Schrade U. Międzywojenna polska myśl narodowa Od patriotyzmu do globalizmu.pdf

(9483 KB) Pobierz
Ulrich Schrade
MIĘDZYWOJENNA
POLSKA MYŚL
NARODOWA
Od patriotyzmu do globalizmu
1
P
1!' J
Y
AR K A N A HISTORII
Ulrich Schrade
MIĘDZYWOJENNA
POLSKA MYŚL
NARODOWA
Od patriotyzmu do globalizmu
PUBLIKACJA DOFINANSOWANA PRZEZ
KOMITET BADAŃ NAUKOW YCH
© Ulrich Schrade
© Wydawnictwo A R C A N A , 20 0 4
Opracowanie redakcyjne
Zuzanna Dawidowicz
Projekt okładki i stron tytułowych
M arek Pawłowski
ISBN 83-89243-51-2
Wydanie pierwsze, Kraków 2 00 4
W yd aw nictw o A R C A N A
ul. Dunajewskiego 6
3 3 -1 3 3 Kraków
tel./fax (0 prefix12) 4 2 2 -8 4 -4 8
(0 prefix12) 4 2 9 -5 6-2 9 - dział handlowy
e-mail wydawnictwo@arcana.pl
www.arcana.pl
Druk i oprawa: Drukarnia GS, ul. Zabłocie 43, Kraków
SPIS TREŚCI
Wstęp
I. Aksjologiczne podstawy pluralizmu politycznego
II. Rekonstrukcja Elzenbergowskiej idei Ojczyzny
III. Nacjonalizm Romana Dmowskiego
IV. Wiara i Ojczyzna u o. Bocheńskiego
V. Chrześcijańsko-demokratyczna koncepcja narodu
w nowej filozofii o. Bocheńskiego
VI. Zjednoczona ludzkość w ujęciu
Tadeusza Kotarbińskiego
VII. Idea narodu i patriotyzmu w myśli socjalistycznej
VIII. Spory wokół kwestii narodowej w KPP
IX. Losy narodów w dobie globalizacji
X. Rezultaty i wnioski końcowe
170
200
234
280
301
153
7
9
46
72
121
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
322
325
Na dobre czy na złe, państwo narodowe jest kondycją Europy i
najbardziej ustabilizowanym sposobem przedstawiania ludziom zło­
żonego pojęcia lojalności politycznej.
W
tej sytuacji nie ma szczęścia
społeczeństwo, które nie może rościć sobie pretensji do państwowo­
ści. Niemniej nasze przywiązanie do tego, co uważamy za nasze
własne, jest tak pełne pasji, że społeczeństwa potrafią przetrwać
podbój, okupację i próby wynarodowienia. Weźmy los Polski, raz po
raz pokonywanej przez sąsiednie państwa, a przecież nieugiętej w
obronie swej tożsamości, obronie prowadzonej z wydatną pomocą
Kościoła rzymskiego.
Roger Scruton*
Wstęp
W czasach rozchwiania się wszelkich hierarchii wartości
i utraty busoli aksjologicznej dobrze jest spojrzeć wstecz, aby
zobaczyć, czym żyli nasi ojcowie i dziadowie. Może w nieod­
ległej przeszłości da się spostrzec jakieś wskazówki o tym, co
cenne i o co warto w ogóle jeszcze walczyć. A jeżeli się nawet
nie zobaczy, to warto odbyć sentymentalną podróż intelektu­
alną w niedaleką przeszłość, kiedy kwestia narodu i patrioty­
zmu była ogniskową zażartych sporów i polemik oraz ostrych
podziałów ideowych i politycznych. Dziś, w dobie integracji i
globalizacji, wartość wspólnoty narodowej i uczuć patriotycz­
nych zdaje się słabnąć, a nawet gasnąć. A może to tylko pozo­
ry. Zobaczmy zatem, na czym się te wartości budowały i co
może je wygasić.
Przedmiotem niniejszej rozprawy są poglądy wybranych
przedstawicieli polskiej myśli filozoficznej i politycznej okre­
su międzywojennego na zagadnienie narodu i kwestii z tym
związanych. Wybór nazwisk nie jest przypadkowy. Starali­
śmy się uwzględnić po jednym myślicielu z różnych opqi poli­
tycznych. Aby wskazać, jakie w ogóle opqe polityczne występują
w życiu społecznym w rozdziale pierwszym przedstawiono
założenia i kryteria podziału stanowisk politycznych na ugru­
powania i partie polityczne. Kryteria te są dość złożone, ale
za to jednoznaczne. Na ich podstawie wyróżnia się ugrupo-
R. Scruton:
Co znaczy konserwatyzm,
Poznań 2002, s. 255.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin