Juchacz P. W., Sokrates. Filozofia w działaniu.pdf

(6324 KB) Pobierz

PISMA FILOZOFICZNE – TOM XC

Piotr W. Juchacz

Sokrates

Filozofia w dzia³aniu

UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU

WYDAWNICTWO NAUKOWE INSTYTUTU FILOZOFII

POZNAÑ 2004

KOLEGIUM WYDAWNICZE

Tadeusz Buksiñski

(przewodnicz¹cy),

Boles³aw Andrzejewski,

Grzegorz Heckert, Jarema Jakubowski (sekretarz),

Barbara Kotowa, Anna Pa³ubicka, Jan Such

Recenzent

prof. dr hab. Tadeusz Buksiñski

Projekt ok³adki

Bianka Rolando

ISBN 83-7092-079-9

WYDAWNICTWO NAUKOWE INSTYTUTU FILOZOFII

UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU

60-569 Poznañ, ul. Szamarzewskiego 89c,

tel. (0-61) 866 60 52, fax 829 21 47, e-mail: wnifuam@amu.edu.pl

www.main.amu.edu.pl/~insfil/publikacje/wydaw/

/wydawnictwo.htm

DRUK: WYDAWNICTWO I DRUKARNIA UNI-DRUK s.j.

61-485 Poznañ, ul. 28 Czerwca 1956 r. 223/229

tel. (0-61) 831-11-86, 831-11-90, fax (0-61) 831-11-94,

e-mail: unidruk@defacto.icnet.pl

www.unidruk.poznan.pl

Spis treœci

Rozdzia³ I

Rozwa¿ania wstêpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Rozdzia³ II

Sokrates Vlastosa I: Ironista i filozof moralny . . . . . 30

Rozdzia³ III

Sokrates Vlastosa II: Obywatel i filozof polityczny . 41

Rozdzia³ IV

Sokrates: demokrata czy oligarcha? . . . . . . . . . . . . 58

Rozdzia³ V

Perswazja i przymus. Analiza filozoficzna I sceny

Politei

Platona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Rozdzia³ VI

Grzech zaniechania? Obywatel Sokrates

i ateñska

polis

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Rozdzia³ VII

Sokrates a sfera publiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Rozdzia³ VIII

Demokracja woluntarystyczna a filozofia

jako powo³anie i ‘prawdziwa polityka’ . . . . . . . . . 185

Appendix

Przegl¹d wspó³czesnej anglosaskiej literatury

sokratejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

Rozdzia³ I

Rozwa¿ania wstêpne

Znaczenie tego, co robi³ Sokrates, polega³o na

samej aktywnoœci myœlenia. Lub mówi¹c ina-

czej: myœleæ i ¿yæ w pe³ni by³o jednym i tym

samym i st¹d wynika³o, ¿e myœlenie musi stale

zaczynaæ od nowa: jest to aktywnoœæ, która to-

warzyszy ¿yciu i dotyczy takich pojêæ, jak

sprawiedliwoœæ, szczêœcie...

Hannah Arendt,

Myœlenie

U progu narodzin refleksji filozoficznej odnajdujemy

dwie odmienne wizje miejsca i roli filozofa w spo³eczeñ-

stwie. Pierwsz¹ z nich prezentuje Pitagoras w rozmowie

z Leonem, w³adc¹ Fliuntu. Na jego pytanie „któ¿ to s¹ ci

filozofowie i czym¿e ró¿ni¹ siê od innych ludzi”, Pitago-

ras odrzek³:

¿e wydaje mu siê, i¿ ¿ycie ludzkie przypomina ów zjazd,

który siê odbywa z najwiêksz¹ okaza³oœci¹ podczas uro-

czystych igrzysk ca³ej Grecji. Albowiem jak jedni ubie-

gaj¹ siê tam o s³awê i zaszczytny wieniec, innych zaœ

sprowadza chêæ zarobku i zysku na kupnie i sprzeda¿y,

tak s¹ te¿ tacy, i to chyba najbardziej szlachetni, którzy

Sokrates. Filozofia w dzia³aniu

nie szukaj¹ ani poklasku, ani zysku, lecz przybyli po to,

¿eby zobaczyæ i pilnie siê przypatrzyæ, co i w jaki sposób

siê tam odbywa, tak samo i my przyszliœmy do tego ¿ycia

i œwiata, jak gdyby z jakiegoœ miasta na jakiœ uroczysty

zjazd, jedni by s³u¿yæ s³awie, inni pieni¹dzom, a rzadko

zdarzaj¹ siê tacy, co za nic maj¹c wszystko, gorliwie do-

ciekaj¹ istoty rzeczy: tych nazywa mi³oœnikami m¹droœ-

ci, to jest w³aœnie filozofami”

Pitagorejska przypowieœæ sytuuje filozofa niejako obok

lub ponad zmiennym ¿yciem spo³eczno-politycznym

i wyznacza mu rolê „pilnego” – aczkolwiek biernego – ob-

serwatora.

Alternatywny obraz odnajdujemy przygl¹daj¹c siê po-

staci Sokratesa, takiego, jakim go znamy z wczesnych dia-

logów Platona.

Okreœlaj¹c w platoñskiej

Apologii

swoj¹ pozycjê w Ate-

nach, Sokrates przyrównuje siê do gza, który siada miastu

na kark, a jest

ono niby koñ wielki i rasowy, ale taki du¿y, ¿e gnuœnieje

i potrzebuje jakiegoœ ¿¹d³a, ¿eby go budzi³o. I zdaje mi

siê, ¿e czymœ takim dla miasta ja w³aœnie jestem, – po-

wiada dalej Sokrates; ja, który was ci¹gle budzê i na-

k³aniam, i zawsze besztam ka¿dego z osobna po ca³ych

dniach, to tu, to ówdzie przysiadaj¹c

Powy¿sza wypowiedŸ stanowi równoczeœnie przejaw

sokratejskiej wizji roli filozofa w spo³eczeñstwie; zada-

niem filozofa jest nieustanna troska o jego moralny i inte-

lektualny rozwój oraz bezpoœrednie zaanga¿owanie w ak-

tualnie tocz¹cych siê debatach i dyskusjach spo³ecznych

Cycero,

Tusc. disp.

V 3,79.

Platon,

Obrona Sokratesa

30e-31a.

Plik z chomika:

Polemon

Juchacz P. W., Sokrates. Filozofia w działaniu.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: