ANALIZA REGIONALNEGO RYNKU PRACY. Podręcznik prognozowania (2009).pdf

(1157 KB) Pobierz
  
 
Analiza regionalnego rynku pracy
Podręcznik prognozowania
 
Wojewódzki Urząd Pracy 
w Katowicach
 
2009 
 
 
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO
 
 
 
Analiza regionalnego rynku pracy 
 
Podręcznik prognozowania 
 
 
 
 
 
Opracowanie dla Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach w ramach projektu 
pt: Program Monitorowania Regionalnego Rynku Pracy  
przez: 
ASM Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.
ul. Grunwaldzka 5, 99‐301 Kutno 
Tel.: +48 (0 24) 355 77 00;  
Faks +48 (0 24) 355 77 01 
e‐mail: sekretariat@asm‐poland.com.pl  
www.asm‐poland.com.pl 
 
 
Fundacja Naukowa Instytut Badań Strukturalnych 
ul. Rejtana 15 lok. 24/25 
02‐516 Warszawa, Polska 
tel/fax: + 48 22 629 33 82 
e‐mail: ibs@ibs.org.pl  
www.ibs.org.pl 
 
 
 
 
 
2
SPIS TREŚCI
 
WPROWADZENIE  .......................................................................................................................................... 4
 
.
WSTĘP DO ANALIZY DANYCH ......................................................................................................................... 5
 
1.1
 
R
ODZAJE DANYCH
 ....................................................................................................................................... 6
 
1.1.1
 
Badania na pełnej zbiorowości a badania na próbie reprezentatywnej ........................................... 6
 
1.1.2
 
Szeregi czasowe a dane przekrojowe ................................................................................................ 7
 
1.1.3
 
Dane jednostkowe a dane zagregowane .......................................................................................... 9
 
1.1.4
 
Wartości względne a bezwzględne ................................................................................................... 9
 
1.2
 
Ź
RÓDŁA DANYCH
 ...................................................................................................................................... 10
 
1.2.1
 
Bank Danych Regionalnych (BDR) ................................................................................................... 11
 
1.2.2
 
Publikacje GUS  ................................................................................................................................ 15
 
.
1.2.3
 
Dane instytucji rynku pracy ............................................................................................................. 18
 
1.3
 
S
TATYSTYKA RYNKU PRACY 
 PODSTAWOWE MIARY I WSKAŹNIKI
 ........................................................................ 19
 
1.3.1
 
Aktywność zawodowa ..................................................................................................................... 23
 
1.3.2
 
Zatrudnienie .................................................................................................................................... 24
 
1.3.3
 
Bezrobocie ....................................................................................................................................... 26
 
2
 
ZARZĄDZANIE BAZĄ DANYCH .............................................................................................................. 29
 
2.1
 
2.2
 
2.3
 
3
 
S
TRUKTURA BAZY DANYCH
 .......................................................................................................................... 29
 
A
KTUALIZACJA BAZY DANYCH
 ...................................................................................................................... 31
 
W
YKORZYSTANIE BAZY DANYCH W PRAKTYCE
 
................................................................................................. 35
 
.
OPIS METOD PROGNOZOWANIA ......................................................................................................... 39
 
3.1
 
3.2
 
3.3
 
P
ROGNOZY PODAŻY I POPYTU PRACY WEDŁUG ZAWODÓW
. ............................................................................... 39
 
P
ROGNOZY DOTYCZĄCE ABSOLWENTÓW WEDŁUG ZAWODÓW
. .......................................................................... 41
 
P
ROGNOZY ZMIENNYCH DOTYCZĄCYCH BEZROBOCIA
 ........................................................................................ 41
 
BIBLIOGRAFIA: ............................................................................................................................................ 44
 
Wprowadzenie  
Polityka rynku pracy stanowi jeden z ważniejszych aspektów polityki publicznej realizowanej zarówno 
na  poziomie  krajowym,  regionalnym,  jak  i  lokalnym.  Jak  pokazują  doświadczenia  ostatnich  lat  – 
sytuacja  na  rynku  pracy  zmienia  się  dynamicznie,  co  jest  wynikiem  interakcji  wielu  czynników 
związanych  z  rozwojem  demograficznym,  gospodarczym,  społecznym  –  czy  szerzej  rzecz  ujmując 
cywilizacyjnym.  
Kształtowanie  polityki  rynku  pracy  wymaga  zrozumienia  procesów  i  zjawisk  zachodzących  na  rynku 
pracy, jak również regularnego ich monitorowania. Rzetelna diagnoza, poprarta wiedzą teoretyczną i 
analizami  empirycznymi  jest  podstawą  do  kształtowania  planów  działań  na  każdym  poziomie  rynku 
pracy.  Ze  względu  na  kształt  instytucjonalny  służb  zatrudnienia  w  Polsce,  szczególną  rolę  pełni 
kreowanie  lokalnej  i  regionalnej  polityki  rynku  pracy.  Często  problemy,  które  występują  wewnątrz 
danego  regionu  cechują  się  większym  zróżnicowaniem  i  złożonością  niż  te,  które  są  widoczne  z 
perspektywy krajowej. Badanie rynku pracy wykracza poza ocenę tego, ile osób pracuje i jakie są ich 
zarobki, i ile osób jest zarejestrowanych w urzędach pracy, a ile osób pracy poszukuje – wymaga ono 
także  interpretacji  ekonomicznej  tych  faktów  oraz  wyjaśnienia  współzależności  między  nimi 
zachodzących. 
Wiedza  na  temat  monitorowania  i  analizowania  rynku  pracy  szybko  się  rozwija,  a  jej 
śledzenie 
na 
bieżąco  jest  trudne  i  wymaga  dużego  zaangażowania  czasu.  Podręcznik  ten  ma  na  celu 
przedstawienie  podstawowych  zasad  dotyczących  oceny  sytuacji  na  rynku  pracy  w  sposób  jak 
najbardziej  przyjazny  dla  jego  użytkownika.  Celem  naszym  jest  prezentacja  narzędzia,  które  ma 
pomóc  osobom  obsługującym  politykę  rynku  pracy  na  poziomie  lokalnym  i  regionalnym  w 
dokonywaniu  samodzielnych  analiz  rynku  pracy,  a  także  w  pełny  sposób  korzystać  z  narzędzia 
zbudowanego w ramach projektu.  
Ponadto,  przedstawia  on  zasady  aktualizacji  zbudowanej  w  ramach  projektu 
Monitorowanie 
Regionalnego Rynku Pracy aplikacji statystyczno‐prognostycznej. Informacje, uzyskane na podstawie 
aplikacji, wspierać mogą proces decyzyjny dotyczący kształtowania bieżącej i przyszłej polityki rynku 
pracy.   
 
Niniejszy  podręcznik  stanowi  produkt  projektu  Program  Monitorowania  Regionalnego  Rynku  Pracy, 
który był realizowany od lipca do grudnia 2009 przez ASM Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o. 
oraz  Fundację  Naukową  Instytut  Badań  Strukturalnych  na  zlecenie  Wojewódzkiego  Urzędu  Pracy  w 
Katowicach. 
Łącznie 
z  aplikacją  bazodanowo‐prognostyczną  i  przykładową  analizą,  stanowi  ona 
pakiet narzędzi mających służyć analizie rynku pracy w województwie śląskim.  
 
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO
Wstęp do analizy danych 
Analiza informacji dotyczących sytuacji na rynku pracy wymaga przede wszystkim zrozumienia tego, 
jakie  rodzaje  danych  na  rynku  pracy  są  dostępne  i  jakie  wnioski  na  temat  sytuacji  na  rynku  pracy 
można wyciągnąć w oparciu o ich wartości.  
Drugi  istotny  wymiar  analizy  danych  to  dostępność  danych.  Dane  o  rynku  pracy,  szczególnie  na 
poziomie  lokalnym,  są  często  rozporszone.  Większość  informacji  pochodzi  z  publikacji  Głównego 
Urzędu  Statystycznego  i  wynika  z  programu  badań  statystyki  publicznej.  Jednak,  szereg  instytucji 
dysponuje  dodatkowymi  informacjami  o  rynku  pracy  –  są  to  między  innymi  dane  gromadzone  
i publikowane przez instytucje rynku pracy. Im pełniejszy zasób informacyjny, jakim dysponujemy do 
analizy rynku pracy, w tym większym stopniu można ocenić sytuację na danym rynku i zaproponować 
działania zmierzające do jej poprawy. 
Polski  rynek  pracy  charakteryzuje  się  znacznym  regionalnym  zróżnicowaniem  rozwoju  społeczno‐
gospodarczego.  Województwo 
śląskie, 
nie  jest  pod  tym  względem  wyjątkiem.  Obok  regionów  
o  bezrobociu  znacznie  niższym  (a  zatrudnieniu  dużo  wyższym)  od 
średniej 
krajowej  (i/lub 
wojewódzkiej)  obserwuje  się  obszary  o  dokładnie  przeciwnych  charakterystykach.  Co  więcej,  
w  większości  przypadków  różnice  pomiędzy  regionami  w  ramach  województwa  odznaczają  się 
znaczną  trwałością  i  nie  znikają  nawet  po  długim  czasie  (Bukowski  2006).  Podobna  sytuacja 
występuje  na 
śląskim 
rynku  pracy,  co  zostało  przedstawione  w  raporcie 
Opracowanie  systemu 
zbierania, przetwarzania i udostępniania danych opisujących rynek pracy i zachodzące na nim zmiany, 
przygotowanym w ramach projektu Monitorowanie regionalnego rynku pracy. 
Obszary  analizy  regionalnego  rynku  pracy  obejmują  nie  tylko  uczestników  rynku  pracy,  ale  także 
otoczenie rynku pracy. Podstawowe elementy tej analizy obejmują: 
ocenę sytuacji gospodarczej regionu, jego mocnych i słabych stron; 
ocenę sytuacji demograficznej (ludność, w tym ludność w wieku produkcyjnym) 
inne  niż  demograficzne  determinanty  zasobów  pracy  (w  szczególności  edukacja  i  rozwój 
kapitału ludzkiego); 
pracujących 
bezrobotnych 
biernych zawodowo 
popyt na pracę 
bezrobotnych zarejestrowanych w PUP. 
Ważnym elementem analizy rynku pracy jest także interpretacja obsewowanych zjawisk oraz wnioski, 
które  mogą  być  podstawą  do  działań  służb  zatrudnienia.  Przy  czym,  należy  też 
świadomość 
potencjalnych pułapek interpretacyjnych, które często mogą się pojawić w przypadku zbyt pobieżnej 
oceny sytuacji na rynku pracy.  
 
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin