Zarys dziejów duchowości w Polsce_1986.pdf

(2158 KB) Pobierz
II
"fi
1
Karol Górski
Zarys dziejów
duchowości
w Polsce
Wydawnictwo • Znak • Kraków 1986
SPIS TREŚCI
Przedmowa........................................................................... 7
Uwagi wstępne...................................................................................11
Rozdział I — Średniowiecze...............................................................23
Religijność benedyktyńska w Polsce XI w.................................... 23
Cystersi, premonstratensi, kanonicy regularni ...
38
Religijność wieku XIII. Zakony żebrzące...................................... 40
Pobożność średniowieczna............................................................. 44
Mistyka schyłku średniowiecza.....................................................64
U progu reformacji......................................................................... 72
Rozdział II — Okres potrydencki...................................................... 89
Charakterystyka.............................................................................89
Benedyktynki................................................................................. 92
Szkoła karmelitańska.................................................................. 130
Szkoła ignacjańska..................................................................... 156
Cystersi i norbertanki.................................................................. 172
Inne zakony.................................................................................. 182
Mistyka niekatolicka................................................................... 193
Obyczaje i religijność okresu potrydenckiego .
. . 195
Model obyczajowy......................................................................... 199
Stosunek do chłopów.................................................................... 200
Religijność ludzi świeckich.......................................................... 203
Rozdział III — Druga połowa XVII i XVIII w.
208
Nowe kierunki życia wewnętrznego............................................208
Oddziaływanie społeczne katolicyzmu........................................223
Czynnik społeczny w życiu zakonów...........................................232
Czasy saskie..................................................................................238
Dwie tendencje życia wewnętrznego........................................... 244
Działalność misyjna......................................................................260
Działalność misyjna..................................................................... 260
Czasy Stanisława Augusta.......................................................... 263
Rozdział IV — Wiek XIX i początek XX w...................................269
Problematyka ogólna.................................................................. 269
Zagadnienie periodyzacji dziejów życia wewnętrznego
w XIX w. w Polsce........................................................................ 276
Dzieje życia wewnętrznego w XIX i początku XX w. .
277
Wiek XX od pierwszej wojny
światowej............................... 317
Aneks — Teologia ascetyczno-mistyczna....................................... 324
A. Ogólna charakterystyka.........................................................324
B. Seminaria duchowne.............................................................. 331
C. Aktorzy piszący o życiuwewnętrznym . . . .
342
D. Duchowość zakonna................................................................350
E. Duchowość ludzi świeckich.....................................................372
PRZEDMOWA
Książka ta zawiera w sobie trzy prace autora, po­
przednio opublikowane: 1)
Od religijności do mistyki.
Zarys dziejów życia wewnętrznego w Polsce
* *; 2)
Dzieje
życia wewnętrznego w Polsce. Wiek XIX i początek
XX w.*,
które stanowią dalszy ciąg poprzedniej pracy;
część rozprawy
Teologia ascetyczno-mistyczna*,
która
została zamieszczona w aneksie.
Po pięćdziesięciu przeszło latach od rozpoczęcia pracy
nad dziejami życia wewnętrznego w Polsce, a w dwa­
dzieścia kilka lat po pierwszym wydaniu
Od religijno­
ści do mistyki,
trzeba by wszystko napisać na nowo,
tak wiele bowiem przybyło drukowanych prac. Rozwój
badań nad życiem wewnętrznym przybrał w tym czasie
wielkie rozmiary, a choć nadal są białe plamy, uczy­
niono ogromny krok naprzód. Jednak nie mogę się już
podjąć napisania na nowo i stopienia w jedną całość
całego dorobku. Na to brak mi sił, a wiem też, że zro­
biłbym rzecz gorszą od dawniejszych. Skoro zdecydo­
wałem się na ponowne ich wydanie — pozostało mi
jedynie dać uzupełnienia i poprawki w obszernych
przypisach. Właściwie odkryłem tylko dwie nowe po­
staci autorów mistycznych: Mikołaja z Mościsk OP
i Cecylię Działyńską. Poprawek dałem mało — mogą
być różnice płynące z różnych ujęć teologicznych szkół.
Od
religijności do mistyki
spotkało się z zaintereso­
waniem czytelników, ale rzeczowych recenzji było mało.
Posłużę się tu słowami, które napisałem w roku 1978:
„Przyjęcie książki było różne. Wytykano błędy na­
wet na seminariach uniwersyteckich (któż ich nie po-
* Od religijności do
mistyki. Zarys dziejów tycia wewnętrznego
to Pol­
ice. t. I, 966—1795, Lublin 1962.
*
Dzieje tycia wewnętrznego w Polsce.
Wiek
XIX
i
początek XX w.
w: Roczniki Teologlczno-Kanonlczne TN KUL t. 11: 1964, z. 4, s. 5—50.
*
Dzieje teologii katolickiej w Polsce
pod red. ks. prof. M. Recho-
Wlcza, t. III, cz. 1, Lublin 1975, s. 301—536.
8
Przedmowa
pełnia), mówiono, że trzeba było zrobić inaczej, prze­
robić wszystkie źródła, przekopać się przez wszystkie
biblioteki i archiwa. Miałem na to gotową odpowiedź:
Na to, by książkę tę dobrze napisać, trzeba by poświę­
cić na dalsze badania 315 do 335 lat albo mieć zespół
pomocników. A co do przerobienia np. wizytacji, to
dają one obraz wypaczony, bo wymieniają błędy. Tak
ks. Fijałek zaczął pisać o moralności duchowieństwa
i nie skończył: z aktów sądowych można -stworzyć tylko
obraz wykrzywiony i nieprawdziwy. Najtrafniej ocenił
moją książkę ks. prof. Z. Obertyński, który wytknął
mi szereg błędów i napisał na końcu: -«lecz pamiętać
też trzeba, że żaden z krytyków ani w ogóle nikt inny
nie napisali ani nie wydali, ani zapewne rychło nie
wydadzą czegoś lepszego* \
Inni krytycy usiłowali mnie «osiodłać* i sprowadzić
na swoje podwórko, nawet próbowali ironii i ośmiesze­
nia. Byli i tacy, którzy mnie nie rozumieli i uważali,
że nie ma odrębnych szkół duchowości w poszczegól­
nych zakonach, gdyż asceza jest taka sama. Nie zda­
wali oni sobie sprawy, że jeśli asceza jest taka sama
lub bardzo podobna, to istotę różnic tworzy modlitwa.
Różnice w praktykowaniu modlitwy są istotne dla zro­
zumienia różnych szkół.
Najbardziej mnie wzruszył głos zakonnika, który
z Rzymu napisał mi: «Najpierw po przeglądnięciu ogar­
nął mnie rumieniec wstydu, że ten temat, zagadnienie
opracował człowiek „świecki”. Ale napełniło mnie to
katolicką dumą, że Naród Polski ma też „fachowców
ascetycznych”*.
W sumie książka, jak się zdaje, spełniła choć w części
zadanie. Naukowcy niewierzący przyjęli ją życzliwie,
z uznaniem podkreślając bezstronność. O ile przedtem
spotykałem się z ironią i zdumieniem, gdy mówiłem,
iż zajmuję się historią mistyki — teraz to ustało.
Książka stała się obowiązkową lekturą na niektórych
seminariach historii Kościoła (ks. bpa M. Rechowicza).
Podzieliła w ten sposób los wszystkich lektur: daje in­
formacje i sprzyja ich zapominaniu. Zdołała się też —
< „studia Theologlca Varsovlensla” IMS, z. 2, s. 573—582.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin