Sekrety Medycyny_02_2015.pdf

(15014 KB) Pobierz
TAJEM N IC E LU D ZKIEG O O RGANIZM U • NAJNOW SZE O DKRYCIA • NIEZW YKŁE M ETODY LEC ZEN IA
CZY ISTNIEJE
Nadzieja w leczeniu
chorób nowotworowych
Wiecei na: www.ebook4all.pl
Q ś w ia t w ie d z y
wydanie
specjalne
REDAKTOR NACZELNY
Adam Szumilak
REDAKTOR PROWADZĄCY
Jacek Skawiński
SFIfRFTY
MEDYCYNY
SPIS TREŚCI
TAJEMNICE ORGANIZMU
1 2 Fabryka narkotyków w twoim ciele
Mózg w laboratorium. Czy każdy z nas jest uzależniony?
1 9 W 60 sekund do w iedzy Chemia organizmu
3 6 Ile koni mechanicznych ma serce?
Najlepszy silnik świata ukryty za żebrami
8 8 Czy można oszukać zegar biologiczny?
Niezwykłe mechanizmy rządzące naszym życiem
9 8 W 60 sekund do w iedzy Czas w nas
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Dominika Dziosa-Józefiak,
Małgorzata Kubacka, Justyna Kubocz,
Maria Rojewska, Zuzanna Wacyra,
A nna Wziątek
KONSULTACJA NAUKOWA
dr Jan Kusznierz, lek. med. Mikołaj Mądry,
dr Piotr Miśkiewicz,
DYREKTOR ARTYSTYCZNY
Jacek Sawicki
DTP
Ewa Rogalska
KONTAKT Z REDAKCJĄ
redakcja@swiatwiedzy.pl
71 341 20 83
ŚWIAT WIEDZY
Wydawnictwo Bauer
ul. Sukiennice 6
50-107 W rocław
www.swiatwiedzy.pl
www.facebook.com/SwiatWiedzy
WYDAWCA
Wydawnictwo Bauer Sp. z o.o., Sp. K.
ul. Motorow a 1,04-035 W arszawa
Prezes:
Witold Wożniak
Wiceprezes:
Tom asz Nam ysł
Dyrektor wydawniczy:
Zbigniew Bański
D yrektor finansowy:
Andrzej Choynowski
D yrektor ds. produkcji:
Janusz Iwanowski
D yrektor ds. kolportażu:
Maria Kardas
D yrektor biura reklamy:
Izabela Sarnecka
Dział reklamy:
Lidia Ukleja 22 516 35 02
Adresy e-m ailow e pracow ników biura
reklamy:
imie.nazwisko@bauer.pl
www.reklama.bauer.pl
Druk:
Drukarnia Bauer Sp. z o.o., Sp.k.
w Ciechanowie
Copyright:
Wydawnictwo Bauer Sp. z o.o., Sp.
k„
ul. Motorowa 1,04-035 Warszawa. Wydawnictwo
Bauer jest członkiem Izby Wydawców Prasy. Nie-
zamówionych materiałów redakcja nie zwraca. Za­
strzegamy sobie prawo do skracania i redagowania
tekstów. Za treść reklam redakcja nie odpowiada.
Wszystkie nazwy handlowe i towarów występujące
w piśmie są zastrzeżonymi znakami towarowymi
lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich firm
i zostały użyte wyłącznie w celach informacyjnych.
I Kopiowanie i rozpowszechnianie materiałów zawar­
tych w piśmie w jakiejkolwiek formie zabronione.
ISSN 2083-5825
I Wydawnictwo Bauer ostrzega P.T. sprzedawców,
że sprzedaż numerów aktualnych i archiwalnych
pisma po innej cenie niż wydrukowana na okładce
| jest działaniem na szkodę w ydaw cy i skutkuje
odpowiedzialnością karną i cywiiną.
NIEZWYKŁA M ED YC YNA
2 0 Apteka Pigmejów
Naturalne leki z afrykańskiej dżungli
7 0 Cudowne jabłko
Wielkie tajemnice małego owocu
7 3 W 60 sekund do w iedzy Jabłka
PRZEŁOMOWE ODKRYCIA
2 6 Jak działa nasz drugi układ odpornościowy?
Prawda o obcych zamieszkujących nasze ciało
3 4 W 60 sekund do w iedzy Bakterie
5 2 Jakie zagadki kryją się w naszych genach?
Szyfr życia zakodowany w DNA
6 2 Czy twoje komórki wiedzą, kiedy umrzesz?
Poszukiwania klucza do nieśmiertelności
NOWE METODY LECZENIA
4 4 Czy istnieje szczepionka na raka?
Naukowcy są o krok od przełomu w walce z nowotworami
7 4 Farma narządów
Jak powstają części zamienne ludzkiego ciała?
ZDUM IEW AJĄCY MOZG
5 6 Eksperyment: psychochirurgia
Operacje na mózgu - lek na choroby psychiczne?
8 0 Podwójne życie mózgu
Fascynująca podróż w głębiny podświadomości
DZIAŁY STAŁE
0 4 Studium przypadku
Człowiek, który oszukał śmierć
0 6 Pytania i odpowiedzi
Najnowsze badania, zadziwiające odkrycia, zagadki organizmu
Izba
Wydawców
Prasy
ZDJĘCIA I ILUSTRACJE NA OKŁADCE:
Bryan Christie Design; Marc Steinmetz/
Foto Ware w3wp/Forum; Micro Discovery,
Roy McMahon/Corbis/FotoChannels (2);
lan Cum ing/Gallo Images; David Scharf.
Pasieka/SPL/Indigo (2); 3D4Medical/BEW
Więcej na: www.ebook4all.pl
STUDIUM
PRZYPADKU
Gdyby przepowiednie lekarzy okazały się prawdziwe, Stephen
Hawking zmarłby już pół wieku temu. On jednak żyje - na
przekór medycznym prognozom i swemu słabnącemu
z miesiąca na miesiąc organizmowi...
„T U HAW KING, C Z Y M N IE S Ł YS ZYC IE ?”
Tak genialny fizyk rozpoczyna najczęściej swoje
wykłady. Mówienie umożliwia mu komputer językowy
DECtalk DTCOI połączony z cyfrowym syntezatorem
mowy oraz czujnikiem podczerwieni umieszczonym
w oprawie okularów ^Kierowanym na policzek
Hawkinga. Obecnie już tylko skurcze mięśnia
policzkowego pozwalają mu zatrzymać kursor
poruszający się wzdłuż kolumn słów przy wybranych
wyrazach. Ma jednak na podorędziu, czyli w pamięci
roboczej komputera, gotowe formuły, np. powitania,
prośby, podziękowania oraz
-
podobno - kilka
niezbyt miłych „ odzywek"...
SEKRETY MEDYCYNY
równowagi, nie przypuszczał, że w yn ik ba­
bych okularach okazał się jednym z naj­
większych um ysłów naszych czasów.
W styczn iu tego roku Stephen H aw king
u ko ńczył 73 lata. B ył dw ukrotnie żonaty,
sp łod ził trójkę dzieci i w yd a ł kilkanaście
książek z zakresu fizyk i oraz kosm ologii,
zy s k u ją c m iano „d ru g ie g o E in s te in a ” .
W prawdzie nie stw orzył teorii w szystkiego,
ale spraw ił, że w szech św iat od krył przed
nami część ze sw ych najw iększych tajem ­
nic. Stał się też praw dziw ą gw iazdą pop­
k u ltu ry. Postać H a w kinga p oja w ia się
w wielu książkach i kreskówkach. Również
on sam występuje gościnnie m.in. w seria­
lu
Teoria wielkiego podrywu.
Na ekrany kin
niedawno tra fił nagrodzony Oscarem film
oparty na jego biografii pt.
Teoria w szyst­
dań zm ieni całe jego życie . Zm ieni je
w oczekiw anie na rychłą śmierć. Stw ard­
nienie zanikowe boczne - bo tak brzmiała
diagnoza londyńskich sp ecjalistó w - to
nieuleczalna choroba prowadząca do szyb­
ko postępującej degeneracji neuronów ru­
chow ych. Powoduje zanik mięśni, utratę
zdolności poruszania się i w reszcie paraliż
całego ciała. Pacjent umiera najczęściej po
2 -3 latach od jej rozpoznania.
Dwa lata dla rozpoczynającego właśnie ka­
rierę naukową i zakochanego młodego czło­
wieka to bolesny w yrok. Po co pisać dokto­
rat, skoro zapewne nie zdąży go ukończyć?
Jakim prawem ma w iązać się z kobietą,
która wkrótce i tak zostanie wdową? Haw -
king w padł w depresję: zamknął się w po­
koju i pogrążył w ponurych myślach, opróż­
niając kolejne butelki alkoholu. Ale w końcu
przyszedł moment, gdy postanowił żyć tak
długo, jak się da. Pomogła mu w tym niedo­
szła w dow a, która w krótce stała się jego
żoną, oraz profesor Dennis Sciama - to on
zaproponował Hawkingowi temat rozprawy
doktorskiej. W ysłał go na naukową w yp ra ­
w ę do tzw. osobliwości, czyli najmniej zba­
danych obiektów w kosmosie. Młody na­
ukowiec m iał odkryć tajemnice czarnych
dziur i odbyć podróż w czasie aż do W ielkie­
go Wybuchu - momentu narodzin w szech­
POLICZEK
Z A M ER Y KA Ń SKIM
AKCENTEM
A śmierć jakby o nim zapomniała. Choroba
postępowała, organizm Hawkinga staw ał
się coraz słabszy, ale on w ciąż żył! Przez
pierwszych dziesięć lat od w ykrycia stward­
nienia był nawet zdolny do samodzielnego
poruszania się, potem jednak został na sta­
łe przykuty do wózka. Jeszcze do roku 1985
m ógł m ów ić, niestety w czasie pobytu
w szwajcarskim ośrodku CERN nabawił się
zapalenia płuc i w ylądow ał w ciężkim stanie
w szpitalu. Lekarz uratował mu życie, w yko­
nując zabieg tracheotomii (przebicia tcha­
w icy) - w tedy fizyk stracił głos. Lecz nie
zam ilk ł na zaw sze. Specjalnie dla niego
skonstruow ano syntezator m ow y, dzięki
któremu m ógł w ybierać słowa, unierucha­
miając kursor na ekranie trzymanym w dło­
ni przyciskiem. Kiedy stracił władzę również
w rękach, sensor urządzenia zamontowano
w okularach i skierowano na policzek Haw­
kinga - tam znajduje się jeden z ostatnich
mięśni, którymi naukowiec może poruszać.
Kilkanaście lat temu generował w ciągu m i­
nuty tekst składający się nawet z 20 słów.
Dziś w tym czasie udaje mu się „schw ytać”
kiego.
Ponadto ten geniusz uczynił coś, co
milionom ludzi dało w iarę i nadzieję: udo­
w od nił, że m edycyna, ja k każda nauka,
także może się m ylić. Na korzyść pacjenta!
ANATOM IA CHOROBY
Odziedziczenie uszkodzonych
genów jest przyczyną
stwardnienia zanikowego
bocznego tylko w 5 - 1 0 %
przypadków. W pozostałych
9 0 -9 5 % powód pojawienia się
choroby jest wciąż nieznany.
i
ш
Postępująca degradacja
ROLLS-ROYCE WSROD W ÓZKÓW
To najbardziej znany wózek „inwalidzki" na świecie.
Zintegrowany jest z komputerowym modułem języko­
wym i daje Stephenowi Hawkingowi możliwość
samodzielnego przemieszczania się. Jak to możliwe
w przypadku prawie całkowicie sparaliżowanego
człowieka? Z pomocą przychodzą sensory podczerwieni.
Reagując na ruchy gałki ocznej oraz powieki, sterują
napędem i kołami. Brytyjski kosmolog aktywnie
współpracuje z firmami wytwarzającymi wózki high-tech
dla niepełnosprawnych.
neuronów ruchowych w mózgu
i rdzeniu kręgowym sprawia, że
do mięśni przestają docierać
impulsy nerwowe. Zwykle
problemy zaczynają się od
dłoni, stóp lub głowy. Ody
neurony obumierają, mięśnie
kurczą się i zanikają. Efektem
końcowym jest całkowity paraliż
i śmierć. Tylko 4 % chorych
przeżywa dłużej niż 10 lat.
ZDJĘCIE I ILUSTRACJA: Kevin D ie ts c h /e y e v in e , J a c o p in /B S IP /E a s t N ew s (2 )
G
dy na początku 1963 roku św ie­
żo upieczony absolwent fizyki
U n iw e rsyte tu O k sfo rd zk ie go
zgłosił się do lekarza z objawa­
mi osłabienia i zaburzeniam i
świata. Było to zadanie na miarę geniusza,
gdyż - ja k stw ie rd ził po latach Hawking
- skończyło się próbą stw orzenia „teorii
w szystkiego” . Profesor bynajmniej się nie
pom ylił: śmiertelnie chory chłopak w g ru ­
jeden, góra dwa w yrazy. Brytyjskiego fizyka
nieodmiennie bawi jednak fakt, że synteza­
tor mówi... z amerykańskim akcentem.
STO LAT, STEPHEN!
W ię c e j na: w w w .e b o o k 4 a ll.p l
A
A
PYTANIA I
ODPOWIEDZI
Jaki będzie
aul jest człowiekiem przyszłości,
choć jeszcze o tym nie wie. Ma
zaledwie kilka lat. Jego praw-
dziw e imię nie zostało d otych cza s
ujawnione. Wiadomo tylko, że urodził
się w jednym ze szpitali na terenie Nie-
miec. W ygląda niczym miniaturowy
kulturysta: prawie nie ma tkanki tłusz-
czowej, ale za to posiada nieproporcjo-
nalnie duże mięśnie. W wieku czterech
lat potrafił utrzymać w wyprostowanej
ręcetrzykilogramowąsztangielkę. Genom
Paula jest na wagę złota. Nie produku-
je miostatyny, białka ograniczającego
rozwój mięśni. Przedstawiciele branży
farmaceutycznej marzą, że w przyszło-
CZŁOWIEK PRZYSZ
P
ści uda im się stworzyć sztuczne blo-
kery miostatyny, dzięki którym każdy
będzie mógł mieć muskulaturę marzeń,
Nauka na nowo wymyśla
Homo sapiens,
Za murami nowoczesnych laboratoriów
prowadzone są udane eksperymenty
z zakresu robotyki, neurocybernetyki
czy inżynierii genetycznej. Uczestnicy
wyścigu o stworzenie człowieka przy-
szłości powoli zbliżają się do mety. Już
przy pomocy dostępnych dziś środków
można wielokrotnie zwiększyć spraw-
ność ludzkiego ciała.
W wielu wojskowych laboratoriach świa-
ta trwają prace nad egzoszkieletami
(zob. ilustracja poniżej). Takie nakładane
na ciało supernowoczesne „rusztowanie”
wzmacnia mięśnie człowieka. Z jego
użyciem podnoszenie kilkudziesięcio-
kilogramowych ciężarów to żaden problem,
Czujniki informują o ruchu ludzkich
stawów i mięśni komputer, który w ułam-
ku sekundy oblicza, jak można zminima-
lizować wysiłek, i porusza robotycznymi
wzmocnieniami kończyn,
Ciało pełne sztucznych narządów i pod-
łączone do procesorów mózgi sprawią,
że za dwadzieścia lat trudno będzie
odpowiedzieć na pytanie „Kim jesteśmy?”,
Jeżeli marzenia naukowców staną się
rzeczywistością, w przyszłości zmienimy
się w cyborgi.
N A POLU W ALK I
I W S Z P IT A L U
Egzoszkielety mają
wspomagać żołnierzy
w walce, ale są też
wykorzystywane
do rehabilitacji.
Pozwalają na
poruszanie się nawet
od dawna sparaliżo­
wanym pacjentom.
S Z Y B S Z E ZD R O W IEN IE
Kości po złamaniach albo zabiegach
operacyjnych mają się goić dwa razy
szybciej niż w warunkach naturalnych.
Naukowcy pracują nad powstałą w wyniku
manipulacji genetycznej proteiną, która ma
sterować wytwarzaniem w organizmie
substancji kostnej.
S Z T U C Z N E R AM IĘ
W Chicagowskim Instytucie Rehabilitacji
stworzono protezę ręki, która jest połączona
z mózgiem za pomocą czujników.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin