Adolescencja dr Katra - pytania zebrane i opracowane.doc

ADOLESCENCJA – DR KATRA – PYTANIA - 2016

1. Czy teoria Piageta w pełni wyjaśnia rozwój poznawczy młodzieży? Uzasadnij swoje stanowisko.

????

2. Jakie formy aktywności seksualnej występują w okresie dorastania i jakie mają znaczenie dla rozwoju jednostki?

Zachowania seksualne dziecka są jednym z elementów jego codziennej aktywności i pełnić mogą różnorodne funkcje:

·         poznawcze (zdobywanie wiedzy o różnicach płciowych, prokreacji),

·         społeczne (np. trening ról płciowych),

·         emocjonalne (zaspakajanie potrzeby bliskości w relacji z drugim człowiekiem, szukanie przyjemnych i satysfakcjonujących przeżyć).

Zachowania mastrurbacyjne - polegają na samodzielnej stymulacji własnych obszarów erogennych i wywoływaniu w ten sposób przyjemnych doznań. Zwraca się przy tym uwagę na różnorodne źródła i funkcje, jakie mogą spełniać zachowania autoerotyczne dzieci: dostarczanie przyjemności, wynikająca z ciekawości eksploracja własnego ciała, osiąganie za pomocą masturbacji innych celów (np. samokojenie, zwracanie na siebie uwagi otoczenia).

Zachowania orientacyjne - zdobycie informacji na temat różnic anatomicznych w budowie dziewczynek i chłopców, kobiet i mężczyzn oraz funkcji, jakie spełniają rzeczone różnice.

Zachowania interakcyjne – zabawy erotyczne. Ich funkcją, obok zaspokojenia ciekawości i zdobycia wiedzy (podobnie jak w zachowaniach orientacyjnych), jest również dostarczenie przyjemności, stymulacja i ekspresja seksualna w kontakcie z rówieśnikiem;

Zachowania twórcze - obejmują wykonywanie rysunków, ulepianek, układanie i uczenie się wierszyków, wyliczanek i opowiadań o treściach seksualnych. Funkcją tej aktywności jest przede wszystkim ekspresja i zaspokojenie zainteresowania treściami seksualnymi w pośredni (bezpieczniejszy) sposób.

Relacje romantyczne - Dobrowolny, wzajemny, szczególny związek naznaczony afektem, obejmujący fizyczne kontakty z możliwością kontaktów seksualnych (teraz lub w przyszłości). W późniejszej adolescencji doświadczenia w relacjach romantycznych wpisują się w tożsamość nastolatka i stają się ważną kategorią tożsamości i reprezantacji siebie w związkach

Petting - pieszczoty seksualne w parze prowadzące do orgazmu, bez stosunku seksualnego.

3. Porównaj funkcjonowanie emocjonalne nastolatka we wczesnej i późnej fazie dorastania.

Wczesna faza dorastania:

Dziewczęta:

·         Dojrzewanie odbierane negatywnie

·         Skrępowanie kobiecą budową ciała

·         Efekt czasowości – wczesne dojrzewanie powoduje więcej problemów emocjonalnych (mniejsze zadowolenie z życia, rodziny i przyjaciół)

·         Więcej problemów w zachowaniu dla rodziców

Chłopcy:

·         Dojrzewanie odbierane pozytywnie

·         Pewność siebie, aktywność, odprężenie

Późniejsza faza dorastania:

Dziewczęta:

·         Dojrzewanie odbierane pozytywnie

·         Wyższa samoocena

·         Pozytywne wyobrażenie dotyczące własnego ciała

Chłopcy:

·         Dojrzewanie postrzegane negatywnie. Budzi niepokój

·         Bolesne przeżycia, zaniepokojenie, poczucie osamotnienia, brak wiary w siebie

4. Czy stwierdzenie, że w okresie dorastania zachodzą istotne zmiany w rozwoju emocjonalnym jednostki są słuszne? Uzasadnij swoją opinię.

Emocje nastolatków są silniejsze niż dorosłych, młodzi mają mniejsze poczucie kontroli swoich emocji. Emocje są w większym stopniu wywołane wydarzeniami przeszłymi i antycypacją przyszłych zdarzeń – młodsze dzieci skierowane raczej na teraźniejszość. Młodzież jest wrażliwa na niewielkie zmiany sytuacji. Pojawia się doświadczenie ambiwalentnych uczuć. Rodzice przestają być wszechwiedzący w oczach dziecka, przestają być idealizowani i tracą autorytet (osiągnięcie autonomii emocjonalnej). Dziecko uświadamia sobie własne uczucie do rodziców i pojawiają się ambiwalentne uczucia do nich. Następuje większa samokontrola własnego życia emocjonalnego.

5. Co głosi hipoteza dystansu L.Steinberga i co warunkuje to zjawisko?

Dojrzewanie płciowe łączy się ze wzrostem autonomii i osłabieniem więzi z rodzicami (dystans psychologiczny).

Im starszy nastolatek tym mniejsza skłonność do zgadzania się z rodzicami. Powstaje dystans fizyczny – interakcja rodzic – dziecko zmienia się z dotyku na rozmowę.

Wiąże się to z:

·         Zmniejszenie przywiązania do rodziców

·         Wzrost liczby konfliktów w rodzinie (krytyka i niezgadzanie z rodzicami)

·         Zwiększone zaangażowanie nastolatków w podejmowanie decyzji rodzinnych

·         Wyrażanie swojego zdania

·         Mniejsze ilość czasu spędzanego z rodzicami

·         Poczucie mniejszego związku emocjonalnego

·         Niechęć do ulegania rodzicom

·         Większa asertywność w stosunkach z rodzicami

Rodzice przestają być wszechwiedzący w oczach dziecka, przestają być idealizowani i tracą autorytet (osiągnięcie autonomii emocjonalnej)

6. Co to jest tożsamość i jakie główne komponenty tego pojęcia można wyróżnić?

Tożsamość – wewnętrzna struktura odnosząca się do własnej osoby, odzwierciedlająca poczucie własnej odrębności, ciągłości i intencjonalności. Jest to dynamiczna organizacja dążeń, zdolności, przekonań i indywidualnej historii życia jednostki.

Obejmuje odpowiedz na następujące pytania:

·         Kim byłem?

·         Kim jestem?

·         Kim chcę i zamierzam być?

7. W jaki sposób dojrzewanie fizyczne wpływa na kontakty nastolatka z otoczeniem?

8. Style rodzicielskie wg Baumrind i który jest najgorszy?

a)      Autorytarny – bezwzględne próby rodziców karania i nagradzania zachowań wedle określonych stylów. Podkreślanie znaczenie posłuszności. Wymaganie respektu od władzy, pracy czy tradycji. Rodzice uważają że mają bezwzględną rację, przez co ogranicza się komunikację z dzieckiem. Dzieci charakteryzują się niskim poziomem niezależności i odpowiedzialności społecznej

b)     Permisywny – rodzice nadmiernie tolerancyjni. Akceptują spontaniczne aktywności dziecka. Stosują mało kar i nie wymagają dojrzałych zachowań. Dają dziecku sporą dozę samodzielności jednak nie obchodzi ich co dziecko robi. Nie doceniają wysiłku wkładanego w naukę (nie przejmują się złymi czy dobrymi ocenami). Nie określają żadnych norm (np. oglądanie TV), nie są zaangażowani w życie szkolne, w pomoc w nauce itd.  à NAJGORSZY (dzieci są niedojrzałe, pozbawione kontroli emocjonalnej, nie polegają na sobie, wykazują brak odpowiedzialności i niezależności)

c)      Autorytatywny – rodzice oczekują dojrzałych zachowań. Ustanawiają jasne zasady i oczekują umiarkowanie ich wdrażania. Zachęcają dzieci do niezależności i indywidualności. Kary i zakazy są adekwatne. W rodzinie występuje otwarta i dobra komunikacja. Prawa rodziców i dzieci są jasno określone i przestrzegane. Rozmawiają z dziećmi o poglądach politycznych. Decyzje podejmowane są wspólnie. Nagrody za dobrą naukę i mobilizacja oraz konsekwencje przy złych wynikach (pełna pomoc).
Takie dzieci osiągają dobre wyniki w szkole i są zdolniejsze od innych stylów.

9. Jak egocentryzm młodzieńczy wpływa na kontakty społeczne?

Nastolatkowie są przekonani, że inni są nimi tak zainteresowani jak oni sobą (wyimaginowana publiczność) oraz o swojej wyjątkowości (osobiste mity). Mają skłonność do nadmiernego analizowaniu problemu (pseudogłupota) i do odrębnego traktowania świata idei i rzeczywistości (pozorna obłuda) = idealizm młodzieńczy; idealizowanie otaczającego świata.

10. Tożsamość w ujęciu Eriksona

Erikson ustanowił osiem poziomów psychospołecznego rozwoju człowieka:

a)      Podstawowa ufność a nieufność

b)     Autonomia a wstyd i zwątpienie

c)      Inicjatywa a poczucie winy

d)     Pracowitość a poczucie niższości

e)      Tożsamość a niepewność roli

f)       Intymność a izolacja

g)     Kreatywność a stagnacja

h)     Integralność ego a rozpacz

Przejawy poczucia tożsamości:

Ludzie o rozwiniętej tożsamości są zdolni do powzięcia postanowień (przyjęcia poglądów). System ten powinien składać się z wartości i przekonań składających się na podstawy ideologiczne.  Na charakter człowieka wpływają czynniki intrapersonalne, interpersonalne oraz wpływy kulturowe.

Rozwój tożsamości wymaga otwartej i aktywnej postawy, poszukującej doświadczenia różnych ideologii, przekonań i poglądów oraz świadomości swoich wyborów.

Lepszy rozwój tożsamości owocuje lepszym zrozumieniem własnej natury, różnic i podobieństw wobec otoczenia.

Ludzie o ustalonej tożsamości są:

·         Zadowoleni z siebie

·         Podążają ku wyznaczonym celom

·         Otwarci na otoczenie

·         Mają dobre relacje z innymi

·         Stabilni oraz mają tego ciągłość

Słabej samoocenie towarzyszy:

·         Narażenie na złość lub depresję

·         Niski poziom samooceny

·         Trudność w organizacji pracy

·         Trudność w stawianiu realnych planów

11. Jak dojrzewanie biologiczne wpływa na "ja" nastolatka?

12. Jak komunikują się z nastolatkiem matki, a jak ojcowie?

Utrzymanie przywiązania.

Matki: zainteresowania, przyjaźnie, problemy, prośby o radę, seks, stany emocjonalne, obowiązki domowe,

Ojcowie: seks (chłopcy), postępy w szkole, plany na przyszłość, usamodzielnienie,

13. Zdefiniować pojęcie zadania rozwojowego wg Havighrusta

Specyficzne wiedza, umiejętności, postawy, sposób funkcjonowania, które jednostka powinna zdobyć lub, które powinny się pojawić pod wpływem procesów rozwojowych w określonym momencie życia. Występują w pewniej sekwencji (nowe osiągnięcia zależą od poprzednich osiągnięć). Jeżeli poszczególne zadania nie zostaną spełnione w odpowiednim czasie może dojść do zaburzeń i problemów z rozwojem następnych.

Główne zadania rozwojowe:

·         Nowe i bardziej dojrzałe relacje z rówieśnikami

·         Przyswojenie sobie męskiej lub kobiecej roli społecznej

·         Osiągnięcie dojrzałości fizycznej

·         Emocjonalne niezależność od rodziców i dorosłych

·         Przygotowanie do założenia rodziny

·         Przygotowanie zawodowe

·         System wartości i rozwój światopoglądu

·         Odpowiedzialność za własne zachowania

14. Dlaczego dojrzewanie powoduje konflikty między nastolatkami a rodzicami?

Mniej niż 25% nastolatków posiada poważne konflikty z rodzicami.

Konflikty narastają w początkowej fazie dojrzewania a maleją w drugiej. W trakcie dorastania dziecka maleje spójność rodziny.
Autonomia behawioralna wiąże się z nasileniem konfliktów w rodzinie, które dotyczą samodzielnego podejmowania decyzji. Ważnym źródłem konfliktów jest również zmiana autorytetu rodziców „teoria autorytetu rodziców”.
Konflikty z rodzicami służą renegocjowaniu relacji i pozycji w rodzinie.

15. Charakter i funkcje rozwojowe relacji z rówieśnikami

W okresie dojrzewania ważnego znaczenia nabierają relacje rówieśnicze. Nie muszą być nawiązywane przez osoby w tym samym wieku. Zazwyczaj jednak są podobne pod względem poziomu rozwoju emocjonalnego, poznawczego i statusu społecznego. Są bardziej horyzontalne niż relacje z rodzicami.

Funkcje:

·         Kształtują: postawy, systemy wartości, rozwój społecznej perspektywy, pojęcie JA, tożsamość

·         Wymagają: umiejętności rozwiązywania konfliktów, regulowania własnej agresji

Teoria Sullivana – we wczesnej adolescencji rośnie potrzeba intymnych kontaktów z drugą osobą (przyjaźń). Pomaga to w samotności, utrzymaniu zdrowia psychicznego. Zaspokaja: czułość, wspólne działanie, intymność a w późniejszym czasie potrzeby seksualne.

Teoria Selmana – z wiekiem rozwija się zdolność do spostrzegania i ujmowania perspektywy drugiej osoby. Jest to odpowiedzialne za dobre relacje z innymi.

16. Zmiany w relacjach dziecko-rodzice w okresie adolescencji.

Rodzina jest strukturą dynamiczną, zmienną w czasie. Adolescencja to okres stopniowego ustalania się nowych zasad i nowej relacji na linii rodzic – dziecko.

Autonomia:

Obecnie:

Autonomia behawioralna – demonstrowanie niezależności związane z samoregulacją zachowania i podejmowaniu decyzji

Autonomia emocjonalna – rodzice przestają być wszechwiedzący, tracą autorytet, przestają być idealizowani.
Autonomia poznawcza – subiektywna kontrola nad własnym życiem według osobistych wewnętrznych reguł i zasad (wartości, motywów)

Dążenie do autonomii à dzieci chcą być jak dorośli, chcą decydować o sobie. Pojawia się analizia i krytyka zachowań i poglądów rodziców. Oczekiwanie większej swobody, poszanowania, swoich praw. Narzekanie na nadmierną kontrolę.

Oddzielanie się à hipoteza Steinberga à zwiększanie dystansu (opracowane wyżej)

Ważny wpływ ma również postrzeganie rozwoju fizycznego dziecka oraz odpowiednia komunikacja

18. Podaj granicę okresu dorastania, wskazując na podstawowe kryteria ich wyznaczania.

Początek dojrzewania wyznacza dojrzewanie płciowe (stąd duże zróżnicowanie).

Zakończenie uwarunkowane jest od czynników kulturowych (różne kryteria w różnych kulturach)

Zmiany są warunkowane m.in. poprzez:

·  ...