Maran S. - Astronomia dla bystrzaków.pdf

(6834 KB) Pobierz
W ielki Wybuch Wiedzy!
Astronomia
DLA
Książka zawiera tabele, mapy gwiazd i kolorowe zdjęcia!
i
|
dr Stephen P. Maran
odznaczony przez NASA Medalem za Wybitne Osiągnięcia
i
*;•
1i ) « . • ff«
•
*
J
к
i
#
/
se tern
DODATEK SPECJALNY:
Pozycje planet
wiatach 2009-2010
Spis treści
O autorze........................................................................................................................................................ 13
Podziękowania od a u to ra ...........................................................................................................................15
W s tę p .............................................................................................................................................................. 17
O książce ........................................................................................................................................................................................ 18
Konwencje zastosowane w książce .............................................................................................................................................18
Czego nie czytać ............................................................................................................................................................................18
Naiwne z ało że n ia ...........................................................................................................................................................................18
Jak podzielona jest książka ...........................................................................................................................................................19
Część I: O garnąć wszechświat .............................................................................................................................................. 19
Część II: Wycieczka po Układzie Słonecznym....................................................................................................................19
Część III: Stare, dobre Słońce i inne gwiazdy.................................................................................................................... 20
Część IV: Nasz niezwykły wszechświat ............................................................................................................................. 20
Część V : D ekalogi.................................................................................................................................................................. 20
Część V I: D o d a tk i.................................................................................................................................................................. 20
Ikony użyte w książce....................................................................................................................................................................21
Co dalej ..........................................................................................................................................................................................21
Część I: Ogarnąć w szechświat
.....................................
23
Rozdział 1: Światło: sztuka i nauka astronomii ...................................................................................25
Astronomia: nauka w oparciu o obserwację ............................................................................................................................ 26
Zrozum ieć to, co widzimy: język światła ................................................................................................................................. 27
Dziw nad dziwy, czyli planety kontra gwiazdy...... ............................................................................................................. 28
Jeśli zobaczysz W ielką Niedźwiedzicę, uciekaj.Nazwy gwiazd i gwiazdozbiorów ..................................................... 28
Co szpieguję? Katalog Messiera i inne obiekty na niebie ..............................................................................................34
Im mniejsza, tym jaśniejsza, czyli czym jest wielkość gwiazdowa .................................................................................. 35
Spoglądamy na lata (świetlne) ............................................................................................................................................. 36
W ciąż w ruchu. Pozycje g w ia zd........................................................................................................................................... 37
Grawitacja — siła, z którą lepiej nie igrać ...............................................................................................................................40
Kosmos: wciąż w ruchu ...............................................................................................................................................................41
6
Astronomia dla bystrzaków
Rozdział 2: Dołącz do tysięcy — formy aktywności,źródła i m ateriały......................................... 43
N ie jesteś sam: kluby astronomiczne, strony internetowe i nie tylko .................................................................................. 43
Kluby astronomiczne ............................................................................................................................................................. 44
Strony internetowe, czasopisma, oprogramowanie ........................................................................................................... 44
Wycieczka do obserwatorium i p lanetariu m ............................................................................................................................ 47
Kierunek — obserwatorium! ................................................................................................................................................47
Wycieczka do planetarium ....................................................................................................................................................49
W akacje z gwiazdami: spotkania obserwacyjne, wyprawy na zaćmienia, motele dla astronomów .............................. 49
Ruszaj na gwiezdny zlot! ....................................................................................................................................................... 50
Idź na całość — wyprawy na zaćmienie S ło ń c a ................................................................................................................ 50
M otele astronomiczne ............................................................................................................................................................ 53
Rozdział 3: Wyruszamy na łowy: sprzęt do obserwacjin ie b a ............................................................ 55
Geografia nieba — elem entarz.................................................................................................................................................. 56
G dy Z iem ia wiruje................................................................................................................................................................... 56
.. .nie trać z oczu Gwiazdy Polarnej ....................................................................................................................................57
Obserwacja okiem nieuzbrojonym ............................................................................................................................................ 59
Sięgamy dalej: lornetka i teleskop ............................................................................................................................................. 61
Lornetka: przeczesujemy niebo ............................................................................................................................................ 61
Teleskop: gdy liczy się bliskość ............................................................................................................................................ 63
Z aplanuj swoją podróż po świecie astronom ii.........................................................................................................................68
Rozdział 4: Rozpędzeni goście na nocnym niebie: meteory, komety i sztuczne s a te lity
71
Meteory: „spadająca gwiazda” ...................................................................................................................................................71
W ypatrujemy meteorów sporadycznych i b o lid ó w ............................................................................................................ 73
O czy utkwione w radiant: deszcz meteorów ...................................................................................................................... 74
Komety: brudne kule lodu .......................................................................................................................................................... 77
Głowa i warkocz — budowa komety ...................................................................................................................................78
Oczekiwanie na „kometę stulecia” ...................................................................................................................................... 81
Polujemy na „grubego zwierza” ........................................................................................................................................... 82
Sztuczne satelity: miłość i nienawiść .........................................................................................................................................85
W ypatrujemy sztucznych satelitów ...................................................................................................................................... 85
„Rozkład jazdy” satelitów — gdzie szukać ....................................................................................................................... 87
Część II: W ycieczka po Układzie Słonecznym ................. 8 9
Rozdział 5: Ziemia i Księżyc — dobrana p a r a ......................................................................................91
Z iem ia pod astronomicznym m ikroskopem ............................................................................................................................. 92
Jedyna w swoim rodzaju: unikalne cechy naszej Z ie m i ....................................................................................................92
Strefy wpływu: budowa Z ie m i ..............................................................................................................................................93
R zut oka na ziemski czas, pory roku i rachubę lat ................................................................................................................. 95
W ieczne orbitow anie...............................................................................................................................................................95
Pochylamy się nad porami roku ........................................................................................................................................... 97
Ile lat ma Z iem ia? .................................................................................................................................................................. 99
Spis treści
Zrozum ieć Księżyc .................................................................................................................................................................... 100
W ycia nadszedł czas: fazy Księżyca ..................................................................................................................................100
W cieniu: obserwujemy zaćmienia K siężyca.................................................................................................................... 102
Ciężka sprawa — geologia Księżyca .................................................................................................................................103
Teoria Wielkiego Zderzenia, czyli jak narodził się K siężyc......................................................................................... 106
7
Rozdział 6: Merkury, Wenus i Mars — najbliżsi sąsiedzi Ziem i.................................................... 109
Gorący, spękany, zryty kraterami: przedstawiamy Merkurego .......................................................................................... 109
Sucha, górzysta, ociekająca kwasem — trzymaj się z daleka od W enus .........................................................................111
Czerwony, zimny i jałowy — odkrywamy zagadki M arsa ..................................................................................................112
G dzie jest woda z tamtych lat? .......................................................................................................................................... 112
Czy na M arsie istniało życie? .............................................................................................................................................114
Planetologia porównawcza, czyli Z iem ia — miejsce inne niż wszystkie ......................................................................... 115
Obserwacja planet grupy ziemskiej ......................................................................................................................................... 116
Czym jest elongacja, koniunkcja i opozycja ..................................................................................................................... 116
Podziwiamy fazy W enus ......................................................................................................................................................119
M ars zatacza pętlę .................................................................................................................................................................121
Merkury: bądź lepszy od Kopernika .................................................................................................................................123
Rozdział 7: Pas planetoid i obiekty bliskie Z ie m i.............................................................................. 127
Krótki wypad na pas p lan e to id .................................................................................................................................................127
Obiekty bliskie Z iem i — czy są groźne? ............................................................................................................................... 129
G dy nadejdzie ta chwila: przesuwamy asteroidę .............................................................................................................130
Zaw czasu ostrzeżony na czas uzbrojony: badamy obiekty bliskie Z iem i ...................................................................131
W poszukiwaniu małych świetlnych punktów ............................................................................................................................132
W yznaczamy moment zakrycia planetoidalnego .............................................................................................................133
I T y możesz p o m ó c ............................................................................................................................................................... 133
Rozdział 8: Jowisz i Saturn: wielkie kule gazu...................................................................................135
Ciśnienie rośnie — wyprawa do wnętrza Jowisza i Saturna .............................................................................................. 135
Jowisz — niedoszła gwiazda .................................................................................................................................................... 136
W ielka Czerwona P la m a ......................................................................................................................................................137
Księżyce galileuszowe .......................................................................................................................................................... 138
Główna atrakcja naszego U kładu Słonecznego: oczy na Saturna! ...................................................................................141
W ładca pierścieni ..................................................................................................................................................................142
Burza szaleje na Saturnie .................................................................................................................................................... 143
Kierunek: T ytan .................................................................................................................................................................... 143
Rozdział 9: Odlot na całego: Uran, Neptun, Pluton i d a le j...............................................................145
Przełamujemy lody w kontaktach z Uranem i N eptunem ................................................................................................ 145
Cel: Uran! „Przewrócona” planeta i jej charakterystyka .............................................................................................. 146
W brew naturze: N eptun i jego księżyc.............................................................................................................................. 147
Pluton — „planeta” ekscentryczna ......................................................................................................................................... 147
Księżyc wierny swojej plan ecie............................................................................................................................................148
Ile planety w planecie? ......................................................................................................................................................... 149
8
Astronomia dla bystrzaków
Z apnij pasy: wyprawa do pasa K u ip e ra .................................................................................................................................149
Obserwujemy dalekie planety zew nętrzne.............................................................................................................................. 150
Podziwiamy U rana .............................................................................................................................................................. 150
N eptun — prawie jak gwiazda .......................................................................................................................................... 151
Pluton — tylko dla o rłó w .................................................................................................................................................... 152
Część III: Stare, dobre Słońce i inne gw iazdy ............... 153
Rozdział 10: Słońce — nasza ziemska gw iazda................................................................................ 155
Słońce — garść faktów .............................................................................................................................................................. 155
Rozmiary i kształt Słońca: wielki bąbel g a z u ...................................................................................................................156
Budowa Słońca: pomiędzy jądrem a koroną ................................................................................................................... 157
Aktywność słoneczna — co tam się właściwie dzieje? ...................................................................................................159
W iatr słoneczny kontra ziemska magnetosfera .................................................................................................................162
Słoneczne Biuro Śledcze, czyli tajemnica zaginionych n e u trin .................................................................................... 163
Cztery miliardy i świeci dalej! Przyszłość naszego Słońca ............................................................................................164
Oślepiające piękno — bezpieczne techniki obserwacji S ło ń c a .......................................................................................... 164
M etoda projekcyjna .............................................................................................................................................................. 165
Filtry mocowane z przodu — pewne i bezpieczne ......................................................................................................... 168
Obserwacja — słoneczna z a b a w a ............................................................................................................................................169
A le plama! .............................................................................................................................................................................. 169
Zaćm ienie S ło ń c a ..................................................................................................................................................................171
Słońce w S ie c i........................................................................................................................................................................ 175
Rozdział 11: Wycieczka do g w ia z d ........................................................................................................177
Cykle ewolucyjne gwiazd .......................................................................................................................................................... 177
M łody obiekt gwiazdowy — pierwsze dni życia .............................................................................................................179
Gwiazdy ciągu głównego — długi wiek dojrzały ............................................................................................................179
Czerwone olbrzymy — złote lata .......................................................................................................................................180
Pożegnania nadszedł czas — schyłkowy etap cyklu życiowego gwiazdy ................................................................... 181
Barwa, jasność i masa gwiazdy na wykresie .......................................................................................................................... 185
T ypy widmowe gwiazd ........................................................................................................................................................ 185
Jasno. Ciemno: klasyfikacja jasności absolutnej............................................................................................................... 186
M asa determinuje typ ...........................................................................................................................................................187
A naliza diagramu Hertzsprunga-Russella .......................................................................................................................188
W ierni sobie na zawsze: gwiazdy podwójne i wielokrotne ..................................................................................................189
Gwiazdy podwójne a efekt D o p p le ra .................................................................................................................................190
Robi się tłoczno: gwiazdy wielokrotne .............................................................................................................................. 193
Czas na zmiany: gwiazdy zm ienne.......................................................................................................................................... 193
Gwiazdy p ulsujące.................................................................................................................................................................194
Wybuchowi sąsiedzi: gwiazdy rozbłyskowe ..................................................................................................................... 195
Przedstawiamy nową: gwiazdy w ybuchow e..................................................................................................................... 196

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin