Teorie zmian społecznych (7) 5.12.2007
T: WIDZENIE RZECZYWISTOŚCI JAKO LINEARNĄ (UKIERUNKOWANĄ).
àAugustyn prezentował wizję świata, która ma swój początek i koniec. Później ma ona przełożenie w myśli świeckiej . w literaturze natomiast taki rodzaj wizji o rzeczywistości nazywany jest ewolucjonizmem.
àSocjologia jako dyscyplina naukowa przejmuje z tym związane idee i metafory
PERSPEKTYWY:
AUGUST COMTE:
àczasy w jakich tworzył, to czasy bardzo podobne do naszych czasów. Był to czas w którym pojawiają się kryzysy. Socjologia natomiast ma być ta która poda przyczyny i propozycje ich wyjaśnienia.
àComte diagnozował ówczesną rzeczywistość jako stan anarchii. Głównym czynnikiem jako główna zmienna tego co w historii zachodzi jest umysł ludzki. Człowiek wytwarza nowe metody tworzenia świata.
àComte swoja filozofię prezentuje w „prawie trzech stadium”.
Stadia: ich następstwa maja pokazywać jak zmienia się umysł.
I) Teleologiczne- człowiek wyobrażał sobie , że przyczyny sprawcze usytuowane są w bóstwach.
II) Metafizyczne- umysł przechodzi do postrzegania transcendentalnego świata i wyróżnia trzy obrazy rzeczywistości: fetyszyzm, politeizm, monoteizm.
III) Pozytywne.
àŁad, porządek, postęp i pokój, są dla Comte’a podstawą działania człowieka i jest to dla niego coś naturalnego.
àComte szukał formuły, która pozwoliłaby ludziom utożsamić się ze światem zewn.
àStadium teleologiczne przechodzi w metaforyczne poprzez szukanie jakiegoś substytutu. (zastąpienie dawnego świata nowym innym światem).
àPłaszczyzną, która miała by stać się rozwiązaniem problemów miała być nauka, rozumiana jako szeroka wiedza.
àComte wpajał ludziom, że wszystkie ich porażki i sukcesy są ich zasługą, wszystko co odbywa się, odbywa się na drodze do nauki ( trajektoria nauki, religia ludzkości). Przyrodoznawcy mieli być tymi, którzy mieli wnieść przekonanie, że owa religia ludzkości to dobra droga.
àwizja postępu to wizja postępowości, która opiera się na twierdzeniu, że najważniejsi są ludzie, ale oni są od siebie różni.
àMetafora „organizmu i wzrostu” jest zobrazowana w postaci budowli, która ma swój wierzchołek, co oznacza, iż ludźmi należy zarządzać.
àuważa, że równość płci jest chimerą. Mężczyźni i kobiety mają różne funkcje do spełnienia. Jedni górują w kwestiach rozumu (mężczyźni), inni w rozwoju emocjonalnym (kobiety). Te dwie cechy są komplementarne.
àDla niego ewolucjonizm jawi się jako efekt różnicowania (dyferencjacji). Gdy patrzymy na zmieniający się świat można zauważyć wiele poziomów. Dotyczyć one mogą świata: organicznego, nieorganicznego i poza organicznego.
àEwolucja jest integracją materii. Wszystko redukuje się od stanów prostych do złożonych, od jednorodności do różnorodności.
àSpencer używa metafory organicznej- patrzy na społeczeństwo jak na jeden organ (system). Zwraca uwagę na podobieństwo organizmu społecznego (społeczeństwa) do organizmu ludzkiego, ale także na jego fazy strukturalne i funkcjonalne. Gdy społeczeństwo się komplikuje wzrasta, następuje różnicowanie struktury i funkcji jak w organizmie. Obieg tego typu następuje za pomocą języka i symboli, wytworzonych przez człowieka.
àw budowie organizmu społecznego wymienia się:
- instytucje (domowe, polityczne, przemysłowe, czyli takie , które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania człowieka, ale które samoistnie wytworzyły się i ulegały wielu modyfikacjom.
àTypologia: ma ona za zadanie w sposób dychotomiczny zarysowanie etapu początkowego i końcowego danego modelu społeczeństwa (np. społeczeństwo militarne).
àistotnym czynnikiem dla niego był podział pracy (pogłębianie społecznego podziału pracy). pod jego wpływem społeczeństwo zmienia się, różnicuje i wzbogaca. Pojawiają się nowe specjalizacje, zmienia się typ więzi społecznej.
àprzedstawia własną typologię. Uważa, że wraz z podziałem pracy zmienia się solidarność społ. Mówi o przejściu od solidarności społecznej do solidarności mechanicznej (opierająca się na zakazach, nakazach, objęta sankcją represyjną), aż po solidarność ograniczoną,( zmierza do działań kooperacyjnych, ma na celu powrót i niwelowanie jakichkolwiek naruszeń stanu rzeczy).
àzwraca uwagę na zjawisko ANOMII.
Anomia- (oznacza brak cechy związanej z normą i upowszechnioną regulacją). Niektóre podziały sprawiają, że niektórzy ludzie nie są w stanie nadążyć za nimi. Pojawia się dezorientacja społeczna ( brak utożsamiania się z normami, brak oparcia na powszechnie uznawanych wartościach czy normach- HAOS). Pojawia się poczucie braku zakorzenienia się w normach, co może prowadzić do autodestrukcji (samobójstwa związane z poczuciem pustki aksjonormatywnej).
FERDINANT TÓNNIES (Niemiec)
àto badacz nowoczesności i ewolucjonista, który nie podziela optymizmu historioznawczego.
Interpretuje niektóre zjawiska negatywnie
àUważa, iż społeczeństwa tradycyjne to społeczeństwa, które odchodzą , a budowane były na więzi Gemainschaft (więź osobista, wspólnotowa). Pojawia się wieź Geseuschaft (więź arbitralna, zapożyczanie), która buduje inny, nowy świat.
àbadał Indian, Irokezów.
àpróbował zakreślić wizję dziejów na drodze ewolucji, wyróżniając czynniki technologiczne, które jego zdaniem pociągają za sobą pewne zmiany.
LESTER WARD
Starał się pokazać, że ewolucja ma swoje różne aspekty i tempa, w toku nakładania się na siebie różnych faz.
FAZY: (które wzajemnie się uzupełniają i na siebie nachodzą )
I) Kosmogeneza- pierwszy akt konstruowania się świata
II) Biogeneza- pojawia się życie
III) Antropogeneza- pojawia się człowiek
IV) Socjogeneza- pojawia się społeczeństwo
MAX WEBER
àuważa, że nie ma żadnych żelaznych praw.
àRacjonalizacja (proces kierunkowy) w historii wszystko przebiega na drodze racjonalizacji, czyli rozszerzania się zakresu wyrozumowanego rozstrzygania. Jest ona związana z procesem instytucjonalizacji (wszystko co dzieje się, przechodzi przez rozum) czyli:
- wzrastającą odpersonalizacją (poza personalne stosunki)
- wzrastającą formalizacją ( orientowanie się na reguły, racjonalne prawa)
- wzrastającą interakcją na różnych poziomach
ellexm