Karaszewski R. - Nowoczesne koncepcje zarządzania jakością.pdf

(16533 KB) Pobierz
SPIS
TREŚCI
Wstęp
„ „ ••••••.• „ „ ........... „ „ „ , ...... „ „ „ „ ...•.••••.• „ . „ , .......... „ „ „ . „ ....... „ . „ „ , ••••••.••
9
Rozdział
piexwszy
13
Ja.kości
-
pojęcie,
koszty, planowa.nie
••••••••••••••••
1.1.
Jakość
jako kategoria filozoficzna
„ „ „ „ . „ . „ „ „ . „ „ . „ „ . „ „ „ „ . „ „ „ „ „ „ „ „ „ „
1.2. Problem
wielowymiarowości
............................................................... .
1.2.1. Multiperspektywiczne definiowanie
jakości
. „ „ „ „ „ „ „ „ , „ „ „ . „ „ „ .
1.2.2. Definiowanie
jakości
a specyfika
działalności usługowej
„ „ „ „ „ „ .
13
15
16
19
22
f.3.
1.4.
1.5.
'1.6.
1.7.
:1.8.
.9.
Jakość
w
kontekście
strat
społecznych
„ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ . „ „ „ „ „ „ „
Jakość
wyrobów .....
„ „ . „ ....... „ „ . „ „ ......... „ „ .. „ ..•.••.•. „ , „ „ ......... „ „ „ .. „ .. .
Deskryptywne i komparatywne definiowanie
jakości
„ „ „ „ „ . „ „ „ „ „ „ „ „ „
Orientacja konsumencka a definiowanie
jakości
.................................. .
Jakość
w
świetle
koncepcji przyswajania wiedzy przez
organizację
„ „ „ ,
Jakość
w
kontekście działań usprawniających
„ „ . „ . „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ .
Koszty
jakości,
problemy optymalizacji
. „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ . „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ ,
1.9.1.
1.9.2.
1.9.3.
1.9.4.
1.9.5.
1.9.6.
1. 1.0.
Ewolucja koncepcji kosztów
jakości
„ „ „ „ . „ . „ „ „ „ „ „ „ „ „ , „ „ „ „ „ „
Kosztowo-efektywne
zarządzanie jakością
„ . „ „ . „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „
Relacje poszczególnych grup kosztów
„ „ „ „ . „ „ „ „ „ , „ „ „ „ „ „ „ „ „ „
Dane i ich
źródła
w szacowaniu kosztów
jakości·.:
..... ;............. .
Budowa systemu kosztów
jakości
- rqchunek kosztów
jakości
,„,
Problemy funkcjonowania systemu kosztów
jakośd
. „ „ „ „ „ „ „ , „ ,
Planowanie
jakości
„ , „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ [ „ „ „ , , „ „ „ „ , , , ; „ „ „ , „ „ „ „ „ „ ,
23
29
31
36
39
45
48
49
53
58
60
65
67
b
7
Rozdział:
drugi
jakością
3.3. Lean Six Sigma .................................................................................... .
podejście
209
209
210
219
Zarządzanie
-
geneza, ewolucja,
kompleksowe
•••••••••••
81
81
91
95
96
97
99
102
133
133
142
144
149
159
161
177
181
2.1. U
źródeł zarządzania jakością
.............................................................. .
2.2. Miejsce
jakości
i
zarządzania jakością
w rozwoju
społecznym
.............. .
2.3.
Zaangażowanie
3.3.1. Synergia
Lean
i Six
Sigma
3.3.2.
Lean
-
istota
szybkości
przebiegu procesów .............................. .
3.3.3. Podstawowe
założenia
i
wytyczne
Lean Six Sigma ..................... .
....••••••••.••••••••••••••••••••.••.....••••••••••••••••
aparatu
paf1stwowego
w
zarządzanie jakością
............. .
2.4. Rewolucja
przemysłowa
a
jakość
......................................................... .
2.5.
jakość
w
XX
wieku .............................................................................. .
2.6. Geneza
zarządzania jakością
na tle rozwoju nauk o
zarządzaniu
......... .
Rozdział:
ozwarty
Instrumentarium wykorzystywane
w
procesie doskonalenia
jakości
.......................
225
2.7. Rozwój
podejścia
kompleksowego w
zarządzaniu jakością
.................. .
2.8.
Total Quality Management
................................................................... .
2.8.1. Wybrane definicje TQM ........................................................... .
2.8.2. TQM a proces zmian
zachodzących
w
przedsiębiorstwie
.......... .
2.8.3. TQM a kultura organizacyjna .................................................... .
~8.4.
Miejsce pracy
zespołowej
w koncepcji TQM ............................ .
2.8.5. Rola naczelnego kierownictwa
w
zarządzaniu
przez
jakość
.....
„.
2.8.6. Istota i praktyki przywództwa .................................................... .
2.8.7. Miejsce
zarządzania
procesami
w
dążeniu
do
doskonałości
orga-
SS
i
Kaizen
.......................................................................................... .
Just in Time
UIT) ...................................................................................
Benchmarking
...................................................................................... .
Statystyczna kontrola procesu (SPC) ..................................................... .
Failure Mode and Effects Analysis
-
analiza rodzajów
błędów
oraz ich
skutków ............................................................................................... .
4.6. Metoda Taguchi ...................................................................... :........... .
4.7.
Quality Function Deployment
(QFD ) - metoda zaawansowanego pla-
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
nowania
jakości
...................................................;;: ............................. .
225
233
241
248
251
254
259
259
261
263
269
270
280
nizacyjnej ................................................................................. .
2.8.8. Problemy
związane
z wprowadzaniem
zarządzania
przez
jakość
i'-ozdział
trzuci
rozwiązania
zarządzania jakością•••••
4. 7
.1 .
4.7.2.
4.7.3.
4.7.4.
Wprowadzenie ......................................................................... .
Dom
jakości
............................................................................. .
Fazy wprowadzania QFD ..........................................................
Zastosowanie QFD ....................................................................
Współczesne
w
zakresie kompleks.Pwego
187
4.8. BPR
(Business Process Reengineering)
....................................................
4.9. Instrument pomiaru
jakości usług
-
servqual
.........................................
3.1.
Hoshin kanri
........................................................................................ .
3 .1.1.
3.1.2.
3.1.3.
3.1.4.
Geneza, zarys koncepcji ........................................................... .
Polityka roczna,
średnio-
i
długoterminbwa
............................... .
Filozofia
przedsiębiorstwa
a polityka
jakości
.............................. .
Proces
catch-bal/
.................................
1.......................•.•......•.••••
187
187
188
190
190
193
193
196
198
200
204
206
nozdział
piąty
Modele
'zarządzania jakością,
rozw.1ązania
standaryzacyjne
••••••••••••••••••••••••••••
5.1. Modele
zarządzania jakością
skodyfikowane w programach wybranych
krajowych i
międzynarodowych
nagród
jakości
....................................
5.1.1. DemingPrize .............................................................................
5.1.2.
Malcolm Baldrige National Quality Award
...................................
5.1.3.
European Quality Award (EQA)
-
EFQM Excellence Award
..........
5.1.4. Polska Nagroda
Jakości
··································:···························
5.1.5.'
Przegląd
programów krajowych nagród
jakości..........................
291
3.2.
Six Sigma
............................................................................................ .
3.2.1. Istota i definicja ........................................................................ .
3.2.2.
3.2.3.
3.2.4.
3.2.5.
Geneza metody··········-'·····························································
Podstawowe
założenia
koncepcji
Six
Sigma ............................... .
Etapy wprowadzania ................................................................. .
Funkcje i struktury
~ierownicze
w
rama~h
programu
Six5igma
..
291
292
295
300
307
311
3.2.6.
Six Sigma
a
Total Q«ality Management
+···········'·······················
5.2. Standardy
zarządzania jakością.............................................................
5.2.1. Normy
zarządzania jakością
serii ISO 9000 ...............................
5.2.2. Standardy
branżowe
QS-9000, VDA 6.1, TS 16949 ..................
5.2.3. HACCP - Analiza Punktów Krytycznych
Zagrożeń
.....................
5.3. Standardy
zarządzania środowiskowego................................................
5.3.1. Wprowadzenie do problematyki
zarządzania środowiskowego
...
5.3.2.
Założenia
systemu
zarządzania środowiskowego.........................
5.3.3. Geneza oraz rodzina norm
środowiskowych
.......
„ ............
„........
315
316
332
336
341
341
342
344
5.3.4. Wymagania normy ISO 14001 :2004 ..........................................
346
WSTĘP
Zakończenie
••••„••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Bi bl1ogra.f1a.
••a••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Spis rysunków
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Spis tabel ••••••
„•• „•••• „„„ ••••••••••••
„ ••
„•••••• „••••••
„„„..
353
355
dążenie
„Doskonał:m\ć
jest
miarą
nieba,
Goethe
do
doskonał:o~oi miarą człowieka.u
365
367
Rosnące
tempo zmian
będące naturalną konsekwencją
zacho-.
dzących
procesów globalizacyjnych implikuje
konieczność ciągłego
doskona-
lenia nie tylko wszelkich obszarów funkcjonowania biznesu, ale
również
in-
strumentarium
wspomagającego dążenie
do
doskonałości
organizacyjnej. Jed-
nak, o ile dynamiczna natura zarówno procesów jaki, i produktów nie stano-
wi dla nikogo zaskoczenia,
przyzwyczailiśmy się już
bowiem do wprowadza-
nych w coraz krótszych okresach nowych modeli
sprzętu
elektronicznego,
pojazdów, udoskonalonych programów-'edukacyjnych, czy
też
oprogramo-
wania komputerowego lub
.też zmieniających się
co sezon trendów w mo-
dzie, tak paradoksalnie koncepcje
zarządzania wydają się czymś
statycznym,
nie
podlegającym większym
zmianom.
Pogląd
ten mija
si~
zasadniczo z rze-
czywistością. Również
bowiem w obszarze instrumentarium
zarządzania
za-
obserwować możemy ciągle zachodzące
usprawnienia
dostosowujące
wszel-
kie koncepcje, metody i techniki do
oczekiwań artykułowanych
przez orga-
nizacje. Co
więcej konieczność
implementacji zmian
wywoływana
jest w tym
przypadku
również
fazami cyklu
życia
poszczególnych
rozwiązań. Analizując
'etapy
cyklu.życia,
do których
zaliczyć należy':
~
*
Por. O.
nr
8.
leo~ard,
R. McAc{am,
Quality's Six Life
Cy~le
Stages,
Qu~lity'Progresś
2003,
10
nowej koncepcji,
energetyzację
- przekierunkowanie i wzbogacenie o nowe zasoby do-
tychczas stosowanego
rozwiązania,
3)
regenerację
- faza, podczas której nowa koncepcja w
połączeniu
z do-
tychczas
wykorzystywaną
wzmacnia
pozycję
i
wpływ
systemu
zarzą­
dzania na funkcjonowanie organizacji,
4)
dojrzałość
- uzyskanie maksymalnego stopnia
oddziaływania,
5) ograniczanie i
stagnację
-- koncepcja stopniowo traci
strategiczną
pozy-
cję
w organizacji, zakres
wpływu
zaczyna
się
stopniowo
ograniczać,
6) zanikanie -
całkowite
zaprzestanie stosowania danego
rozwiązania.
Wyraźnie zauważyć możemy, iż
druga i trzecia faza jednoznacznie
wskazuje na
konieczność
podejmowania
działań usprawniających
w ramach
funkcjonujących już rozwiązań.
~STĘP
11
1)
2)
adaptację
-
wdrożenie
opracowanie to
będzie
nie tylko
ciekawą lekturą
dla
środowiska
naukowego i studentów, ale
również inspiracją
dla przed-
siębiorców
oraz kadr kierowniczych do podejmowania
działań
na rzecz
ciągłego
i
niekończącego się
doskonalenia wszelkich aspektów funkcjono-
wania organizacji.
Mam
nadzieję, że
Robert
K~r~szewski
w drugiej
połowie
2004 roku wydawnictwu
moją
po-
przednią książkę
pt.
Zarządzanie jakością
-
koncepcje, metody i
narzędzia
stosowane
przez liderów
światowego
biznesu,
byłem
nieskromnie
przeświad­
czony,
pozycja ta doczeka
się
wielu
wznowień
i
upłynie
kilka lat zanim
będę
zmuszony
wprowadzić
w niej
większe
zmiany. Faktycznie opracowa-
nie
spotkało się
z
życzliwością
Czytelników,
dzięki
czemu pierwszy
nakład
został
szybko wyczerpany. Jednak, gdy po
upływie półtora
roku skonfronto-
wałem
zawarte w niej
treści
z
moją obecną wiedzą
oraz
wizją
przekrojowej
książki poświęconej
kompleksowemu
zarządzaniu jakością, zacząłem mieć
wątpliwości
co do sensu
wcześniejszych przypuszczeń. Postęp
wiedzy w tym
zakresie wymusza
konieczność
nowego spojrzenia na zagadnienie oraz znacz-
nego
uzupełnienia
zwartych w poprzedniej
książce
informacji. Dlatego
też
w niniejszej pozycji staram
się przedstawić,
obok znanych
już
od
dłuższego
czasu
rozwiązań,
zarys koncepcji
Lean Six Sigma
łączącej, charakterystyczną
dla
Lean Thinking
walkę
z
marnotrawstwem,
Ż ideą
radykalnej zmiany kul-
tury organizacyjnej i
ciągłego
doskonalenia
~ędącą podstawą
Six Sigma.
Prezentuję również
podstawowe wytyczne analizy punktów krytycznych za-
grożeń
HACCP oraz
założenia
standardów
zarządzania środowiskowego.
Tocząca się,
od kilku lat na lamach
Harvard Business
Review dyskusja doty-
cząca
istoty i roli przywództwa
VI
nowoczesnym
zarządzaniu skłoniła
mnie
do
poświęcenia
jeszcze
większej niż
dotychczas uwagi temu
jakże
istotnemu
zagadnieniu:
Uważny
czytelnik
dostrzeże również rosnące
zainteresowanie
autora
problematyką zarządzania wiedzą, któr~
coraz
wyraźniej
zaczyna
się
tu
zarysować.
·
Przekazując,
j_ _
hOZDZilL
PIERWSZY
JAKOŚCI
-
POJĘCIE,
KOSZTY, PLANOWANIE
1.1.
Jakość
jako kategoria filozoficzna
Jakość
jest
pojęciem towarzyszącym ludzkości
od czasów antycz-
nych. Powszechnie uznaje
się
za
początek
jego stosowania drugi okres filo-
zofii
starożytnej
- zwany
także epoką klasyczną
filozofii greckiej
(V-IV
w.
p.n.e.)
1 •
W tym
właśnie
czasie obok filozofii, która
wcześniej pełniła funkcję
.
na.uki generalnej, intensywnie
rozwijały się
nauki
szczegółowe
- matematyka
i astronomia Pitagorejczyków, medycyna Hipokratesa, historia Tukidydesa,
lingwistyka itd. Nauki te
stworzyły
zasób wiedzy
otwierający
przed
filozofią
nowy zakres
badań.
Gdy
wcześniej
przedmiotem
zainteresowań
Greków
była
przyroda, teraz
stał się
nim
człowiek
i jego
dzieła.
Filozofia
weszła
w okres
hu:manistyczny,
zapoczątkowany
przez sofistów i Sokratesa'.
Pojęcie „jakość"
pojawiło się
w drugim etapie tej epoki, nazwanym przez historyków filozofii
okresem systematycznym. Jego
głównymi
przedstawicielami byli Plat<;in i Ary-
stoteles.
Ci
dwaj pierwsi „zawodowi filozofowie",
łącząc nową filozofię
cz/o-
. wieka z
dawną filozofią
przyrody,
objęli
swymi pracami
całokształt
dotych-
czasowych
zagadnień
filozoficznych.
Teoria poznania, traktowana
wcześniej
przez Greków ubocznie,
zajęła
'q
P;latona
równorzędne
miejsce z
filozofią
przyrody'. W
rozważaniach mają-
A.
KilińSki, Jakość,
Warszawa' 1979, s. 13-14.
W.
Ta~rkiewicz, Hi.~toria
fildzofii,
Warszawa 1997, t.
Ibidem,~
s. 94.
s. 65.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin