Andrzej Malkiewicz - Terroryzm Wybrane Zagadnienia.pdf

(5762 KB) Pobierz
Andrzej Małkiewicz
TERRORYZM
Wybrane zagadnienia
OFICYNA WYDAWNICZA PWSZ
NYSA 2014
RECENZENT
dr hab. Zygmunt Kowalczuk, prof. UP w Krakowie
OPRACOWANIE GRAFICZNE
KOREKTA
Ewa Bernat
PROJEKT OKŁADKI
Grażyna Małkiewicz
SEKRETARZ OFICYNY
doc. dr Tomasz Drewniak
© Copyright by Oficyna Wydawnicza PWSZ w Nysie
Nysa 2014
ISBN 978-83-60081-79-2
OFICYNA WYDAWNICZA PWSZ W NYSIE
48-300 Nysa, ul. Armii Krajowej 7
tel.: 77 409 05 67
e-mail: oficyna@pwsz.nysa.pl
www.pwsz.nysa.pl/oficyna
Wydanie I
Druk i oprawa:
TOTEM – www.totem.com.pl
+48 58 35 400 40
Spis treści
SPIS TREŚCI
Wstęp
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział I
Początki terroryzmu
1.1. Romantyczny prolog ..............................................................
1.2. Nadzieje i rozczarowania pierwszej wojny światowej .........................
1.3. Przemiany w krajach muzułmańskich ................................ ...........
1.4. Panruchy ................................ ................................ ...........
1.5. Konflikt na Bliskim Wschodzie ................................ ....................
1.6. Skutki kolonizacji ................................................................ ..
1.7. Okres międzywojenny .............................................................
1.8. Druga wojna światowa ............................................................
19
23
27
40
44
46
48
53
7
Rozdział II
Druga połowa XX wieku
2.1. Dekolonizacja ................................................................ ...... 58
2.2. Fundamentalizm i ekstremizm ................................ ................... 65
2.3. Migracje ................................ ................................ ............ 76
2.4. Konflikt palestyński ................................................................ 83
2.5. Kraje muzułmańskie między postępem a tradycją ............................. 91
2.6. Konflikty muzułmanów z wyznawcami religii innych niż chrześcijaństwo ... 99
2.7. Terroryzm państwowy ............................................................ 102
2.8. Konflikt afgański ................................................................ ... 103
Rozdział III
Schyłek II tysiąclecia - nowe oblicza dawnych problemów
3.1. Wojny asymetryczne ..............................................................
3.2. Rozpad Związku Radzieckiego i jego konsekwencje ............................
3.3. Liban ................................ ................................ ................
3.4. Wojny z Irakiem ................................................................ ....
3.5. Arabia Saudyjska ................................................................ ...
3.6. Pakistan ................................ ................................ .............
109
110
112
114
116
117
5
Spis treści
Rozdział IV
Nowa faza globalizacji - XXI w.
4.1. Państwa upadłe ................................................................ ....
4.2. Próby stabilizacji w Iraku ..........................................................
4.3. Talibowie ................................ ................................ ...........
4.4. Al-Kaida ................................ ................................ .............
4.5. Problem Palestyny ................................................................ .
4.6. Atak na World Trade Center ......................................................
4.7. NATO w Afganistanie ..............................................................
4.8. Arabska wiosna ................................................................ ....
4.9. Konflikty na południe od Sahary ................................ .................
4.10. Terroryzm zachodni drugiej połowy XX i początków XXI wieku ..............
120
121
123
126
128
138
143
146
152
160
Rozdział V
Kulturowe podłoże terroryzmu
5.1. Cywilizacja kłótni ................................................................ ..
5.2. Propaganda terroryzmu ..........................................................
5.3. Propaganda terrorystów ..........................................................
5.4. Idee terrorystów ................................................................ ...
166
168
170
171
Rozdział VI
Polska wobec zagrożenia terroryzmem
................................
173
Zakończenie
.................................................................
178
Literatura uzupełniająca
.................................................
187
6
Wstęp
WSTĘP
Terroryzm jest techniką działania, która może służyć różnym celom oraz
ideom, nie jest ideologią, programem czy ruchem. Trudno więc mówić o jego
politycznej czy społecznej genezie, czy też tworzyć jego politologiczną teorię.
Prościej byłoby opisać genezę nurtów politycznych posługujących się terrory-
zmem i budować teorię ruchów ekstremistycznych. Wiele już napisano w tym
zakresie. Jednak nie wszystkie cele polityczne w tym samym stopniu motywują
do działań o charakterze terrorystycznym. Warto zatem poszukać przyczyn, dla
których pewne dążenia realizowane są właśnie w ten sposób.
Jedną z podstawowych cech wiążących działania terrorystyczne podej-
mowane dla realizowania bardzo różnych celów było zawsze głębokie zaanga-
żowanie ich uczestników w wartości, dla których je podejmowali. Terroryzm na
ogół wiąże się z narażeniem życia innych ludzi, a także własnego, nikt nie czyni
tego z błahych powodów. Choć dla różnych ludzi bardzo różne kwestie są tak
ważne, by warte były zabijania i umierania, to najczęściej stają się nimi wartości
o charakterze ponadjednostkowym: religijne, narodowe, niektóre idee polityczne.
W naszej epoce, jak nigdy dotąd w historii, zachodzą procesy wzajemne-
go uzależniania i interakcji na skalę światową, co sprawia, że działania terrory-
stów obejmują cały glob, a żaden kraj nie może czuć się wobec nich bezpieczny.
Chociaż terroryści tylko wyjątkowo osiągali zamierzone cele, to stanowią wciąż
istotne zagrożenie – terroryzm stał się jednym ze zjawisk określających charak-
ter współczesnej epoki. W konsekwencji dokonuje się „polityzacja terroryzmu”,
a jednocześnie następuje „przenoszenie walki z terroryzmem ze sfery kryminal-
nej do polityki i sfery bezpieczeństwa”
1
. Do niedawna, by zrozumieć światową
politykę, należało wyjaśnić przede wszystkim interesy i działania poszczegól-
nych państw, uwarunkowania gospodarcze i geopolityczne. Dziś trzeba też
uwzględnić obecność, zamiary i batalie terrorystów.
Idea społeczeństwa bezkonfliktowego jest mitem, wręcz głupotą. Świat
rozrywają liczne waśnie, negatywne emocje, spory między państwami, naroda-
mi, wyznawcami różnych religii i różnych ideologii. Terroryzm stał się dziś
jedną z form oddziaływania w wielu tych konfliktach.
Będę pisał o polityce, nieco o gospodarce, a wiele o mitach, przeświad-
czeniach, pragnieniach i emocjach, bo ich rola w genezie terroryzmu jest
ogromna – może kluczowa. Są to mity i przeświadczenia niekiedy zupełnie róż-
1
Wojciech Kostecki,
Strach i potęga. Bezpieczeństwo międzynarodowe w XXI wieku,
Warszawa 2012, s. 49.
7
Zgłoś jeśli naruszono regulamin