bibliofilstwo i internet. Internet – przyjaciel czy wróg książki.pdf

(811 KB) Pobierz
STUDENCI PISZĄ
BIBLIOFILSTWO I INTERNET
Internet – przyjaciel czy wróg książki?
olekcjonowanie książek nie służy wyłącznie realizowaniu tują unikatowe tomy. Pojawiła się cyfrowa imitacja książki,
osobistej pasji. Współtworzy również
życie
kulturalne. Ideal- która może stać się kiedyś przedmiotem kolekcjonerskich za-
nym medium służącym informacji
interesowań. Ostoją bibliofilstwa
i promocji działań bibliofilskich
stały się osoby
o silnej motywacji
jest sieć WWW. Maria Kocójowa
kolekcjonerskiej, badawczej oraz
w artykule pt.
Bibliofilstwo w kul-
ci, których pasją jest tworzenie
turze społeczeństwa informacyjne-
własnych druków
3
.
go XXI wieku
zauważa,
że
internet
Jednak po zapoznaniu się z pol-
powinien usprawnić i spotęgować
skimi stronami internetowymi do-
działania
miłośników książki
na
tyczącymi towarzystw miłośników
1
wszystkich etapach bibliofilstwa
.
książek, niestety nie można stwier-
Internet stanowi niewyczerpane
dzić,
że
promują swoją działalność
i
łatwo
dostępne
źródło
informacji
w sieci. Badania przeprowadzone
dla bibliofilów, służące rozszerzeniu
za pośrednictwem wyszukiwarki
wiadomości pomocnych przy reali-
Google (www.google.com.pl)
zacji pasji. Należy tutaj podkreślić
w dniach od 19 stycznia do 20 stycz-
zwłaszcza możliwość korzystania
nia 2005 roku były następujące:
Zaproszenie na Imieniny Książki, 6 marca 2004 r. (z arch.
z różnego rodzaju bibliografii, wia-
• towarzystwa bibliofilskie
Jerzego Dudy)
domości biograficznych, licznych
– 262 wyniki
baz danych oraz artykułów czy referatów na interesujące miłośników
• „Towarzystwo Miłośników Książki” –
71 wyników
książki tematy.
• „Towarzystwo Przyjaciół Książki” –
108 wyników
Znacznie przyspiesza i ułatwia porozumiewanie się między
• „Towarzystwo Bibliofilów” –
78 wyników
• „Towarzystwo Bibliofilskie” –
1 wynik
bibliofilami, zarówno w kraju, jak i zagranicą, poczta elektroniczna.
Formą ułatwiającą wymianę poglądów są listy dyskusyjne, służące
• „Towarzystwa Bibliofilskie” –
11 wyników
• organizacja bibliofilska –
35 wyników
zarówno polemikom, jak i zawieraniu nowych znajomości z osobami
• „Koło Miłośników Książki” –
66 wyników
o podobnych zainteresowaniach oraz wzajemnemu uczeniu się.
Znaczną pomoc dla bibliofilów stanowią też programy multi-
• „Koło Przyjaciół Książki” –
184 wyniki
• „Klub Przyjaciół Książki” –
74 wyniki
medialne, pozwalające zobaczyć z każdej perspektywy bibliofilski
• „Klub Miłośników Książki” –
94 wyniki.
obiekt. Obecnie grafika komputerowa w coraz większym stopniu
umożliwia tworzenie realistycznych obrazów komputerowych.
Podsumowując, otrzymano 984 odpowiedzi. Oczywiście należy
Internet, wbrew wszelkim prognozom, nie stał się wrogiem książki. tutaj dodać,
że
nie wszystkie były relewantne, jednak ich odse-
Wręcz przeciwnie, zaczął służyć jej sprawom bardziej niż telewizja czy tek był znaczny i dotyczyły one głównie ofert antykwariatów
radio. Można w nim znaleźć wiele stron poświęconych w różny sposób i księgarń, artykułów na temat historii i działalności danego towa-
książce (księgarnie, bazy danych, bibliografie, informacje biograficzne, rzystwa bibliofilskiego, danych adresowych towarzystw bibliofil-
aukcje, serwisy informacyjne itp.). Stał się doskonałym medium słu- skich znajdujących się w Biuletynie Informacji Publicznej, czy na
żącym
towarzystwom bibliofilskim jako narzędzie promocji zarówno stronach będących wizytówkami polskich miast i miejscowości,
własnej działalności, jak i miłości do ksiąg w ogóle.
oraz tytułów prac poświęconych organizacjom bibliofilskim.
W przypadku towarzystw bibliofilskich znaleziono tak naprawdę
PROMOCJA BIBLIOFILSTWA,
jedynie dwie strony będące oficjalnymi witrynami danych organi-
CZYLI O TOWARZYSTWACH MIŁOŚNIKÓW KSIĄŻKI
zacji. Są to strony: Towarzystwa Przyjaciół Książki w Kaliszu oraz
W INTERNECIE
Oddziały Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki. Niestety
nie można tych serwisów nazwać wzorcowymi.
Jak to określił Janusz Dunin w artykule pt.
Bibliofile w kry-
Inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku stron należących
2
zysie?
, ruch bibliofilski nie umiera, lecz podlega transformacji. do zagranicznych towarzystw bibliofilskich. Po wpisaniu w wy-
Zaczynają pojawiać się antykwariaty nastawione na młodszych szukiwarce Google poniższych haseł otrzymano w dniach od 31
odbiorców, np. z literaturą komiksową. Młodzi artyści projek- marca do 1 kwietnia 2005 roku następujące liczby odpowiedzi:
K
ALMA MATER
67
Book Association oraz The Grolier Club wyraźnie zaznaczają na
• „bibliophile
society” –
2040 wyników
stronach WWW swój międzynarodowy charakter.
„Bibliophile Club” –
83 wyniki
Ze względu na charakter prowadzonej działalności należy
„Bibliophile Organization” –
6 wyników
zauważyć,
że
pięć towarzystw skupia się wyłącznie na potrze-
„Bibliophilic Society” –
205 wyników
bach swoich członków. Należą do tej grupy takie organizacje
„Bibliophilic Club” –
1 wynik
bibliofilskie, jak:
„Bibliophilic Organization” –
5 wyników.
• The Aldus Society – zapewnia działaczom programy edu-
Podsumowując, otrzymano 2340 odpowiedzi na podane zapy-
kacyjne i rozrywkowe: osiem wykładów w ciągu roku na tematy
tania.
Do przedstawienia charakterystyki zagranicznych organizacji bi- związane z książką i sztuką graficzną; warsztaty dotyczące
bliofilskich, które posiadają swoje witryny internetowe, zdecydowa- wytwarzania papieru, reperacji książek, kolekcjonowania czy
no się ograniczyć zbiór analizowanych towarzystw do tych, których określania ich wartości; podróże tematyczne w celu poznania
adresy www podano na oficjalnej stronie FABS, czyli The Fellowship okolicznych kolekcji oraz niezaplanowane wakacyjne spotkania
of American Bibliophilic Societies. Celem tej powstałej w 1993 podtrzymujące przyjacielskie więzi między członkami,
• Florida Bibliophile Society – dla zrzeszonych miłośni-
roku w USA organizacji jest informowanie swoich członków o naj-
ków książki przygotowywane są
nowszych bibliofilskich wiadomoś-
m.in. spotkania z zaproszonymi
ciach, wydarzeniach, publikacjach
gośćmi, aukcje oraz coroczne
i działaniach mających miejsce
bankiety,
w ciągu roku. W tym celu wyda-
• The Philobiblon Club – klu-
wany jest półrocznik „The FABS
bowe obiady, na których porusza-
Newsletter”, w którym oprócz
ne są tematy związane z książką,
artykułów poświęconych biblio-
• The Ticknor Society – człon-
centrycznym tematom, różne kluby
kowie zbierają się przeważnie
zamieszczają informacje o swoich
sześć razy do roku, by nawiązać
programach, publikacjach i innych
stosunki towarzyskie z klubowymi
efektach własnej działalności. Po-
kolegami, podzielić się informa-
nadto członkowie FABS spotykają
cjami i wynikami badań, wziąć
się raz do roku, by wymieniać
udział w warsztatach i dobrze
się pomysłami i rozwiązaniami
się bawić. Mogą wziąć udział
wspólnych problemów, dzielić się
zainteresowaniami, razem czerpać
Zygmunt Klemensiewicz (w
środku)
po złożeniu przysięgi na wier-
w wykładach, kolekcjonerskich
radość z bibliofilskiej pasji oraz
ność bibliofilską, po lewej Kazimierz Witkiewicz, z prawej Stefan
zebraniach, zwiedzaniu wystaw
i prywatnych kolekcji, poznaniu
podtrzymywać kontakty między
Komornicki, 14 marca 1935 r.
sobą, m.in. organizując podróże połączone ze zwiedzaniem wy- od wewnątrz działalności bibliotek i warsztatów oraz corocznych
bitnych, publicznych jak i prywatnych kolekcji rzadkich książek. spotkaniach z cenionym mówcą,
• The Book Club of Washington – dla członków organi-
Dodatkowo na corocznych spotkaniach odbywają się sympozja,
w których udział biorą zaproszeni goście, np. bibliotekarze, słynni zowane są regularne spotkania, wykłady, wystawy, specjalne
kolekcjonerzy, księgarze oraz inni eksperci zajmujący się książką. pokazy rzemieślników, aukcje oraz wystawne obiady, na których
W związku z tym,
że
jest to towarzystwo zrzeszające różnego waszyngtońscy autorzy, drukarze, artyści oraz kustosze przedsta-
typu organizacje bibliofilskie z terenu jednego kraju, stanowi wiają publicznie swoje osiągnięcia oraz wkład w sztukę i studia
ono zatem odpowiedni materiał porównawczy dla stron polskich nad książką.
Pozostałe organizacje bibliofilskie oprócz zaspokajania po-
stowarzyszeń miłośników książki. Na internetowej stronie FABS
http://www.fabsbooks.org/ 6 kwietnia 2005 roku znajdowało trzeb należących do nich miłośników książki prowadzą również
się 13 towarzystw bibliofilskich, które posiadają swoje witryny szeroko zakrojoną działalność mającą na celu zainteresowanie
społeczeństwa piękną książką. Towarzystwa wykorzystują
w sieci. Należą do nich:
różnego rodzaju metody, by to osiągnąć. Jedną z nich jest orga-
• The Aldus Society
nizowanie konkursów oraz przyznawanie nagród. Posłużyły się
• The John Russell Bartlett Society
nią The John Russell Bartlett Society, które sponsoruje konkurs
• The Book Club of California
dla studentów polegający na stworzeniu najbardziej znaczącej
• The Caxton Club (of Chicago)
kolekcji książek; The Book Club of California, którego członko-
• The Fine Press Book Association
wie przyznają nagrodę imienia Oskara Lewisa za znaczący wkład
• Florida Bibliophile Society
w historię Zachodu, wysokiej jakości drukarstwo oraz sztukę
• Fontaneda Society
książki, a także The Fine Press Book Association organizujące
• The Grolier Club
dwa konkursy dotyczące projektowania książki: jeden na najlepiej
• Northern Ohio Bibliophilic Society (NOBS)
wydaną publikację (Judges’ Choice Award), a drugi dla członka
• The Philobiblon Club
FPBA, za książkę stworzoną przy pomocą tradycyjnej prasy
• The Book Club of Texas
drukarskiej; przyznaje również The Illustration Award. Także
• The Ticknor Society
The Fontaneda Society zajmuje się rozdawaniem nagród. Innymi
• The Book Club of Washington.
Zdecydowana większość spośród omawianych towarzystw formami oddziaływującymi na społeczeństwo są: organizowanie
to organizacje o charakterze lokalnym. Jedynie The Fine Press konferencji (The Caxton Club), kursów naukowych i instruktażo-
68
ALMA MATER
wych (Fontaneda Society), targów książki (The Caxton Club, The Robert Jagoda-Żółtowski, Stefan Komornicki, Jan Zygmunt
Fine Press Book Association, Northern Ohio Bibliophilic Society), Robel, Justyn Sokulski czy Franciszek Walter.
Życiem
Zakonu
wykładów (Fontaneda Society, The Grolier Club, The Book Club rządziła
Ustawa Konstytucyjna Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego
of Texas) oraz wystaw (The Book Club of California, The Caxton
z Kapitułą Orderu Białego Kruka w Krakowie,
sygnowana dnia
Club, The Fine Press Book Association, Fontaneda Society, The 13 lutego 1930 roku przez Wielkiego Mistrza Kazimierza Wit-
Grolier Club, The Book Club of Texas), a także przyznawanie kiewicza, Kanclerza Stefana Komornickiego oraz Pieczętarza
grantów (The Book Club of California), stypendiów (Fontaneda Roberta Jahodę-Żółtowskiego. Ona także jest dziełem samego
Society) czy prowadzenie biblioteki, której zbiory są dostępne pomysłodawcy organizacji. Składa się jedynie z pięciu artykułów,
również dla osób niezrzeszonych (The Book Club of California, których numeracja odpowiada oznaczeniom formatów książek,
The Grolier Club). The Caxton Club dodatkowo opracował pro- czyli numerom: II, IV, VIII, XVI, XXXII. Pierwszy z nich, naj-
jekt pomocy absolwentom, polegający na zatrudnianiu ich przy ważniejszy, stanowi o podstawie działalności Zakonu, czyli
Miłości
administrowaniu klubowych projektów.
do Ksiąg.
Rycerski Zakon Bibliofilski posiada
Jednak nie wystarczy aktywnie dzia-
swój hymn pt.
Błogosławiony Duch. Hymn
łać.
Potrzebna jest również informacja
do Ducha
Świętego,
skomponowany przez
na ten temat. Do tego służą członkom
Kazimierza Garbusińskiego do słów Justyna
FABS strony internetowe. Niestety nie
Sokulskiego. Godłem Zakonu jest biały kruk
wszystkie analizowane towarzystwa
z rozpostartymi skrzydłami na granatowym
w pełni wykorzystują możliwości inter-
tle, wkomponowany w okrąg umieszczony
netu. Ogólnie większość stron jest dobrze
w trójkącie, w którego rogach znajdują się
przygotowana. Dwie z nich pod względem
litery O, B i K. W 1963 roku w obronie
zarówno zawartości informacyjnej, jak
przed upolitycznieniem działalności Zakonu
i grafiki można uznać za bardzo atrakcyjne.
Kapituła została zakryta. Reaktywował ją 27
Są to witryny The Caxton Club oraz The Gro-
czerwca 1992 roku syn założyciela – Tadeusz
lier Club. Zdarzają się jednak wyjątki, jak na
Witkiewicz, wraz z
żoną
Urszulą Walerią
przykład strony Florida Bibliophile Society,
z domu Dylską. Zgodnie z tradycją Bracia
The Fontaneda Society, do której prowadzi
i Siostry spotykają się kilka razy do roku na
link z serwisu The Broward County Library
tzw. zmyszeniach. Marcowe spotkania nazy-
oraz The Philobiblon Club, będąca frag-
wane są Imieninami Książki. Odbywają się
mentem witryny Daniela Traistera, jednego
w dniu
św.
Kazimierza, patrona wielu spośród
z członków stowarzyszenia. Odznaczają się
członków Kapituły. Jest to uroczystość ku czci
Insygnia Kapituły Orderu Białego Kruka
one bałaganem informacyjnym, brakiem
Pani Książki. Rozpoczyna się od przybliżenia
istotnych danych, niefunkcjonalnością oraz
historii Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego.
brzydką grafiką.
Następnie wręczane są patenty na Członków Kapituły oraz przy-
Ogólnie rzecz ujmując, amerykańskie organizacje bibliofilskie znawane tytuły Dam Książki. Można również wysłuchać bardzo
zdecydowanie lepiej prezentują się w sieci niż polskie.
Świadczy
ciekawych prelekcji zarówno członów Zakonu, jak i zaproszonych
o tym zarówno liczba witryn należących do towarzystw bibliofil- gości. Imieniny, które odbędą się w marcu tego roku będą czterna-
skich, jak i ich wykonanie oraz zawartość informacyjna. Przodują stymi w historii Odrodzonej Kapituły.
w tym względzie zdecydowanie członkowie FABS. Skoro zatem
24 maja 2006 roku przeprowadzono analizę zasobu interneto-
polskim stowarzyszeniom miłośników książki również zależy wego ze względu na ilość i jakość informacji dotyczących Zakonu
na promowaniu bibliofilstwa, to powinny, wzorując się na orga- i Kapituły Orderu Białego Kruka. Wnioskowanie ograniczono do
nizacjach amerykańskich, pójść z duchem czasu, stawiając na listy wyników wyświetlonych przez wyszukiwarkę Onet, gdyż
internet jako doskonały
środek
przyczyniający się do rozwoju uzyskano przy jej wykorzystaniu największą liczbę relewantnych
tego pięknego hobby. Jeśli ruch bibliofilski ma się rozwijać w XXI odpowiedzi. W tym celu posłużono się następującymi zapytaniami
wieku, musi przyciągać nowych zwolenników. Z tego powodu wyszukiwawczymi:
wyraźne zaistnienie organizacji miłośników książki w internecie
• „ Rycerski Zakon Bibliofilski
ma tak ogromne znaczenie.
z Kapitułą Orderu Białego Kruka”
• „Rycerski Zakon Bibliofilski”
RYCERSKI ZAKON BIBLIOFILSKI A INTERNET
• „Zakon Bibliofilski”
• „Kapituła Orderu Białego Kruka”.
Od 2006 roku swój serwis WWW posiada Rycerski Zakon
Na podane zapytania wyszukiwawcze otrzymano w sumie
4
Bibliofilski z Kapitułą Orderu Białego Kruka . Warto przypomnieć siedemdziesiąt jeden odpowiedzi, z czego dwadzieścia dwie się
historię Zakonu, który rozpoczął swoją działalność 13 lutego powtórzyły. Wśród wyników przeważają artykuły poruszające
1930 roku. Wtedy to, w czytelni Miejskiego Muzeum Przemy- tematy w jakiś sposób związane z działalnością lub historią
słowego w Krakowie przy ul. Smoleńsk 9, odbyło się pierwsze Zakonu oraz oferty księgarń internetowych. Należy zwrócić
założycielskie posiedzenie. Jego pomysłodawcą był Kazimierz uwagę na fakt,
że żaden
z tekstów nie został poświęcony wy-
Wojciech Witkiewicz (1880–1973), prezes Towarzystwa Przyjaciół
łącznie
Rycerskiemu Zakonowi Bibliofilskiemu. Wyjątek stanowi
Książki i późniejszy dyrektor Muzeum Przemysłu Artystycznego definicja z internetowej encyklopedii, która niestety zawiera
w Krakowie
5
. Do kręgu Braci Rycerskiego Zakonu należeli słynni pewne nieścisłości. Można więc wysnuć wniosek,
że
powsta-
krakowscy bibliofile, m.in.: Franciszek Biesiadecki, Józef Grycz, nie serwisu poświęconego Zakonowi i Kapitule było w pełni
ALMA MATER
69
uzasadnione. Niezwykle ciekawe dzieje tego stowarzyszenia
Serwis WWW Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego dostępny
z pewnością zachęcą niejedną osobę do aktywnej formy dzia- jest na stronie Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
łalności
na polu bibliofilstwa.
UJ, pod adresem http://www.inib.
Bracia i Siostry w Zakonie
uj.edu.pl/prace_studentow/za-
chcą pozostawić wokół niego
kon_bibliofilski/StronaGlowna.
pewną aurę tajemniczości, jed-
htm.
nak uchylenie rąbka tajemnicy
bardzo przysłuży się rozwijaniu
Dorota Wierzbicka
w społeczeństwie miłości do
Niniejszy artykuł powstał w oparciu
książek i być może zachęci wielu
o pracę magisterską Doroty Wierzbickiej
młodych ludzi do zainteresowa-
pt.
Rycerski Zakon Bibliofilski z Kapitułą
nia się tym kształcącym hobby.
Orderu Białego Kruka (1930–2005) na
Serwis pełni nie tylko funkcję
tle informacji o bibliofilstwie w Internecie,
napisaną pod kierunkiem dr hab. Marii
promocji bibliofilstwa. Stanowi
Kocójowej, prof. UJ i obronionej w 2006
również
źródło
wiarygodnych
roku w Instytucie Informacji Naukowej
informacji na temat dziejów
i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiel-
i działalności stowarzyszenia.
lońskiego.
Ponadto członkowie, zwłaszcza
Uroczystość nadania Patentu Damy Książki dr hab. Marii Kocójo-
1
Maria Kocójowa (2001),
Bibliofilstwo
pochodzący spoza Krakowa,
wej (druga z lewej) oraz Patentu Dostojnej Makulatury Andrzejowi
Gaczołowi (pierwszy z lewej). Od prawej: Jerzy Duda, Urszula
w kulturze społeczeństwa informacyjnego XXI
mają
łatwo
dostępne
źródło
aktu-
wieku,
„Przegląd Biblioteczny” R. 69, z. 3,
Witkiewiczowa, Tadeusz Ulewicz, 4 marca 2002 r.
s. 263–271.
alnych wiadomości dotyczących
2
bieżącej działalności Zakonu. Jest to pomocne szczególnie dla
3
Janusz Dunin (1998a),
Bibliofile w kryzysie? (O czytaniu),
„Nowe Książki” nr 9, s. 78.
Janusz Dunin (1998b),
Bibliofilskie dywagacje futurologiczne (O czytaniu),
„Nowe
tych, którzy nie mogą przybyć na zmyszenie. Poza tym inne
Książki” nr 10, s. 78.
towarzystwa bibliofilskie, które chciałyby nawiązać kontakty
4
Autorką witryny jest autorka tego tekstu.
z Rycerskim Zakonem Bibliofilskim, uzyskują
łatwo
dostępne
5
Ludwik Hass (1993),
Masoneria Polska XX wieku. Losy, loże, ludzie,
Warszawa: Oficyna
Wydawnicza POLCZEK Polskiego Czerwonego Krzyża, s. 326.
źródło
danych adresowych.
KONKURS DLA
INFORMATYKÓW
Fundacja dla Uniwersytetu Jagiellońskiego ogłasza
Konkurs
Programistyczny
zatytułowany
„Waves Cup”.
Konkurs jest
wspólną inicjatywą
Fundacji dla UJ,
wspierającej rozwój
edukacji, oraz norweskiej firmy
Making Waves,
działającej
w branży IT, sponsora Konkursu. Finał Konkursu i wręczenie
nagród odbędzie się w trakcie Laurealiów. Patronat honoro-
wy nad Konkursem obejmie Ambasada Królestwa Norwegii
w Polsce, JE Ambasador Knut Hauge oraz Radca Handlowy
Ambasady Królestwa Norwegii w Polsce Vidar Segtnan.
W Konkursie może wziąć udział każdy, kto posiada
status studenta polskiej uczelni wyższej. Celem tej ini-
cjatywy jest wyłonienie spośród uczestników młodych
talentów w dziedzinie informatyki i programowania,
oraz pomoc w ich dalszym rozwoju. Zadaniem kon-
kursowym jest stworzenie systemu umożliwiającego
szybką edycję stron WWW w oparciu o technologię
Microsoft. Nagrodą jest płatny staż, dwutygodniowy pobyt
w Oslo oraz możliwość zatrudnienia w firmie Making
Waves.
Konkurs rozpocznie się w marcu bieżącego roku i potrwa
do 30 kwietnia. Ogłoszenie wyników odbędzie się 7 maja,
a oficjalne wręczenie nagród nastąpi 20 maja podczas
Laurealiów, konkretnie podczas wielkiej gali na Rynku
Głównym w Krakowie.
Red.
70
ALMA MATER
Zgłoś jeśli naruszono regulamin