Zasady latynizacji języka koreańskiego [Koreański].pdf

(266 KB) Pobierz

Zasady latynizacji pisma koreańskiego

Język koreański zapisywany jest w alfabecie

hangŭl,

który jest podstawową częścią

systemu współczesnego pisma koreańskiego obejmującego także w funkcji systemu

pomocniczego ideograficzne znaki pisma chińskiego o tzw. graficznej postaci tradycyjnej, tj.

nieuproszczonej (hantcha), w zdecydowanej większości wspólnej z pismem chińskim

używanym współcześnie na Tajwanie. W nazwach własnych pochodzenia obcego, których

źródłem

jest głównie język angielski, często spotyka się także skrótowce akronimiczne bądź

całe wyrazy zapisywane alfabetem

łacińskim.

Sinokoreański charakter nazewnictwa ma swoje konsekwencje także w jednej

szczególnego typu własności graficznej koreańskiego zapisu w alfabecie

hangŭl,

który

w przeciwieństwie do innych alfabetów nie jest pismem linearnym i respektuje w słownic-

twie sinokoreańskim granice międzymorfemowe odpowiadające segmentacji danej nazwy na

ideogramy sinokoreańskie. Tak więc, gdybyśmy mieli oddać graficzną segmentację

oficjalnej nazwy Korei Południowej

Taehan Minguk

w nielinearnym zapisie koreańskim

대한민국,

odpowiadającym ideograficznemu zapisowi

大韓民國

, to musielibyśmy napisać

cztery następujące sylabogramy:

TAE

Podział nazw na sylabogramy, czy też z uwagi na ich związek z pismem chińskim

quasi-ideogramy, niekiedy próbuje się respektować w transliteracji

łacińskiej

za pomocą

dodatkowych oznaczeń graficznych w postaci dywizu czy też kropki oddzielającej takie

grafomorfemy. Z punktu widzenia osób nieznających alfabetu

hangŭl

oznaczenia takie są

mało przydatne.

Nie istnieje jeden, powszechnie przyjęty, systemem transkrypcji

łacińskiej

języka

koreańskiego – do sytuacji takiej przyczynia się z całą pewnością nie tylko brak jakiegokol-

wiek porozumienia w tej dziedzinie pomiędzy obydwoma państwami koreańskimi, ale także

nieustabilizowana i podlegająca częstym zmianom polityka językowa w Korei Południowej.

Upowszechniony w dobie przed igrzyskami olimpijskimi w Seulu (1988) jako oficjalny

system transkrypcji McCune’a-Reischauera niedogodny typograficznie z uwagi na koniecz-

ność oznaczania dodatkowymi znakami diakrytycznymi niektórych samogłosek i spółgłosek

przydechowych, ale jednocześnie bardzo czytelny i stosunkowo przystępnie oddający

wymowę koreańską został zarzucony i zastąpiony w roku 2000 nowym zapisem

łacińskim

wygodniejszym typograficznie (pozbawionym znaków diakrytycznych), ale całkowicie

zniekształcającym reguły wymowy koreańskiej. Ma on w założeniu twórców charakter

transliteracji, oddaje

ściśle

zapis literowy w alfabecie

hangŭl,

chociaż w szerokim zakresie

posługuje się dwu- bądź trójznakami dla oddania pojedynczych liter alfabetu

hangŭl.

Dla

czytelników cudzoziemskich największą przeszkodę stanowi jednak nieuwzględnianie, bądź

też,

ściśle

mówiąc, całkowicie niekonsekwentne uwzględnianie różnicy między dźwięcznymi

i bezdźwięcznymi wariantami spółgłosek. Opozycja ta nie ma charakteru fonologicznego,

jest jednak powszechnie respektowana przez Koreańczyków i bezdźwięczne warianty

spółgłosek występują zawsze na początku i na końcu wyrazów, podczas gdy w tej transkryp-

cji jedynie końcowe warianty bezdźwięczne są zapisywane literami odpowiadającymi

bezdźwięcznym spółgłoskom. W ten sposób upowszechniana jest niepoprawna wymowa

nazw koreańskich, takich jak

Pusan

(oddawana w tej transliteracji jako Busan),

Cheju

(jako

Jeju),

Taejŏn

(jako Daejeon). Co więcej, w niektórych publikacjach polskich spotykamy

całkowicie błędne instrukcje wymowy wyrazów zapisywanych w tej konwencji, należy

zatem podkreślić iż znak

na początku wyrazu nigdy nie ma wartości polskiej spółgłoski

dz,

a jest wymawiany jak półmiękkie polskie

takie jak w wyrazie

Chile

(w rzeczywistości

zmiękczenie jest tutaj znacznie silniejsze niż w polszczyźnie, chociaż nie jest to miękkość

taka jak w spółgłosce

w wyrazie

Ćmielów).

Nawet jako wariant dźwięczny znak ten

wymawiany powinien być jako półmiękka spółgłoska

dż

w wyrazie

Dżibuti

z nieco

silniejszym jednak zmiękczeniem.

Dla nazw geograficznych zapisywanych w oryginale pismem koreańskim zalecane są

dwa systemy latynizacji – system McCune’a-Reischauera 1939 oraz system południowo-

koreański z 2000 r. (zmodyfikowany system Ministerstwa Edukacji Korei Południowej).

Polska transkrypcja fonetyczna, pomimo

że

spotykana w niektórych opracowaniach, nie jest

zalecana przy latynizacji koreańskich nazw geograficznych.

system McCune’a-

-Reischauer’a

system

południowokoreański

system McCune’a-

-Reischauer’a

system

południowokoreański

ㄱ

ㄲ

ㄴ

ㄷ

ㄸ

ㄹ

ㅁ

ㅂ

ㅃ

ㅅ

ㅆ

ㅇ

ㅈ

ㅉ

ㅊ

ㅋ

ㅌ

ㅍ

ㅎ

ㅏ

k, g

, ng

n, l

t, d

l, r

, n

p, b

, m

ch, j

tch

ch’

k’

t’

p’

g, k

d, t

l, r

b, p

ㅑ

ㅐ

ㅒ

ㅓ

ㅕ

ㅔ

ㅖ

ㅗ

ㅛ

ㅘ

ㅙ

ㅚ

ㅜ

ㅠ

ㅝ

ㅞ

ㅟ

ㅡ

ㅢ

ㅣ

yae

yŏ

wae

wŏ

ŭi

yae

yeo

wae

między samogłoskami

na końcu sylaby

na początku wyrazu i pomiędzy samogłoskami

na końcu sylaby; na początku sylaby literę tę się pomija

Zapis określników rodzajowych

W licznych koreańskich nazwach geograficznych występuje określnik rodzajowy. Jest on

integralną częścią toponimu i w nazwach zapisanych pismem koreańskim nie jest oddzielony od

głównej części nazwy. W zapisie zlatynizowanym nie istnieją jedne ogólnie przyjęte zasady zapisu

terminów rodzajowych. Najczęściej spotykamy tu trzy różne konwencje zapisu: jako osobny wyraz

(pisany wielką literą po głównej nazwie), jeśli termin rodzajowy jest samodzielnym wyrazem (np.

Kogunsan Kundo); jako przyrostek poprzedzony dywizem (pisany małą literą), jeśli termin rodzajowy

nie jest samodzielnym wyrazem (np. Pusan-man); jako integralna część wyrazu, w wypadku, gdy

pozostała część toponimu (najczęściej jest to pojedynczy morfem) nie występuje jako samodzielna

jednostka leksykalna w języku koreańskim (np. Wido).

Uproszczone zasady wymowy koreańskiej (wg latynizacji McCune’a-Reischauer’a):



wymawiane jest jak półmiękkie



chi

wymawiane jest jak całkowicie miękkie

ći

(ć)



wymawiane jest jak półmiękkie

dż



wymawiane jest jak całkowicie miękkie

dźi

(dź)



wymawiane jest jak miękkie

śi

(ś)



wymawiane jest jak tylnojęzykowe [ŋ], np. w wyrazie

Kongo



ch’

wymawiane jest jak lekko przydechowe i lekko zmiękczone



p’

wymawiane jest jak lekko przydechowe



t’

wymawiane jest jak lekko przydechowe



k’

wymawiane jest jak lekko przydechowe

