Cywinski B. Szance kultur Szkice z dziejow narodow EuropyWschodniej.pdf

(46211 KB) Pobierz
Szańce kultur
Szkice z dziejów narodów
Europ
Bohdan Cywiński
fit
y
i t
B
^il
f
j^wj
X -.
I jH .
'
ini
im
Szańce kultur
Szkice z dziejów narodów
Europy Wschodniej
Bohdan Cywiński
C
e n t r u m
E
u r o p e j s k i e
N
a t o l i n
Wydawnictwo Trio
Warszawa 2013
Spis rzeczy
Wprowadzenie..................................................................................................................... 13
I. „R
osji nie można zrozumieć
. . . ”
S
p o jr z e n ie
p ie r w s z e
:
R
osja
je s t prawosławna
.............................................................. 20
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Prawosławie widziane z oddali ................................................................................
Chrześcijaństwo Rusi Kijowskiej . .
Prawosławie pod władzą Mongołów ......................................................................
Dwie gałęzie ruskiego prawosławia .........................................................................
Nie ma zgody z łacinnikami ....................................................................................
Cerkiew mistyków, polityków i męczenników .......................................................
Cerkiew „upaństwowiona” ......................................................................................
Prądy oświeceniowe w Cerkwi ................................................................................
Bronimy Europy przed Bestią... .............................................................................
Religijne korzenie filozofii rosyjskiego romantyzmu .............................................
Laicyzm scjentysty, burżuja, społecznika i polityka ...............................................
A wiara ustąpić nie chce... ......................................................................................
Czy Cerkiew jest Rosją, a Rosja —Cerkwią? ...........................................................
d r u g ie
:
20
23
23
26
29
30
32
35
37
38
42
45
47
S
p o jr z e n ie
R
osja
je s t sam odzierżaw na
........
........................................ 51
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Jedynowładztwo stanowi o sile ...............................................................................
Uosobieniem ojczyzny jest car ................................................................................
Kiedy cara zabraknie..................................................................................................
Pomazaniec czy antychryst? .....................................................................................
Być carem w państwie europejskim ........................................................................
Wstrętna, zbrodnicza, ale wielka ............................................................................
Czy Radiszczew może być groźny? .........................................................................
Samodzierżawie czy Europa? ...................................................................................
Czy możliwa jest Rosja inna? ..................................................................................
Poddani myślą o polityce ........................................................................................
Co się stało w roku 1905? .......................................................................................
Finał .........................................................................................................................
t r z e c ie
:
51
52
54
55
56
57
59
61
62
64
65
70
S
p o jr z e n ie
R
osja
je s t im peria ln a
...................................................................... 79
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Czym jest imperium? ..............................................................................................
Moskwa stolicą Wielkorusów ..............................................................................
Na widnokręgu Moskwy jawi się Europa... ...........................................................
Zawalidrogi ..............................................................................................................
Walka o dotarcie do prawdziwej Europy ...............................................................
Konstruktorka imperium .......................................................................................
79
81
84
86
88
91
6
SZAŃ CE KULTUR
7.
8.
9.
10.
11.
W obronie Europy przed uzurpatorem......................................................................... 93
A teraz zawrzemy Święte Przymierze............................................................................. 94
Czas rozprawić się z Turcją ............................................................................................ 97
Bosfor, Dardanele i losy Europy... .............................................................................. 98
Nakręćmy film sensacyjny........................................................................................... 100
104
104
106
107
110
112
113
115
Z
naki zapytania
....................................................................................................................
1. Czy istnieje „typowy Rosjanin”? ................................................................................
2. Jak zadomowić się w Rosji? ........................................................................................
3. Różne drogi do rosyjskości .........................................................................................
4. Nieustanne pytanie „kim jesteśmy?” .........................................................................
5. Mit cara i mir ludu ......................................................................................................
6. Symbolika ziem zdobytych: Syberii i Kaukazu .......................................................
7. M it rewolucji w kraju pytań o los człowieka ...........................................................
II. K
ultury narodowe w
E
uropie
W
schodniej
U
kraińcy
................................................................................................................................
1. Kijowski rodowód Ukraińców ...................................................................................
2. Dzieje Ukrainy wiodą przez Halicz ..........................................................................
3. Średniowieczne zderzenie kultur ...............................................................................
4. Unia brzeska —wiara, polityka, kultura ...................................................................
5. Prawo i kultura szabli —wbrew Europie ..................................................................
6. Ku ruinie ......................................................................................................................
7. Niespokojny ukraiński barok ....................................................................................
8. Kozak zniewolony .......................................................................................................
9. Raz jeszcze na skrzyżowaniu dróg...............................................................................
10. Rusyfikacja Lewobrzeża w XVIII wieku ..................................................................
11. Geografia XIX-wiecznej kultury ukraińskiej ...........................................................
12. Kiedy Europa się chwieje... .......................................................................................
13. Europeizacja raz jeszcze.................................................................................................
14. W szkołach jeszcze polskich i już rosyjskich ............................................................
15. Różne drogi romantyków ukraińskich .....................................................................
16. Ukraiński mesjanizm polityczny ...............................................................................
17. Wątek polski, czyli specyfika Podola .........................................................................
18. Między duchem H rom ad a prawami rynku ............................................................
19. Socjalizm też wiąże z Rosją? ......................................................................................
20. Daleki Piemont galicyjski ..........................................................................................
21. Ukraińska odrębność i ukraińska jedność ................................................................
B
iałorusini
...........................................................................................................................
1. Miłosne i świątobliwe początki Połocka ..................................................................
2. Skąd się wzięło Wielkie Księstwo Litewskie? ..........................................................
3. Ruś cała do Litwy powinna należeć? .........................................................................
4. Nowy budowniczy Europy Środkowo-Wschodniej ...............................................
5. W europejskim kotle duchowym ..............................................................................
122
122
123
124
127
132
136
138
143
144
146
149
150
152
153
155
156
159
160
162
163
165
174
174
176
178
180
181
Spis rzeczy
7
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
Zaskakująca postać Franciszka Skoryny ..............................................................
Czy w tym kraju może rządzić prawo? .................................................................
Normą jest wojna, pokój wyjątkiem ....................................................................
Dwie kultury świata agrarnego: ludowa i „pańska” .............................................
Inspiracje kulturalne wspólnot wyznaniowych ...................................................
Unia brzeska z perspektywy białoruskiej .............................................................
Białoruskość „w uwikłaniu” .................................................................................
Białoruskie gniazdo i polska szkoła ......................................................................
Pierwszy rozbiór Polski: wschodnia Białoruś
w imperium Katarzyny ........................................................................................
Białorusin Kościuszko ...........................................................................................
Czasy przejściowe? .................................................................................................
Car Aleksander I - apogeum polonizacji Białorusi i Litwy ................................
Romantycy odkrywają Białoruś ...........................................................................
Za powstanie listopadowe płacą także Białorusini.................................................
Zniszczenie Kościoła grekokatolickiego .........................................,.....................
Białoruskie konspiracje epoki międzypowstaniowej ...........................................
Powstanie styczniowe na Białorusi ........................................................................
Nowa formuła rusyfikacji .....................................................................................
Zadanie pierwsze: wyeliminować wpływy polskie ...............................................
Zadanie drugie: Białorusinowi dać awans przez rusyfikację ...............................
Drogi białoruskich socjalistów ..............................................................................
Zakneblowana literatura żyje ................................................................................
Wielkie dzieło „Naszej Niwy” ...............................................................................
Pytając o tożsamość Białorusina... ......................................................................
182
183
186
188
191
193
196
197
201
205
207
209
211
213
215
216
219
220
221
224
226
227
229
231
L
it w in i
.......................................................................................................................................... 238
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Mendog spogląda dookoła ...................................................................................
Czy Litwa zaistnieje w świecie? ............................................................................
Mendog walczy o przetrwanie ..............................................................................
Sacrum,
lud i polityka ...........................................................................................
Jagiełło otwiera nową epokę .................................................................................
Trzydzieści trzy lata wielkiej gry ...........................................................................
Ale gdzie jest ta Europa? .......................................................................................
Humaniści rozmawiają o wierze ..........................................................................
Statuty Litewskie ...................................................................................................
Polonizacja Litwinów i lituanizacja Polaków .......................................................
Uniwersytet na skalę ponadnarodową ..................................................................
Specyfika oświecenia wileńskiego .........................................................................
A poezja litewska zaczyna się od hcksametru.........................................................
Pamięć o przedchrześcijańskim rodowodzie ........................................................
Ż.mudzki matecznik ..............................................................................................
Kim się stanie litewski chłop? ...............................................................................
Jak skutecznie zrusyfikować Litwinów? ...............................................................
Przenośnicy ksiąg ..................................................................................................
Litewskość przeciw polskości ................................................................................
Litwini na nowej drodze .......................................................................................
239
244
245
246
247
252
254
257
259
260
261
262
263
264
266
269
271
272
274
275

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin