Borkowski P. - Angielsko-polski słownik idiomów i zwrotów.pdf

(4087 KB) Pobierz
ANGIELSKO-POLSKI
SŁOWNIK
IDIOMOW
IZWROTOW
Piotr
Borkowski
PRZEDM OW A DO WYDANIA POLSKIEGO
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza od­
daje do rąk polskiego czytelnika po raz pierwszy w kraju
Angielsko-polski
słownik idiomów i zwrotów angielskich
Piotra Borkowskiego. Słownik ten
doczekał się dwóch wydań w Wielkiej Brytanii i USA. D zięki Panu inż.
Jerzemu Kulczyckiemu, który posiada prawa autorskie do słownika
i który wyraził zgodę na jego druk w U A M , praca Borkowskiego może
ukazać się w Polsce, aby służyć studentom, nauczycielom, pracownikom
nauki i szerokim rzeszom czytelników polskich. Chociaż skromny roz­
miarami, słownik powinien w jakimś stopniu wypełnić ogromną lukę
na naszym rynku wydawniczym, jaką jest idiomatyka i frazeologia an­
gielska. Ukazanie się w bliższej czy dalszej przyszłości planowanych
obszerniejszych słowników idiomów angielskich (np. słownik przygoto­
wywany przez zespół Instytutu Filologii Angielskiej U A M dla PW N o
objętości 40 arkuszy wydawniczych) w niczym nie umniejsza wagi obec­
nego przedsięwzięcia, bowiem każdy słownik kierowany jest z zasady do
innej grupy odbiorców, służy często innemu celow i, a sam dobór haseł
różni się od słownika do słownika.
Termin „idiom ” potraktowany został przez autora
obecnego
słow­
nika w sensie dość szerokim, co widać już w samym tytule „słownika
idiomów i zwrotów” . Zawarte w nim zostały zarówno
klasyczne idiomy
(ustalone i charakterystyczne dla danego języka (gr.
idiomowa
— właś­
ciwość) zwroty mowy, które nie dają się dosłownie przetłumaczyć na
inny język i które charakteryzują się przesunięciami znaczeniowymi, tak
że znaczenie całości nie jest sumą znaczeń poszczególnych elementów,
np. poi.
rzucić okiem
'spojrzeć’), jak również pewne
stereotypowe zw roty
oraz najczęściej używane
przysłow ia.
Często zresztą granice pomiędzy
tymi trzema kategoriami są płynne i trudne do ustalenia i każdy słownik
idiomów w jakimś stopniu uwzględnia je wszystkie.
Autor słownika ograniczył się do wyboru najczęściej występują­
cych idiomów, pomijając wielki zespół idiomów czasownikowych typu
4
tte t up, lake off,
itd., które można znaleźć w każdym obszerniejszym
słowniku angielsko-polskim. Zamieścił natomiast pewną liczbę pojedyn­
czych wyrazów, których potoczne czy techniczne znaczenie odbija od
znaczenia czy znaczeń tego wyrazu, znanych ogólnie zaawansowanemu
uczniowi języka angielskiego, jak np.
sums
pot. szk. 'arytmetyka’,
student
'badacz’ (np.
a student o f history
to nie tylko 'student historii’,
ale także 'badacz historii, historyk’) czy
tails
'frak’.
Język angielski charakteryzuje się ogromną liczbą wyrażeń idioma-
tycznych zarówno w języku literackim, standardowym, jak również
w mowie potocznej, językach zawodowych, slangu, gwarach, itd. W obec­
nym słowniku potoczne zwroty idiomatyczne ograniczone są do mini­
mum, slangu prawie nie ma (zc w'zględu na ulotny i zmienny charakter —
często po roku wyrażenie slangowe wychodzi z użycia i staje się niezrozu­
m iałe dla rodzimych użytkowników języka), nie ma też zupełnie wul­
garyzmów.
Słownik Borkowskiego obejmuje głównie zwroty występujące w an-
gielszczyźnie brytyjskiej i przyjęte również w innych odmianach języka
angielskiego. Wyrażenia typowo brytyjskie oraz amerykańskie zostały
także odnotowane, chociaż w ograniczonym stopniu i wraz z informacją
odnośnie do ich pochodzenia. Należy tu podkreślić, że duża ilość idio­
mów amerykańskich zyskała sobie prawo obywatelstwa w angielszczyź-
nie brytyjskiej na przestrzeni ostatnich stu lat i proces ten ciągle trwa.
Często idiom określany jeszcze przez turystów w Anglii jako amerykań­
ski, może być już w powszechnym użyciu u wykształconych Anglików.
N a przykład na 'babie la to ’ mówi się dziś w Anglii częściej „Indian
summer” niż „St. Luke’s summer” czy „St. Martin’s summer” . Także
idiom y, używane dziś powszechnie w Anglii, jak np.
be on both sides
o f the fence, in a fix, pin-up girl, ambassador at large, by Golly, what is
cooking, yes-man, to hike, talk through one’s hat, stay put, egg-head,
itp.
powstały po drugiej stronie Atlantyku.
Użytkownikom niniejszego słownika należą się również słowa os­
trzeżenia. Mimo ogromnego bogactwa języka angielskiego, jeśli chodzi
o występowanie idiomów, cudzoziem iec powinien je stosować trafnie,
bez przesady. N ie należy łączyć kilku idiomów spójnikami tworząc
w ten sposób zdania. N ic nie robi gorszego wrażenia na angielskim czy
5
amerykańskim słuchaczu, jak nadmiar utartych wyrażeń, „klisz” , poda­
nych z cudzoziemską wymową i zanurzonych w zdaniach z błędami
gramatycznymi. Idiomy trzeba znać po to, aby rozumieć słowo pisane
i mówione. Stosować samemu należy je z największym umiarem.
Słownik idiomów i zwrotów można ułożyć na kilka sposobów.
Można podzielić idiomy tematycznie i w ramach każdej grupy dokonać
uszeregowania alfabetycznego. M ożna również uszeregować idiomy
alfabetycznie, stosując i tu różne kryteria uporządkowania. W obecnym
słowniku przyjęto następujące rozwiązanie. Ponieważ prawie każdy
idiom dwu lub więcej wyrazowy posiada wyraz zasadniczy, tzw. hasłowy,
0 miejscu w układzie alfabetycznym decyduje ten wyraz. N p. w idiomie
f/rass wiclow
wyraz
widów
jest hasłowy, a w
to be killed in action
wyraz
action,
przeto pierwszy z idiomów znajdziemy pod hasłem
widów,
n drugi pod
action.
Należy jednak dodać, że czasem trudno byłoby użyt­
kownikowi określić, co jest elementem hasłowym, a w niektórych
sytuacjach nawet i specjaliści mogliby mieć co do tego różne zdania
1 dlatego celowym wydawało się zaopatrzenie słownika w indeks wy­
razów występujących w idiomach dla łatwiejszego ich wyszukania w słow­
niku. N ie zrobił tego P. Borkowski w wydaniach poprzednich słownika
tylko
z
powodu kosztów druku, doceniając jednak sens umieszczenia
lnkicgo indeksu.
Jacek Fisiak
Poznań, Grudzień 1986 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin