Zarzadzanie_strategiczne-2008.pdf

(1167 KB) Pobierz
Dr hab. Andrzej Kaleta, prof. WSB
Wy sza Szkoła Bankowa we Wrocławiu
ZARZĄDZANIE
STRATEGICZNE
Świat
ustępuje z drogi temu,
kto wie, dokąd zmierza
Wrocław 2006
1
I.
ARTYKUŁY
2
Strategia sukcesu przedsiębiorstwa w warunkach współczesnej gospodarki
Coraz bardziej burzliwe, nieprzewidywalne, a równocześnie zło one warunki rozwoju
współczesnych przedsiębiorstw stawiają nowe, coraz wy sze wymagania wobec zarządzania
strategicznego. Przedsiębiorstwa coraz częściej zaskakiwane są istotnymi zmianami
kluczowych warunków rozwojowych, a jednocześnie poddane są oddziaływaniu coraz
liczniejszych czynników niejednokrotnie przesądzających o mo liwości osiągania sukcesów.
W tej sytuacji o sukcesy jest coraz trudniej, a dotychczasowe strategie sukcesu przestają się
sprawdzać. Nowe wymogi powodują, e zmienia się sposób rozumienia strategii, w związku z
nowymi wobec niej oczekiwaniami.
Przestaje zadowalać rozumienie strategii jako długofalowej koncepcji rozwoju
określającej cele i sposoby ich realizacji. Co prawda w dalszym ciągu o tego rodzaju
koncepcję strategiczną chodzi, ale tak e rozumienie strategii przestaje wystarczać.
Wprawdzie w bardzo wielu przedsiębiorstwach za strategie uwa a się dokumenty, które nie są
koncepcjami dostatecznie przyszłościowymi, w którym brak jasno sprecyzowanych celów, a
jeszcze częściej nie wskazują w dostatecznie pragmatyczny sposób metod realizacji zadań
rozwojowych, a zatem na miano strategii nawet w tak elementarnym ujęciu nie zasługują.
Tym niemniej tego rodzaju ujęcie strategii, nawet w przypadku jego spełnienia przestaje
wystarczać. Nie ka da długofalowa koncepcja rozwoju, nawet przy satysfakcjonującym
wskazaniu celów i metod działania mo e być uznana za strategiczną. Warto bowiem
uwzględnić we współczesnym rozumieniu strategii nowe stawiane jej wymagania, które przez
odpowiednie przesunięcie akcentów zwiększą prawdopodobieństwo, e będzie to strategia
sukcesu przedsiębiorstwa.
Celem niniejszego opracowania jest zidentyfikowanie nowych cech, które powinny
określać współczesne strategie, a następnie rozwa enie w jakim stopniu są one obecne w
strategiach krajowych przedsiębiorstw.
Podstawą dla wnioskowania w części dotyczącej krajowej praktyki zarządzania
strategicznego będą prowadzone w Katedrze Zarządzania Strategicznego wrocławskiej
Akademii Ekonomicznej badania ankietowe procesów zarządzania strategicznego w
dolnośląskich przedsiębiorstwach (na razie w fazie pilota owej obejmującej ponad 30
jednostek). Ponadto wykorzystane zostaną obserwacje poczynione w toku bezpośredniej
współpracy autora z szeregiem przedsiębiorstw, w trakcie działań doradczych.
3
Warto na wstępie zaznaczyć, e nowe spojrzenia na strategię nie kwestionują, ani nie
zastępują dotychczasowego jej rozumienia, a są jedynie próba jego rozwinięcia i
uaktualnienia. Wśród tego rodzaju aktualnych ujęć szczególnego znaczenia nabiera określenie
strategii jako pomysłu na znaczące wyró nienie przedsiębiorstwa względnie trwałe w długiej
perspektywie czasowej.
W współczesnych realiach rosnącego natę enia konkurencji coraz większego
znaczenia nabiera unikalność przedsiębiorstwa. Coraz intensywniej dzisiejsza praktyka
gospodarcza potwierdza stare, ogólnie znane formuły w rodzaju „przeciętność jest pierwszym
krokiem ku zbędności” lub „wyró niaj się lub zgiń”.
Faktycznie dziś coraz więcej
przedsiębiorstw o mocnej, solidnej pozycji rynkowej, oferującej dobrej jakości produkty
przegrywa z konkurentami unikalnymi, lepszymi choćby pod wybranymi względami.
Wystarczy przywołać jako przykład problemy Hewlett Packarda, który mimo połączenia z
innym potentatem bran y komputerowej firmą Compaq przegrywa ze sprawniejszym,
przynajmniej w dziedzinie metod dystrybucji Dellem, czy kłopoty General Motors w
rywalizacji z wyraźnie lepszą na kilku polach (kosztów, technologii) Toyotą.
Znacząca, warunkująca sukces unikalność przedsiębiorstwa nie mo e zostać
wykreowana w krótkiej perspektywie czasowej. Wymaga zazwyczaj dłu szego czasu,
konsekwencji w realizacji działań, a zatem ma charakter strategiczny. W tych warunkach
mo na przyjąć, e czołowym zadaniem strategii staje się kreowanie owej unikalności. To
oznacza, e sama strategia musi być unikalna, a więc niestereotypowa, łamiąca schematy,
idąca pod prąd tendencjom dominującym w sektorze. Koncepcje rozwoju dzisiejszych
przedsiębiorstw są strategicznymi tylko w takim stopniu w jakim są unikalne, a przez to
tworzą unikalne pozycje rynkowe przedsiębiorstw.
W jakim stopniu strategie krajowych przedsiębiorstw odpowiadają tego rodzaju
wymogom? Nie ulega wątpliwości,
przedsiębiorstwa
w
przytłaczającej
e generalnie w stopniu niewielkim. Badane
większości
koncentrują
się
na
standardowych
przedsięwzięciach rozwojowych zorientowanych na racjonalizacji kosztów, intensyfikacji
działań inwestycyjnych, usprawnianiu procesów technologicznych, rozwijaniu sieci
dystrybucji, przy czym z reguły są to działania typowe, absolutnie podobne do tych jakie
podejmowane są przez rywali. Zakłada się, e skuteczna realizacja słusznych przedsięwzięć,
udane naśladownictwo liderów sektora wystarczą do osiągnięcia sukcesu. Stąd na rynku
pojawiają się kolejne sieci handlowe, firmy odzie owe, restauracje, prywatne wy sze
uczelnie, przedsiębiorstwa bran y mleczarskiej, operatorzy telekomunikacji, zakłady opieki
medycznej, które niemal klonują wcześniej funkcjonujące rozwiązania. Podobieństwo do
4
liderów postrzegane jest jako najwłaściwszy i najpewniejszy klucz do sukcesu. Strategie
przedsiębiorstw stają się trudne do rozró nienia, ale przez to tracą swój sens. Skoro w
badanych przedsiębiorstwach w ani jednym przypadku nie zdecydowano się zakwestionować
metod i sposobów działania dominujących w sektorze to trudno liczyć na osiągnięcie
znaczącej unikalności a w konsekwencji odbiera to szanse na spektakularne sukcesy na jakie
liczyć mogą wyłącznie nowatorzy.
Droga dzieląca stosowane w praktyce strategie typowe, standardowe, poprawne od
po
ądanych
koncepcji nonkonformistycznych, nieszablonowych, unikalnych w ka dym z
badanych przedsiębiorstw wydaje się równie długa i trudna co obiecująca. Zwłaszcza w
środowisku,
w którym większość przedsiębiorstw zadowala się strategiami odtwórczymi, ci
którzy zdecydują się pójść pod prąd mogą liczyć na znaczące sukcesy.
Innym kluczowym aspektem współczesnego zarządzania strategicznego staje się dziś
zdolność do przeprowadzenia zmian w przedsiębiorstwach. Mo na zało yć, e współczesna
strategia to koncepcja gruntownych zmian w przedsiębiorstwie, dokonywanych z myślą o
przyszłości.
W niestabilnych i nieobliczalnych warunkach rozwoju jedynym niekwestionowanym
pewnikiem dotyczącym przyszłości jest fakt,
e będzie ona istotnie odmienna od
teraźniejszości i przeszłości. Głębokie zmiany mają nie tylko bardzo dynamiczny, ale często
nieciągły charakter co znacznie utrudnia przedsiębiorstwom dostosowanie się do nich.
W tych warunkach mo na jednoznacznie stwierdzić,
e przedsiębiorstwo, które
zaniecha zmian wkrótce stanie się anachroniczne. Gdy konkurenci dynamicznie podą ają do
przodu trwanie na stabilnych pozycjach równoznaczne jest z bardzo szybkim cofaniem się.
Niedostrzeganie konieczności zmian i chęć ich minimalizowania dotyczy większości
przedsiębiorstw i wią e się z naturalnym ludzkim konserwatyzmem. W szczególności grozi to
przedsiębiorstwom, które notują sukcesy i trudno im uznać fakt, i czynniki które przyczyniły
się do tych osiągnięć w przyszłości na pewno nie wystarczą, a wręcz mogą stać się balastem.
Stąd zwycięzcy liderzy popadając w samozadowolenie nierzadko podupadają wkrótce po
swoich sukcesach.
Dogłębne zmiany w przedsiębiorstwie wymagają czasu i konsekwencji. Jedyną
skuteczna drogą ich wprowadzenia jest z reguły strategiczny proces. Najgłębsze rewolucyjne
zmiany najlepiej wprowadzać w ewolucyjny sposób. Widząc jasny cel, rozkładając
przedsięwzięcia w czasie mo na zrealizować nawet najtrudniejsze przeobra enia.
W tej sytuacji koncepcja rozwoju ma na tyle strategiczny charakter na ile jest w stanie
zakwestionować
dotychczasową
rzeczywistość
i
zaproponować
jej
zmianę
w
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin