Turystyka Zrównoważona - SKRYPT (bez 05.19).pdf

(150 KB) Pobierz
02.24
•
A. Kowalczyk - “Turystyka Zrównoważona”
D. Zaręba - “Ekoturystyka”
•
Światowe trendy w turystyce wg wykresu – nie najgorzej się sprawdza; ponad 1 mld turystów
już podróżuje na świecie.
•
Ok. 25 mln osób podróżowało w latach 50 i skupiało się głównie w Europie, Ameryce (raczej
Północnej), śladowe ilości w Azji.
•
Obecnie ok. połowy światowego ruchu turystycznego to Europa, chociaż ma groźnych rywali,
szczególnie dziś jest to Azja.
•
Statystyki Światowej Organizacji Turystycznej określają turystę jako osobę, która spędza poza
miejscem zamieszkania w jakimś rejonie dłużej niż 24h, ale krócej niż rok
•
Masowa turystyka światowa to są lata 50 i później, ruch turystyczny wzrastał w euforii (że da
się na tym zarobić, itp.); dopiero w latach 70 zaczęto bardziej mówić o relacjach, itp. (rozwój
turystyki powoduje lokalne zniszczenia/zanieczyszczenia, np. w rejonie Morza Śródziemnego).
•
Przełomowe prace Austriaka w latach 70 a propos zarządzania ośrodkami turystycznymi w
Alpach.
•
W latach 90 opracowano podstawy podejścia do zrównoważonego rozwoju; ważna konferencja
w Quebecu.
•
Rozwój zróżnicowany w Polsce wpisany jest w konstytucję, więc nie ma co się zastanawiać czy
to dobre czy złe.
Przyroda
Społe-
czeństwo
Zrównoważenie
Gospodarka
•
•
•
•
•
Turystyka 3S - sun, sea, sand.
Turystyka 3E - experience, excitement, education.
Turystyka roku 2015 nie jest już taka jednorodna jak w przypadku kilku dekad temu, mimo że
turystyka 3S wciąż ma się dobrze.
Preferencje turystów (Niemcy, 2002) - najpopularniejsze odpowiedzi:
- 64,5% - czyste plaże i woda;
- 59,1% - brak śmieci w otoczeniu;
- 51% - brak hałasu komunikacji/disco;
- 50% - niezurbanizowane i wiejskie obszary;
- 45,8% - ochrona środowiska.
Preferencje turystów (Mazury, 2008) - najpopularniejsze odpowiedzi:
1. Spokój, cisza.
2. Walory krajobrazowe.
3. Wiele możliwości spędzania wolnego czasu.
4. Zatoki wodne.
Turystyka zrównoważona (UNWTO, 1993): turystyka spełniająca potrzeby obecnych turystów i
regionów recepcyjnych, jednocześnie chroniąca (...)
•
Kiedy turystyka będzie zrównoważona: optymalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych,
poszanowanie odrębności społeczno-kulturowych mieszkańców, korzyści ekonomiczne i
społeczne dla wszystkich podmiotów.
Turystyka zrównoważona
Ekoturystyka (dość alternatywna, czasem
masowa, nastawiona na przyrodę)
Turystyka alternatywna
Turystyka masowa
Pojęcie turystyki alternatywnej było znane wcześniej i ono często nie ma nic wspólnego ze
zrównoważeniem.
Każda forma turystyki może dążyć do zrównoważenia, ale jak to osiągnąć?
Wyzwania przed sektorem turystycznym (wg Komisji Europejskiej):
- ochrona i zarządzanie zasobami przyrodniczymi i kulturowymi;
- minimalizacja zużycia surowców i zanieczyszczeń w ośrodkach turystycznych;
- zarządzanie zmianami w interesie zapewnienia dobrobytu wspólnoty;
- zmniejszenie zróżnicowania sezonowego popytu (niewykonalne w Europie, w tej strefie
geograficznej);
- uwzględnianie problemu wpływu transportu związanego z turystyką;
- umożliwienie czerpania korzyści z turystyki wszystkim bez dyskryminacji;
- poprawa jakości zatrudnienia w turystyce (Mikołajki - popularne w sezonie, a miasto niewiele
z tego ma).
Zasady zrównoważonej turystyki (wg Komisji Europejskiej):
- zintegrowane podejście do rozwoju;
- długoterminowe planowanie;
- dostosowanie poziomu i tempa rozwoju do potrzeb i zasobów;
- zaangażowanie wszystkich podmiotów;
- zastosowanie najlepiej dostępnej wiedzy;
- minimalizacja ryzyka i zarządzanie ryzykiem;
- wprowadzenie w życia zasady "zanieczyszczający płaci" - dobrze to wygląda na papierze, ale
w rzeczywistości bardzo ciężkie do realizacji (tak jak wiele z tych zasad Komisji Europejskiej);
- gotowość do ograniczenia ruchu turystycznego w określonych strefach (np. chronionych);
- konieczność stałego monitoringu prowadzonych działań.
Nie ma turystyki bez jej uczestników, którzy muszą być zadowoleni (chętni - w przypadku
zrównoważonej).
Turystyka zrównoważona nie może być traktowana jako:
- synonim skutecznej ochrony środowiska;
- recepta na łatwe i szybkie zyski - zyski często nie są takie łatwe tutaj do osiągnięcia;
- sposób na pozbycie się problemów społecznych w regionie - "Mamy bezrobocie, to zróbmy
turystykę, na pewno będą turyści" - to się nie udaje.
Trudno rozwijać turystykę przyjazną środowisku kiedy sami mieszkańcy nie dbają o
środowisko.
Mieszkańcy mogą być źle oceniani, ale turyści też (i czasem to dobre).
Pozytywne nastawienie - TAK, ale przede wszystkim świadomość tego co mają do
zaoferowania.
Nie wszędzie turystyka będzie miała ekonomiczny sens (dostępność, krótki sezon).
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Organizatorzy:
- Warto dbać o przyrodę?
- Spełniamy standardy "czystego środowiska"?
- Dziedzictwo kulturowe - baza czy przeszkoda? ("magnes na lodówkę" czy coś więcej?)
- Sprzedawać lokalną tradycję czy też ją chronić?
- Zatrudniamy miejscowych pracowników?
- Jak szybko inwestycja musi się zwrócić?
- Gdzie trafiają zyski? (nie zawsze zyski wspierają lokalny rozwój)
Turyści:
- W jaki sposób wypoczywamy?
- Jaki jest nasz stosunek do przyrody? (przykład zielonej szkoły w Norwegii)
- Czy mamy potrzebę kontaktu z miejscowymi?
- W jakim stopniu chcemy poznać lokalną kulturę i czy w ogóle chcemy?
- Czy wyższa jakość uzasadnia wyższą cenę?
- Które przejawy kultury cenimy najwyżej?
- Czy warto za to płacić? (za kontakt z przyrodą i lokalną kulturą)
Dlaczego się nie udaje (wg R. Butlera):
- brak równości między decydentami;
- brak potrzeby wspólnego działania dla osiągnięcia celów;
- brak akceptacji dla dodatkowych kosztów i trudności;
- brak współpracy;
- brak danych i wiedzy;
- brak zrozumienia samej idei - turystyka zrównoważona jako modne hasło, ale co się pod nim
kryje? Niektórzy nie wiedzą.
Warunki osiągnięcia sukcesu (wg J. E. Bezaury-Creela):
- wsparcie zewnętrzne;
- znajomość potrzeb rynku;
- zarządzanie ruchem turystycznym;
- podnoszenie kwalifikacji miejscowych pracowników (aktualnych i potencjalnych);
- rozbudowa infrastruktury.
Turystyka zrównoważona = turystyka możliwie dla wszystkich.
Gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy? - potrzeby, strategia, planowanie, realizacja, monitoring,
weryfikacja podjętych działań.
Sekwencja kuli śnieżnej, która się toczy i zawiera coraz więcej rzeczy.
Czynniki warunkujące rozwój turystyki:
- zasoby przyrodnicze (same zasoby nie wystarczą - częsty błąd podejmują lokalne
społeczności);
- potencjalni turyści;
- zasoby kulturowe;
- dostępność (fizyczna);
- informacja (to też dostępność, tylko informacyjna).
Bhutan w dalekich Himalajach nakłada ograniczenia dla turystów i z powodu braku dostępności
turystycznej jest właśnie mocno chciany.
Chronić czy udostępniać?
Poznaj -> pokochaj -> ochroń.
Według S. Kulczyk - raczej udostępniać (bo wtedy można to coś zrozumieć).
Dobry przykład - goryle (mimo stopnia zagrożenia gatunku, to był dobry wybór żeby je
udostępnić).
•
•
•
Są jednak obiekty, które tracą na byciu chronionym:
- na Warmii/Mazurach pod Giżyckiem jakiś słup stoi (i co z tego?);
- Dolina Pasłęki (szlak kajakowy), w której powstał rezerwat, bobry były na wyginięciu, ale ta
dolina dalej pozostałą chroniona (trzeba mieć pozwolenie) a bobry są kłusowane (chociaż bobry
są w Polsce świetnie chronione);
- Pałac w Prusach Wschodnich (w Drogoszach) - była tam szkoła rolnicza, później ją zamknęli i
"stało się" centrum turystycznym, ale z powodów konserwatorskich ciężko coś z tym zrobić
(szczególnie standardy wewnętrzne).
Można dawać zakazy dla turystów, dawać zalecenia pisemne, mówić im coś wprost, ale też
pozytywy pisać.
Turystyka zrównoważona to raczej droga, a nie cel.
03.03
Zasoby, walory, atrakcje - czym się różnią?
•
Walory - właściwości zasobów przyrody, decydujące o ich przydatności.
•
Zasoby - występujące obiektywnie elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego;
niektóre z zasobów zostały poznane jako coś ciekawego.
•
Walory mogą być wykorzystywane, ale nie muszą - ważne żeby ktoś o nich wiedział (a o
zasobach nie trzeba wiedzieć, one po prostu mogą być).
•
Atrakcyjność - właściwość przyciągania uwagi, wzbudzania podziwu i pożądania.
•
Przydatność - zbiór cech środowiska umożliwiający jego zagospodarowanie dla turystyki.
•
Potencjał rekreacyjny - atrakcyjność + przydatność (chociaż to pojęcie nie mieści się w
piramidzie walory-zasoby-atrakcje).
•
Pojemność - ilu turystów jest w stanie korzystać z danego obszaru bez wyrządzania szkód w
środowisku.
kategoria ogólna
Zasoby
Walory
Atrakcje
kategoria szczególna
•
subiektywizm
Atrakcje - poszczególne obiekty będą przyciągać różne grupy osób (a innych odciągać), ale jest
to bardzo dokładna kategoria.
Turystyka masowa
P
C
P
turystyka
wypoczynkowa
C
Turystyka zrównoważona
P
C
P
turystyka
ornitologiczna
P
C
C
stymulatory
turystyka
handlowa
C
turystyka
etnograficzna
bariery
P
C
P
(P - przyroda, C - człowiek)
P
C
obiektywizm
•
•
Zagospodarowanie ma jedynie wspierać rozwój walorów.
Żeby była np. turystyka narciarska, musi być odpowiednio zróżnicowana rzeźba jak i
zagospodarowanie.
1
2
walory
3
4
5
Turystyka przyrodnicza
Turystyka rowerowa
Turystyka wypoczynkowa/nadmorska
Turystyka kongresowa
Turystyka handlowa
•
•
•
•
•
•
•
•
•
zagospodarowanie
Oczywiście turystyka handlowa też może zmierzać do idei turystyki zrównoważonej.
Percepcja - suma postrzegania, rozpoznania, klasyfikowania, oceniania i wartościowania
rzeczywistości.
Widzimy rzeczy nie takimi jakimi są, ale takimi jacy my jesteśmy.
Fuentes Georginas w Gwatemali - krajobraz wulkaniczny, gorące źródła, wody termalne, bar z
piwem. Ale wiele ludzi nie siedzi non-stop w basenie tylko idzie do lasu mgielnego (bajkowy,
inny las). Inni wchodzą na niewielki szczyt (z 3000 m.n.p.m.). Dla miejscowej ludności to ma
jeszcze inne znaczenie - kapitalne nawadnianie, dzięki czemu mogą uprawiać gigantyczne
rzodkiewki, z których są dumni.
Jakie czynniki wpływają na to, że widzimy świat takim, jakim go widzimy? Do końca nikomu
się tego nie udało rozwikłać. Są np. czynniki somatyczne (coś z reakcjami człowieka),
czynniki społeczno-kulturowe).
Czynniki społeczno-kulturowe:
- narodowe (Niemcy lubią jodły i świerki, Francuzi - dęby, Rosjanie - brzozy; te
najpopularniejsze są najbardziej lubiane);
- socjalno-zawodowe (dziwne sosny w Zachodniopomorskiem, które krzywo rosną; niektórzy
by powiedzieli, że nie są ładne, bo nie zrobi się z nich desek);
- światopoglądowe;
- indywidualne;
- inne czynniki kulturowe.
Odbiór sygnałów zmysłowych: wzrok (85% całości postrzegania zmysłowego), potem słuch,
węch, smak, dotyk.
Możemy odczuwać nudę, zadowolenie/przyjemność, a także obawę.
Opór środowiska (Kożuchowski, 2005):
- niesprecyzowane pragnienia klienta;
- możliwości indywidualnej adaptacji do obcowania z przyrodą (i obcą kulturą);
- ograniczone bezpieczeństwo;
- mierne kwalifikacje organizatorów turystyki;
- zmienność geograficzna i sezonowa;
- bariera odległości;
- słaba infrastruktura;
- konflikt z zasadami ochrony przyrody lub dziedzictwa kulturowego;
- konflikt między podażą a popytem.
Walory przyrodnicze środowiska (T. Lijewski - Geografia turystyczna Polski):
1. Ukształtowanie bez ingerencji człowieka:
- osobliwości flory i fauny;

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin