Układ mięśniowy.doc

1

Ø      Układ mięśniowy – budowa i kształty mięśni. Narządy pomocnicze mięśni.

Myologią ( miologia ) – nauka o mięśniach.

Układ mięśniowy

Ø       stanowi czynną część na­rządu ruchu

Ø       zbudowany jest  z jednostek anatomicznych zwanych mięśniami

Mięsień

Ø       jest jednostką silnie unaczynioną

Ø       zbudowaną z tkanek: mięśniowej, łącznej i ner­wowej

Mięśnie

Ø       mają różne kształty i formy

Ø       każdy składa się z brzuśćca i dwóch końców, zwanych ścięgnami, którymi mięsień przytwierdza się do kości lub do innego tworu.

1. -  ścięgno

2. – brzusiec

3. –  przyczep

4. - kość

A – w rozkurczu

B -  w skurczu

Brzusiec mięśniowy

Ø       zbudowany jest z szeregu włókien mięśniowych, układających się w pęczki (wiązki)

Ø       W obrąbie mięśnia występują wiązki różnej wielkości.

Ø       Szereg wiązek mniejszych układa się w duże wiązki, a ich zbiór stanowi brzusiec mięś­nia.

Ø       Włókna i wiązki otoczone są tkanką łączną, tzw. o m i ę s n ą, która je spaja i wzmacnia.

Ø       Każde włókno ma omiesną własną, wiązki małe otacza omiesną wewnętrzna, a duże omiesną zewnętrzna.

Ø       Cały mięsień pokryty jest  powięz i ą,  czyli błoną łącznotkankową.

Ø       Powiezie okry­wają ponadto całe grupy mięśniowe, rozciągając się na dużych okolicach ciała.

Ø       Pod powięziami i w omięsnej przebiegają naczynia i nerwy.

Ø       Brzuśce mięśniowe mają różne kształty.

o        Mogą to być twory wrzecionowate lub płaskie.

Ø       Jeden mięsień może mieć więcej brzuśców i wtedy nosi nazwę mięśnia wielobrzuścowego lub wielogłowego

Ø       brzusiec nosi też nazwę głowy mięśnia

Ø       Mięśnie płaskie mogą mieć włókna biegnące w jednym kierunku, równolegle do siebie i wtedy mięsień nosi nazwę jednopierzastego,

Ø       lub rozchodzą się na dwie strony (jak w piórze ptasim) i mię­sień nazywa się dwupierzasty.

Ø       Mogą być też  mięśnie wielopierzaste.

a — mięsień o równoległym układzie włókien.                            b —mięsień jednopierzasty.

c — mięsień dwupierzasty,                                                         D – mięsień wielopierzasty

Ścięgna

Ø       zbudowane są z tkanki łącznej, zawierającej dużo włókien klejodajnych

Ø       są nierozciągliwe

Ø       bardzo skąpo unaczynione i unerwione

Ø       Mięśnie wrzecionowate (lub zbliżone kształtem) mają przeważnie ścięgna postronkowate, na przekroju obłe

Ø       w mięś­niach płaskich ścięgna przybierają kształt cienkich płytek, niekiedy bar­dzo szerokich i długich, zwanych rozcięgnami.

Ø       Ścięgna niektórych grup mięśni są bardzo słabo wykształcone.

Ø       Mięśnie przytwierdzają się przeważnie do wyrostków kostnych, przy czym ścięgno leżące bliżej środka ciała nazywa się  p o c z ą t k i e m mięśnia,   a drugie, leżące dalej, jest jego  k o ń c e m  albo  p r z y c z e p e m.

Ø       Ścięgna niektórych mięśni przyczepiają się bardzo daleko od brzuśca i są bardzo długie.

Pod względem położenia odróżnia się mięśnie szkieletowe

Ø       powierz­chowne (skórne)

Ø       głębokie (szkieletowe)

Ø       Mięśnie skórne położone bezpośrednio pod skórą przyczepiają się do niej jednym lub obu koń­cami.

Ø       Mięśnie (szkieletowe) głębokie przytwierdzone są obu końcami do szkieletu (stąd ich nazwa).

Ø       Nieznaczna liczba mięśni prążkowanych wcho­dzi w skład narządów trawienia, zmysłowych i innych

Nazwy mięśni

Ø       pochodzą od  ich położenia (np. mięśnie gło­wy, szyi, ramienia ud.),

Ø       kształtów (np. dwugłowy, krótki, kwadratowy, obły itd.)

Ø       funkcji (np. zginacz, przywodzący, napinacz itd.)

Mięśnie szkieletowe zwierzęcia dzielimy na cztery grupy:

Ø       głowy

Ø       tułowia i szyi

Ø       odnóża barkowego ( kończyny piersiowej, przedniej )

Ø       odnóża miednicowego( kończyny miednicznej, tylnej )

Narządy pomocnicze mięśni

Ø       Są to narządy , które w jakikolwiek sposób pomagają lub współ­działają w pracy mięśni

Ø       Należą do nich

o        powiezie

o        wiązadła

o        kaletki maziowe

o        pochewki ścięgnowe

o        trzeszczki

Powiezie.

Ø       Są to cienkie, ale mocne błony łącznotkankowe, najczęściej o perlistym zabarwieniu.

o        powierzchowne

o        głębo­kie

Powiezie powierzchowne

Ø       oddzielają powłokę skórną od mięśni.

Pomiędzy listkami tej powięzi w niektórych okolicach ciała leżą płaskie mięśnie skórne, które potrafią wstrząsać skórą (np. przy opędza­niu się od owadów lub strząsaniu wody).

Powiezie głębokie

Ø       przy­czepiają się do kości, dzięki czemu otoczone przez nie poszczególne mięś­nie lub ich zespoły utrzymywane są w określonym, korzystnym dla ich pracy położeniu.

Ø       Pomiędzy listkami głębokich powięzi w dodatkowych osłonkach łącznotkankowych przebiegają naczynia krwionośne, naczy­nia chłonne i nerwy.

Szczególną postać przybrała powięź głęboka brzucha konia i bydła. Zawiera ona liczne włókna sprężyste.

Czynią je one bardzo wytrzymałą, nadając jednocześnie żółte zabarwienie, od którego pochodzi nazwa tej powięzi — opona żółta.

Wiązadła.

Ø       Występują w tych miejscach, gdzie może zachodzić obawa przemieszczeń ścięgien.          

Ø       Są to zgrubienia powięzi w postaci pasm łączno­tkankowych.

Kaletki   maziowe    i    pochewki    ścięgnowe

Ø       Występują one tam, gdzie ścięgno lub mięsień narażone są w czasie pracy na ociera­nie o kość.

Kaletki

to poduszeczkowate, ze wszystkich stron zamknięte twory, których wewnętrzna błona wydziela do środka kaletki ciecz podobną do mazi stawowej.

Układają się one głównie pod ścięgnami.

Pochewki ścięgno­we  ( ścięgniste )

Ø       zbudowane są podobnie do kaletek, ale ota­czają dookoła wydłużone ścięgno, przymoco­wując się doń za pomocą tkanki łącznej luźnej

Ø       Bogate unerwienie kaletek, a zwłaszcza pochewek, powodu...