Krzysztof Bukowski - Wybrane zbrodnie nazistowskie popełnione przez okupanta hitlerowskiego na Romach w Polsce w okresie II wojny światowej (2011).pdf

(420 KB) Pobierz
Krzysztof Bukowski
3
Krzysztof Bukowski
Wybrane zbrodnie nazistowskie
popełnione przez okupanta
hitlerowskiego na Romach
w Polsce w okresie II wojny światowej
w dokumentach Oddziałowej
Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu w Rzeszowie
© za zgodą autora
4
Krzysztof Bukowski
Spis treści
Getto w Rzeszowie
Relacje świadków z rzeszowskiego getta
Getto w Przemyślu
Relacje osób przebywających w przemyskim getcie
Relacje osób osadzonych w getcie w Sanoku i Krośnie
Getto we Lwowie
Relacje osób osadzonych w getcie we Lwowie
Getto w Tarnobrzegu
Relacja świadka
Notatki
8
10
47
48
57
65
66
71
72
74
Krzysztof Bukowski
5
WPROWADZENIE
yganów podobnie jak Murzynów i Żydów, ustawy norymberskie kla-
syfikowały – jako element zagrażający czystości rasy. Pierwszym sy-
gnałem zbliżającej się zagłady Romów było oświadczenie Himlera z grudnia
1938 roku, gdzie zapowiedział zajęcie się sprawą Cyganów w aspekcie ich
czystości rasowej. Wówczas wydał on zarządzenie w którym polecił prze-
prowadzenie rejestracji wszystkich Cyganów. Uznano, że Cyganów cechuje
aspołeczność i przestępczość wrodzona, jako cecha ich rasy.
Zagładę Romów poprzedziło wydanie wiosną 1942 roku przez władze
niemieckie wojewódzkie i powiatowe rozporządzeń dotyczących „ograni-
czenia pobytu Cyganów w Generalnym Gubernatorstwie”, które mówiły
o obowiązku umieszczania Cyganów w dzielnicach żydowskich i nakazy-
wały konfiskatę ich mienia. Do zagłady Romów przystąpiono w 1942 roku
a punktem szczytowym był 1943 rok. Jednak akcja trwała do 1944 roku
1
.
Martyrologia Romów znalazła swój wyraz w prowadzonych, między in-
nymi, przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu w Rzeszowie śledztwach. W niniejszym opracowaniu przybliżo-
no śledztwa dotyczące gett w których przymusowo umieszczano Romów.
Przeprowadzone przez prokuratorów IPN śledztwa prowadzone były,
między innymi, w kierunku artykułu 1 punkt 1 dekretu o wymiarze kary
dla hitlerowsko – faszystowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania
się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz zdrajców Narodu Polskiego oraz
w kierunku artykułu 118 § 1 i 2 kk. Dokładnie oba przepisy opisane zostały
w dalszej części niniejszego opracowania. W toku kilku śledztw ustalono,
iż popełniono również czyny zabronione na szkodę Romów, opisane w ar-
tykule 124 kk
2
.
1 Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie ( dalej skrót.
OKŚZpNP w Rzeszowie ) śledztwo sygn. S 68/02/Zn, Notatka o wyniku kwerendy do śledztwa S
68/02/Zn w sprawie zbrodni popełnionych na osobach narodowości romskiej w getcie przemyskim.
Krótki rys historyczny o eksterminacji ludności romskiej na podstawie opracowania Jerzego
Ficowskiego „Cyganie na polskich drogach”, sporządzona przez Marię Różańską, k. 4.
2 Kodeks Karny , Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r., ( Dz. U . z 1997 r., Nr 128, poz. 840, z późn.
zmianami). Artykuł 124 stanowi: „Kto, naruszając prawo międzynarodowe, zmusza osoby wymienione
w art. 123 § 1 do służby w nieprzyjacielskich Sołach zbrojnych, przesiedla je, stosuje kary cielesne,
C
6
Krzysztof Bukowski
Jeżeli chodzi o przeprowadzone śledztwa podkreślenia wymaga fakt,
iż zgodnie z „Porozumieniem międzynarodowym w przedmiocie śledztwa
i karania przestępców wojennych Osi Europejskiej” podpisanym w Londy-
nie dnia 8 sierpnia 1945 roku, rozdział II artykuł VI, morderstwa których
dopuszczono się na ludności cywilnej w czasie wojny albo prześladowania
ze względów rasowych – umieszczanie w gettach Romów ma taki charakter
– są zbrodniami przeciwko ludzkości
3
. Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 roku
o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu w artykule 3 za zbrodnie przeciwko ludzkości uważa
poważne prześladowania z powodu przynależności osób prześladowanych
do określonej grupy narodowościowej, politycznej, społecznej, rasowej lub
religijnej. Zbrodnie te nie ulegają przedawnieniu, o czym stanowi artykuł
4 ustęp 1 tej ustawy
4
.
W odniesieniu do zabójstw oraz pozbawienia wolności ludności rom-
skiej w gettach, podkreślenia wymaga fakt braku źródeł wskazujących
liczebność tej społeczności w podanych miejscach (obręby gett), jak też
liczby ofiar. Kolejnym problemem w toku prowadzonych śledztw było to,
iż świadkowie nie znali tożsamości sprawców jak i części danych ofiar.
Zacytowano zeznania świadków przesłuchanych w toku poszczególnych
śledztw z animizacją danych osób przesłuchiwanych oraz danych członków
ich rodzin. Właśnie te relacje naocznych świadków, osób które przeżyły
piekło pobytu w gettach najlepiej oddają tragizm i zbrodniczą działalność
faszystowskich Niemiec wobec Romów w czasie II wojny światowej, mię-
dzy innymi, poprzez przymusowe, bezprawne umieszczanie ich w gettach
w warunkach grożących ich biologicznemu wyniszczeniu.
Niniejsze opracowanie jest pierwszym z zaplanowanych opracowań
pozbawia wolności lub prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu albo ogranicza ich prawo do obrony
w postępowaniu karnym, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.
Artykuł 123 § 1 kk stanowi: „Kto, naruszając prawo międzynarodowe, dopuszcza się zabójstwa wobec:
1. osób, które składają broń lub nie dysponują środkami obrony poddały się,
2. rannych, chorych, rozbitków, personelu medycznego lub osób duchownych,
3. jeńców wojennych,
4. ludności cywilnej obszaru okupowanego, zajętego lub na którym toczą się działania zbrojne,
albo innych osób korzystających w czasie działań zbrojnych z ochrony międzynarodowej,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia
wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności”.
3 Dz. U. 1947 r., nr. 63, poz. 367.
4 Dz. U. 2007, nr. 63, poz. 424.
Krzysztof Bukowski
7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin