Dozymetria_16 JW.pdf

(384 KB) Pobierz
ŹRÓDŁA
PROMIENIOTWÓRCZE (POWTÓRKA)
1
Źródło
promieniowania jonizującego
- urządzenie lub substancja emitująca bądź zdolna
emitować promieniowanie jonizujące
(źródło promieniotwórcze, urządzenie zawierające takie
źródło,
urządzenie wytwarzające promieniowanie jonizujące lub urządzenie emitujące
substancje promieniotwórcze)
Źródła
izotopowe (POWTÓRKA):
2
źródło
promieniotwórcze
- substancja promieniotwórcza przygotowana do wykorzystywania
jej promieniowania jonizującego
zamknięte
źródło
promieniotwórcze
źródło
promieniotwórcze o takiej budowie, która w
warunkach określonych dla jego stosowania uniemo liwia przedostanie się do
środowiska
zawartej w nim substancji promieniotwórczej
otwarte
źródło
promieniotwórcze
źródło
promieniotwórcze, które nie jest zamkniętym
źródłem
promieniotwórczym
Rodzaje zagro eń (powtórka):
zagro enie zewnętrzne
źródło
promieniowania znajduje się poza organizmem – zagro enie
polami promieniowania – ochrona osłonami (oraz odległością i czasem nara enia)
zagro enie wewnętrzne
źródło
znajduje się wewnątrz organizmu – zagro enie ska eniami –
ochrona barierami (szczelnością i czystością pracy)
Zagro enie = zagro enie zewnętrzne + zagro enie wewnętrzne
Zagro enie – pole promieniowania
Przestrzeń określona zbiorem wartości charakteryzujących promieniowanie występujące
w tej przestrzeni, przyporządkowanym poszczególnym jej punktom dla określonego czasu
Na potrzeby ochrony radiologicznej wielkością charakteryzującą pole promieniowania jest
MOC DAWKI [mGy/h]
3
Główne energie fotonów
Izotop
Okres półrozpadu
[keV]
Am-241
450 lat
26,0 -
γ
59,5 -
γ
Co-60
5,3 lat
1173 -
γ
Cs-137
30lat
662 -
γ
+
Na-22
2,6 lat
511 – z anihilacji
β
1275 -
γ
Źródła
promieniowania
β:
H-3
12,5 lat
max. 18keV
C-14 5760 lat
max. 155keV
S-35
87 lat
max. 167keV
Ni-63 100lat
max. 67keV
Emisja [%]
2%
35% (reszta
α)
100 *(średnia)
85
180
100
Zagro enie mo e pochodzić od:
• promieniowania u ytkowego - przebywanie w obszarze wiązki promieniowania
u ytkowego (bardzo du a moc) niesie ryzyko otrzymania wysokich dawek
promieniowania
4
• promieniowania rozproszonego – promieniowanie pierwotne padając
na powierzchnię mo e ulegać rozproszeniu, dlatego te zagro enie mo e występować
w pobli u materiału rozpraszającego (tak
e wsteczne!)
• promieniowania ubocznego – promieniowania przenikającego przez obudowę
urządzenia (tak
e promieniowanie hamowania!)
• promieniowania wzbudzonego – aktywacja i fotorozszczenienie
Podstawowa charakterystyka laboratoryjnych
źródeł
prom (POWTÓRKA).
Analizowane aspekty:
A)
izotop lub skład izotopowy
źródła
(w dniu produkcji)
B) aktywność izotopu i data pomiaru
UWAGA: W przypadku rozpadów łańcuchowych nale y uwzględnić KINETYKĘ kolejnych procesów!
-
rodzaj i widmo promieniowania, produkt rozpadu (łańcuch, reakcja rozpadu), czas połowicznego zaniku
C) Konstrukcja i rodzaje osłon (budowa)
- czy
źródło
otwarte czy zamknięte
- jeśli zamknięte, to skład osłony (modyfikacja widma promieniowania)
- czy zastosowano filtry emisji (np. eliminacja promieniowania alfa)
- czy przetwornik (
β
-
→X
)
- czy roztwory lub gazy (MEDUCYNA NUKLEARNA)
- czy wyłączane (np. lampa Rtg)
5
Przypomnienie:
W dozymetrii nale y uwzględnić rodzaj promieniowania, jego energię oraz zmiany widma
promieniowania podczas wnikania promieniowania w materię (LET, zasięg, wtórne
promieniowanie i rozbudowa wiązki)
Przypomnienie:
Promieniowanie
β
o względnie małym zasięgu generuje przenikliwe promieniowanie X. jako
pierwszą osłonę nale y stosować substancje zło one z lekkich pierwiastków.
A.
Właściwe dla emisji
α, γ,
X
Stosuje się tzw.
średnią
energię wa oną:
p
i
– wydajność emisji
Dyskretne widmo emisji - E
i
E
=
p
i
E
i
i
B.
Typowe dla emisji
β
-
, X oraz często neutronów
Energia
średnia
dla widma opisanego przez rozkład gęstości
ρ(E)
Ciągłe widmo emisji
dn
ρ
(
E
)
=
NdE
E
max
E
=
E
ρ
(
E
)
dE
E
min
Zgłoś jeśli naruszono regulamin