05 Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego. Księgai 9 (1300-1370).pdf

(21409 KB) Pobierz
s ła w n e g o
K R O L G ^ T IE T H
P O L S K IE G O
bjicto
c ja yo b n tyo
jn
m
D fc irq o g zH
kanonika krakowskiej
jrlivoe
90
badacza i^iejóio
jestawiane
y
największa,
sbarannością, i bbakościa
o prawdę kislorifrznq
KSIĘGA 9
1300-1370
W Y D A W N I C T W O
N A U K O W E
PWN
J O A N N I S D Ł U G O S SII
A N N A L E S SEU C R O N I C A E
INCLITI REGNI P O L O N I A E
LIBER N O N U S
W Y D A W N IC TW O NAUKOW E PWN
JANA D Ł U G O S Z A
R O C Z N I K I C Z Y L I KRONI KI
S Ł A W N E G O K R Ó L E S T W A POLSKI EGO
KSIĘGA DZIEW IĄTA
1300-1370
W A R SZA W A 2009
Komitet redakcyjny
ZOFIA KOZŁOWSKA-BUDKOWA, JÓZEF GARBACIK, ADAM KAMIŃSKI,
SYLWIUSZ MIKUCKI, JÓZEF MITKOWSKI, ZBIGNIEW PERZANOWSKI,
KRYSTYNA PIERADZKA, MARIAN PT.F.ZTA, WANDA SEMKOWICZ-ZAREMBINA
Opracowanie tekstu łacińskiego
DANUTA TURKOWSKA, M ARIA KOWALCZYK
Przekład na język polski
JULIA MRUKÓWNA
Redakcja i komentarz
JÓZEF GARBACIK, KRYSTYNA PIERADZKA
Komentarz
STANISŁAW GAWĘDA, ZBIGNIEW PERZANOWSKI,
KRYSTYNA PIERADZKA
Opracowanie graficzne
ANDRZEJ RUDZIŃSKI
Redaktor
M ARIA SKOWRONEK
Redaktor techniczny
HALINA URBAŃSKA
Copyright by Państwowe W ydawnictwo Naukowe
Warszawa 1975
C opyright © b y W ydaw nictw o N aukow e PW N SA
W arszaw a 2009
ISBN 978-83-01-16072-2
W ydaw nictw o N aukow e PW N SA
02-676 W arszaw a, u l. Postępu 18
tel. 022 69 54 321; fak s 022 69 54 031
e-m ail: pw n @ pw n .com .pl
w w w .pw n.pl
W ydaw nictw o N aukow e PW N SA
W ydanie II
A rkuszy drukarskich 30,5
D ruk u k oń czon o w sierpniu 2009 r.
D ruk i opraw a: R zeszow skie Zakłady G raficzne SA
36-062 Z aczern ię, M iłocin 181
P R Z E D M O W A
W raz z niniejszym V tom em Roczników czyli Kronik Jana Długosza, większym objętościowo
od poprzedniego, dochodzimy prawie do połowy wydawnictwa, z tym , że poszczególne księgi koń­
cowe (IX —XII) są niepom iernie większe objętościowo. Obszerny tekst Długosza dotyczący 1570 r.
podzielono już po jego śm ierci na dwie części, z których druga mieści się już w księdze X . Księga
IX obejm uje w ięc zaledwie fakty z okresu W ładysława Łokietka i całe panowanie Kazimierza
W ielkiego, do jego śm ierci i pogrzebu wraz z „pochwałą” i charakterystyką obu władców. Treść
księgi stanowią w dużej m ierze, obok polskich, sprawy krzyżackie, brandenburskie i litewskie. W i­
doczna jest zależność od posiadanej przez dziejopisa bazy źródłowej, stąd wynika opuszczenie wielu
ważnych wydarzeń. Baza źródłowa znacznie się zm ieniła od czasów opisywanych at do X III w.
Z dawnych źródeł pozostały Długoszowi tylko nieliczne roczniki, głów nie Traski, franciszkański,
krakowski, kujawski i kalendarz krakowski — z tych dziejopis obficie korzysta, jako też z początko­
wej części kroniki Janka z Czarnkowa. Ogrom ny ubytek dobrych inform acji stanowi brak kroniki
Pulkawy, kończącej się na 1330 r. Korzysta jeszcze Długosz z kroniki Rudzińskiej oraz z niewielkiej
kroniki Jana archidiakona z Kukullo zawartej w późniejszej o wiek kronice Turocziego. Służą mu
do pewnych kwestii kronika oliwska i kronika Piotra z Dusburga. Z nieznanego źródła pochodzą
obszerne relacje dotyczące spraw głów nie spoza Polski (wyjazd Elżbiety Łokietkówny do Neapolu,
wyprawy włoskie Ludwika W ielkiego, koronacje Karola IV , zjazd monarchów w Krakowie itp.).
W yzyskuje też nadal nasz dziejopis te same źródła śląskie, co w księgach poprzednich. W iele
szczegółów wskazuje na zużytkowanie zaginionego rocznika mazowieckiego oraz którejś z kro­
nik ruskich, nieznanej redakcji. Po raz drugi mam y u Długosza opis wielkiej bitw y (pod Płowca-
m i z 1331 r.) oparty w pewnych szczegółach na relacji starego uczestnika.
T e braki nadrabia Długosz wprowadzeniem materiału dokumentalnego przede wszystkim z akt
dwóch procesów z Zakonem Krzyżackim w 1. 1320 i 1339. Przytacza też o w iele więcej dokumentów
niż w innych księgach, bo aż 10 samych tekstów dyplomów, zaś co najm niej dwa razy tyle jest wy­
korzystanych w opowiadaniu. Szczególnie trudny dyplom z 1356 (1368 r.) musiał być na nowo
emendowany, jako całkowicie niezrozum iały w wersji podanej w autografie. Pozostają wreszcie
tradycje do dziejów różnych polskich rodów rycerskich (Oleśnickich, Jelitczyków), a nawet miesz­
czańskich (W ierzynków) — w iele danych pochodzi z tradycji dworskiej z czasów odległych od D łu­
gosza o 50— 80 lat, którym i dziejopis uzupełniał swą IX księgę.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin