Leksykon przyrodniczy - Ryby słodkowodne.pdf

(32887 KB) Pobierz
LEKSYKON PRZYRODNICZY
4
Kolorowy, wyczerpujący, podręczny
leksykon dla miłośników przyrody
RYBY
SŁODKOWODNE
S z c z e g ó ło w e o p is y g a tu n k ó w e u ro p e js k ic h
ry b s ło d k o w o d n y c h
K o lo ro w e rysunki o k a z ó w w sz ys tkich
o m a w ia n y c h g a tu n k ó w
Z w ię z ły w y k ła d o b u d o w ie , z a c h o w a n iu , system atyce
i ś ro d o w is k a c h ż y c ia ry b s ło d k o w o d n y c h
❖ S p e c ja ln y ro z d z ia ł p o ś w ię c o n y w ę d k a rs tw u
❖ W y k a z p o ls k ic h i ła c iń s k ic h n a z w g a tu n k ó w
Opisy 394 gatunków ryb słodkowodnych,
200 barwnych rycin,
60 kolorowych fotografii
ISBN 83-7129-441-7
9
788371
2 9 4 4 1 9
LEKSYKON PRZYRODNICZY
Fritz Terofal, Claus Militz
RYBY
SŁODKOWODNE
Przekład i adaptacja
Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski, Jacek Wagner
Świat Książki
Koncepcja serii: Gunter Steinbach
Tytuł oryginału:
Steinbachs Naturfuhrer: Susswasserfische
Ilustracje: Fritz Wendler
Licencyjne wydanie klubu „Świat Książki” za zgodą Mosaik Verlag
i GeoCenter International Warszawa
Świat Książki, Warszawa 1997
© Mosaik Verlag GmbH, Monachium 1986
© polskiego wydania GeoCenter International Warszawa 1997
Wszelkie prawa zastrzeżone. Reprodukowanie, kodowanie w urządzeniach przetwarzania
danych, odtwarzanie elektroniczne, fotomechaniczne lub w jakiejkolwiek innej formie
w telewizji,
radio oraz
wykorzystywanie w wystąpieniach publicznych - również częściowe
- tylko za wyłącznym zezwoleniem właściciela praw autorskich.
Przekład z języka niemieckiego i adaptacja tomu
Ryby słodkowodne:
Pracownicy naukowi Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk
dr Henryk Garbarczyk
dr Eligiusz Nowakowski
oraz Jacek Wagner (rozdział: Europejskie wędkarstwo sportowe)
Redaktor serii:
Beata Lewandowska-Kaftan
Redaktor tomu
Ryby słodkowodne:
Katarzyna Duran
Opracowanie graficzne książki:
według oryginału niemieckiego
Skład i łamanie:
PHOTOTEXT Warszawa
Spis treści
7 Wstęp
8 Przegląd 29 rodzin
10
BEZSZCZĘKOWCE:
Krągło uste:
Rząd minogokształtne
Rodzina minogowate
18
SZCZĘKOWCE:
R yby kostne:
Rząd jesiotrokształtne
Rodzina jesiotrowate
24
26
36
48
54
56
58
60
136
148
150
152
154
156
Rząd węgorzokształtne
Rodzina węgorzowate
Rząd śledziokształtne
Rodzina śledziowate
Rząd łososiokształtne
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
Rodzina
łososiowate
siejowate
lipieniowate
stynkowate
szczupakowate’
umbrowate1
Rząd karpiokształtne
158
Rząd ciernikokształtne
Rodzina ciernikowate
160
Rząd igliczniokształtne
Rodzina igliczniowate
162
Rząd okoniokształtne
Rodzina strzępielowate
164 Rodzina okoniowate
176 Rodzina bassowate
(okonie słoneczne)
178 Rodzina pielęgnicowate
180 Rodzina ślizgowate
Rodzina babkowate
204
Rząd skorpenokształtne
Rodzina głowaczowate
208
Rząd płastugokształtne
Rodzina flądrowate
210 Ogólna charakterystyka ryb
237 Europejskie wędkarstwo
sportowe
274 Środowiska europejskich ryb
słodkowodnych
284 Wykaz gatunków
Rodzina karpiowate
Rodzina kozowate
(piskorzowate)
Rząd sumokształtne
Rodzina sumowate
Rodzina sumikowate
Rząd dorszokształtne
Rodzina dorszowate
Rząd aterynokształtne
Rodzina karpieńcowate2
Rodzina piękniczkowate2
Rodzina aterynowate
Rząd cefalokształtne3
Świat Książki Warszawa 1997
ISBN 83-7129-441-7
Nr 1669
Rodzina cefalowate3
(mugilowate)
' Obie
te ro dziny łą cz y się w niektórych ujęciach
system atycznych w od dzielny rząd szczupako-
kształtnych (przyp. tłum .).
2
Obie te rodziny z kilkom a innym i w yodrębniano
w starszych ujęciach system atycznych w odrębny
rząd karpieńcoksztaltnych (przyp. tłum .).
s W w iększości ujęć system atycznych nie je s t to
oddzielny rząd, a cefalow ate w łączane są do oko-
niokształtnych (przyp. tłum .).
Do najbardziej aktywnych orędo­
wników zdrowych środowisk wo­
Wielu ryb nie można sfotografować dnych należą wędkarze, wykorzy­
w ich naturalnym środowisku - wo­ stujący na łowienie ryb, ale także
dzie, tak aby osiągnąć odpowiednią na ich ochronę, każdą chwilę swe­
jakość zdjęć, pożądaną w naszej go wolnego czasu. Zarzuty pod ich
serii leksykonów przyrodniczych. adresem, co zdarza się często, że
W związku z tym artysta plastyk, wyciągają na haku ostatnie dzikie
zajmujący się malowaniem zwie­ ryby, są dużym uproszczeniem.
rząt, Fritz Wendler przy współpracy Stała ochrona zbiorników rybnych
autora sporządził 200 wiernych ilu­ jest w dobrze rozumianym wspól­
stracji europejskich ryb słodkowod­ nym interesie zarówno rybaków za­
nych. Oddają one lepiej nie tylko wodowych, jak i wędkarzy. Podczas
charakterystyczne dla każdego gdy drastycznie maleje liczba tych
gatunku kształty, ale również wyra­ pierwszych, stale rośnie liczba tych
źniej, niż mogłyby to ukazać foto­ drugich.
grafie, uwidaczniają szczegóły ułu- To, że w wykorzystywanych w gos­
szczenia. Wielkość załączonych podarce rybackiej wodach preferuje
mapek rozmieszczenia musiano się jedne gatunki ryb użytkowych,
w porównaniu do innych tomików a stara się ograniczyć inne, po­
tej serii dwukrotnie powiększyć, by zostaje poza wszelką dyskusją. Jed­
prawidłowo nanieść niewielkie are­ nak jako niepożądani konkurenci
ały niektórych gatunków. W teks­ padły tego ofiarą m.in. również wy­
tach
opisowych
zamieszczono dra i rybołów, dawniej w Europie
zwięzłe wzmianki o dalszych 194 szeroko rozmieszczone i pospolite.
gatunkach bądź podgatunkach ryb. W naszym środkowoeuropejskim
Powstał w ten sposób przystępny krajobrazie rolniczym nie mamy już
również dla amatorów, przejrzysty dzisiaj wyboru między wolną a wy­
przewodnik ułatwiający wszystkim korzystywaną gospodarczo przyro­
poznanie europejskiej ichtiofauny dą, a jedynie między umiarkowa­
nym, kierunkowym jej wykorzysta­
wód słodkich.
Zdarzające się w wielu zbiorni­ niem, a zniszczeniem uwarunko­
kach, powtarzające się masowe wanym rozwojem cywilizacyjnym.
śnięcia ryb dramatycznie udowa­ W związku z tym nasunęła się ko­
dniają od dziesięcioleci ogólno­ nieczność poświęcenia znacznej
światowe zagrożenie środowisk części tego leksykonu czytelnikom
wodnych ze strony człowieka. Pod interesującym się wędkarstwem.
koniec 1983 r. w Niemczech niemal Claus Militz przedstawił ze zna­
70% rodzimych gatunków ryb zna­ jomością rzeczy zagadnienia do­
lazło się na krawędzi wyginięcia. tyczące europejskiego wędkarstwa
Wywołało to jednak przeciwdzia­ sportowego, uzupełniając je o do­
łanie ze strony opinii publicznej, świadczenia praktyka.
poruszonej tragicznym stanem śro­ Dominiąue Rebourgeon przy ścisłej
dowiska naturalnego. Dzięki temu współpracy C. Militza zilustrowała
angielski wędkarz mógł ponownie tekst 60 szczegółowymi rycinami.
złapać łososia w Tamizie, co nie Biologiczne i ekologiczne aspekty
zdarzyło się od dziesięcioleci. Ró­ związane z wędkarstwem sporto­
wnież Ren, obecnie europejski wym zostały szerzej omówione
ściek numer jeden, był w minio­ w rozdziałach
O gólna c h a ra kte ry­
nych stuleciach masowo odwiedza­
styka ry b
i
Ś ro d o w is k a e u ro p e j­
ny przez łososie.
skich ryb s ło d k o w o d n y c h .
G. S.
W stęp
Kraina pstrąga
7
Przegląd 29 rodzin w części szczegółowej
1
2
3
Węgorzowate
Anguillidae
str. 24
4
Śledziowate
Clupeidae
od str. 26
17
Piękniczkowate
Poeciliidae
str. 154
18
Aterynowate
Atherinidae
str. 156
19
Cefalowate
Mugilidae
str. 156
20
Ciernikowate
Gasterosteidae
od str. 158
Minogowate
Petromyzontidae
od str. 10
Jesiotrowate
Acipenseridae
od str. 18
5
Łososiowate
Salmonidae
od str. 36
6
Siejowate
Coregonidae
od str. 48
7
Lipieniowate
Thymallidae
str. 54
8
Stynkowate
Osmeridae
str. 56
Igliczniowate
Syngnathidae
str. 160
Strzępielowate
Sertanidae
str. 162
Okoniowate
Percidae
od str. 164
Bassowate
Centrarchidae
od str. 176
9
Szczupakowate
Esocidae
str. 56
10
Umbrowate
Umbridae
str. 58
11
Karpiowate
Cyprinidae
od str. 60
12
Kozowate
Cobitidae
od str. 136
Babkowate
Gobiidae
od str. 180
Glowaczowate
Cottidae
od str. 204
! «
13
Sumowate
Siluridae
str. 148
14
Sumikowate
Ictaluridae
str. 150
15
Dorszowate
Gadidae
str. 150
16
Karpieńcowate
Cyprinodontidae
od str. 152
Flądrowate
Pleuronectidae
str. 208
(5 - s a m ie c
Q - s a m ic a
* n a z w a w p ro w a d z o n a p rz e z tłu m a c z y
Zgłoś jeśli naruszono regulamin