga —
Kazania sejmowe
(1 5 9 7 )................................................................................
11. Stanisław Konarski —
O skutecznym rad sposobie
(1760—1 7 6 3 )...................................
12. Kazimierz Brodziński —
O pamiątkach narodowych
(1 8 3 1 ).............................................
13. Henryk Sienkiewicz —
Pan Wołodyjowski
(przemówienie ks. Kamińskiego nad trum­
ną Michała Wołodyjowskiego w Kamieńcu) .........................................................................
14. Józef Piłsudski —
Rozkaz na drugą rocznicę wojny
(Kolonia Dubniaki, 6 sierpnia
1916) ....................................................
15. Ignacy Jan Paderewski —
Na wieczornicy żałobnej urządzonej w Chicago przez Polski
Centralny Komitet Ratunkowy w Ameryce z powodu śmierci Sp. Henryka Sienkiewicza
(27 listopada 1916) .......................................................................................................................
16. Maciej Rataj —
Przemówienie wygłoszone w Senacie po zabójstwie prezydenta Gabriela
Narutowicza
(21 grudnia 1922) .................................................................................................
17.
Mowa adwokata Mieczysława Jarosza
(wygłoszona 12 maja 1923 w Warszawie) —
18.
Mowa prokuratora Jerzego Marcinkowskiego
(1 9 3 6 )............................................................
19. Józef Beck — przemówienie sejmowe (5 maja 1 9 3 9 )..........................................................
20. Kardynał Stefan Wyszyński —
Jakich ludzi potrzeba dziś Polsce i światu
(Gniezno,
24 kwietnia 1 9 6 6 )...........................................................................................................................
21. Edward Wende, Jan Olszewski, Krzysztof Piesiewicz, Andrzej Grabiński — mowy
oskarżycieli posiłkowych w procesie o zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki, wygłoszone
w Toruniu 30 stycznia1985 ..........................................................................................................
22. Aleksander Hauke-Ligowski — homilia wygłoszona w Katyniu 26 listopada 1989 ..
23. Lech Wałęsa — przemówienie sejmowe (25 listopada 1 9 9 1 ).............................................
24. Matka Teresa z Kalkuty —
Stworzeni, by kochać i by być kochanymi ( Orędzie do
młodych)
..........................................................................................................................................
25. Jan Paweł II —
Do rektorów uczelni akademickich z całej Polski
(Rzym, 2 stycznia
1996) .................................................................................................................................................
26. Przemówienie Królowej Elżbiety II w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej (3 kwietnia
1996) ................................................................................................
27. Lech Wałęsa na otwarcie w Gdańsku wystawy „Drogi do Wolności” (30 sierpnia
2000) .................................................................................................................................................
28. Oratorskie p ustosłow ie..................................................................................................................
Część III. ĆWICZENIA W SZTUCE ŻYWEGO S Ł O W A ....................................................
Wstęp ..............................................................................................................................
1. Artykulacja ........................................................................................................................................
2. Ćwiczenia poprawnejdykcji ...........................................................................................................
3. Ćwiczenia przyfrazowaniu m o w y ...................................................................................................
4. A kcentow anie...............................................................................
SŁOWNIK POJĘĆ I TERMINÓW RETORYCZNYCH ORAZ ERYSTYCZNYCH ..
BIBLIOGRAFIA ...................................................................................................................................
156
162
163
167
170
172
174
179
181
183
184
187
188
190
191
191
192
192
198
199
205
223
WPROWADZENIE
Dajcie mi właściwe słowo i odpowiedni ton,
a poruszę cały świat.
(Józef Conrad-Korzeniowski)
Retoryka jako umiejętność i sztuka dobrego, to jest skutecznego, przeko­
nywania (gr.
techne rhetorike\
łac.
ars oratoria)
została opisana po raz
pierwszy jako metodyka przemówień sądowych. W V wieku przed Chrystusem
na Sycylii, która była wówczas w posiadaniu Greków, doszło do wyrzucenia
tyrańskich władców. W związku z tym miało miejsce wiele procesów sądowych
dotyczących rewindykacji gruntów zagarniętych przez tyranów. W ówczesnej
praktyce sądowej każdy z zainteresowanych musiał przed ławą przysięgłych
bronić swojej sprawy i uzasadnić swoje prawa. Otóż dla niewykształconych na
ogół klientów stosowne przemówienia pisali za odpowiednią opłatą sofiści,
którzy w ten sposób stopniowo formułowali reguły
dialektyki,
czyli sztuki
prowadzenia rozmów, dyskusji w sposób atrakcyjny, sugestywny i skuteczny.
N a powstanie metodycznego podręcznika szkolnego wpłynęła skute­
czność pisanych przez
logografów
(redaktorów przemówień) sofistycznych
przemówień, układanych pod
etos
osoby, która po wyuczeniu się tekstu na
pamięć zwykle wygrywała przed sądem sprawę. Skuteczność przekonywania
sofistycznego podkreślała opanowana przez sofistów sztuka prowadzenia
sporów — erystyka (gr.
techne eristike).
Według tradycji, potwierdzonej przez Arystotelesa w jego
Retoryce,
pierw­
szymi kodyfikatorami retoryki byli sofiści sycylijscy — Koraks i Tejzjasz.
Wprawdzie ich podręcznik nie zachował się, to jednak z ich imionami wiąże
się znamienna anegdota przekazana przez różne źródła antyczne. Tejzjasz
z Syrakuz był uczniem Koraksa, który napisał podręcznik sztuki przekony­
wania. Tejzjasz dowiedział się o zaletach dydaktycznych Koraksa i zgłosił się
do niego, aby nauczył go tej umiejętności, oczywiście za opłatą. Gdy Tejzjasz
1 Terminy greckie i łacińskie pisane pismem pochyłym odwołują do
Słownika pojęć i ter­
minów retorycznych oraz erystycznych,
umieszczonego na końcu książki.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin