Zagospodarowanie przestrzenne teren w rekreacyjnych.pdf

(69 KB) Pobierz
ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE TERENÓW REKREACYJNYCH
Zagospodarowanie
przestrzenne
terenów
rekreacyjnych
naleŜy
rozpatrywać
w połączeniu z gospodarką turystyczną. Powszechnie stosowaną w literaturze definicję
gospodarki turystycznej przedstawił W.W. Gaworecki określając ją jako zbiorczy termin,
obejmujący ogół urządzeń i
środków
słuŜących zaspokojeniu potrzeb turystów (Gaworecki
2007).
Zagospodarowanie turystyczne jest to przystosowanie terenu dla potrzeb ruchu
turystycznego i rekreacyjnego.
NaleŜy podkreślić,
Ŝe
w literaturze stosowane są - w tym
takŜe często zamiennie – zarówno określenia gospodarka turystyczna, jak równieŜ przemysł
turystyczny. Oba pojęcia są bardzo zbliŜone lub rozumiane jako toŜsame ze względu na swą
treść,
ale
zalecane
jest
raczej
korzystanie
z
pojęcia
gospodarka
turystyczna.
M., R. Łazarkowie (2002) podkreślają,
Ŝe
gospodarka turystyczna jest pojęciem umownym
i zbiorowym a pojęcie przemysł turystyczny naleŜałoby stosować tylko w odniesieniu do
branŜ ze sfery produkcji materialnej a zatem do podmiotów, które wytwarzają materialne
produkty turystyczne i produkty słuŜące turystyce, np. sprzęt turystyczny.
Celem zagospodarowania turystyczno - rekreacyjnego jest zapewnianie turystom
dojazdu do miejsca przeznaczenia turystyki. Dostępność komunikacyjna miejscowości
i obszarów turystycznych zaliczana jest do jednego z elementów atrakcyjności turystycznej
(Gołembski 2002). Baza komunikacyjna decydująca o dostępności komunikacyjnej terenu
stanowi jednak niewątpliwie jeden z podstawowych elementów zagospodarowania
turystycznego (Styperek 2002).
W Polsce obowiązki administracyjne związane z podróŜowaniem, z podejmowaniem
działalności gospodarczej w turystyce i rekreacji oraz z zapewnieniem bezpieczeństwa
uczestników turystyki i rekreacji reguluje prawo (Ustawa… 1990). RównieŜ prawo reguluje
sprawy zagospodarowania przestrzennego we wszystkich jego wymiarach (przepisy ustaw
znajdują się na końcu opracowania).
Władze w Polsce (w gminach władze gminy) zobowiązane są do utrzymania piękna
i wartości przyrodniczych, poniewaŜ
walory turystyczne, dobra dane przez naturę
nie są
stałe i nie są dane raz na zawsze. Walory turystyczne dzielone są często na podstawowe
(walory naturalne i produkty pracy ludzkiej tworzone pośrednio z myślą o ruchu
1
turystycznym) i komplementarne (nadają kierunek ruchowi turystycznemu i kształtują jego
strukturę czasowo-przestrzenną, przyciągającą turystów).
Zagospodarowanie przestrzenne to równieŜ odpowiednia infrastruktura, którą moŜna
podzielić na:
- techniczną
(urządzenia, np.: drogi, szlaki turystyczne, górskie koleje linowe, wyciągi
narciarskie, lotniska turystyczne,
Ŝegluga
turystyczna, specjalistyczne urządzenia obiektów
uzdrowiskowych, sieć hotelowa, sieć zakładów gastronomicznych itp.),
- społeczną
(biura turystyczna, obiekty sportowe i wypoczynkowe, urządzenia
rozrywkowe, informacja turystyczna, itp.).
Dla rozwoju współczesnej turystyki, aktywnego wypoczynku (rekreacji) bezsprzecznie
potrzebne są odpowiednie instytucje zajmujące się tworzeniem i właściwym kierowaniem
oraz stosowne urządzenia turystyczne i rekreacyjne. Instytucje powinny słuŜyć celom:
usługowym, rozrywkowym, kulturowym, handlowym, sportowym, które są wykorzystywane
dla potrzeb turystów, co moŜe stwarzać dodatkowe walory turystyczne lub teŜ umoŜliwiać
korzystanie z walorów podstawowych (Rogalewski 1977). Urządzenia te moŜna podzielić na:
·
urządzenia turystyczne
(np.: kolejki linowe, wyciągi narciarskie, kąpieliska, szlaki
turystyki pieszej oraz inne urządzenia i instytucje).
·
urządzenia paraturystyczne
(instytucje kulturowe, na które składają się: teatry, opery,
operetki, filharmonie, kina, biblioteki; instytucje bezpieczeństwa publicznego (np. policja,
wojsko, straŜ miejska itd.); instytucje z zakresu ochrony zdrowia (np. ośrodki zdrowia, punkty
apteczne, apteki, szpitale); urządzenia pocztowe i telekomunikacyjne; technicznego
uzbrojenia terenu
(np.
sieć elektro-energetyczna,
wodna,
kanalizacyjna,
gazowa);
odpowiednio rozwinięta sieć handlu detalicznego towarami spoŜywczymi i przemysłowymi
(np. sklepy sportowe, turystyczne, pamiątkarskie); urządzenia
Ŝeglugi
pasaŜerskiej (pn.
promy); usług dodatkowych (np. usługi fryzjerskie, szewskie, fotograficzne, które są waŜne
dla turystów) (Rogalewski 1977).
NaleŜy dodać,
Ŝe
zmiany spowodowane turystyką jako zjawiska ruchliwości
przestrzennej (Przecławski 1997) w infrastrukturze danego obszaru są długofalowe,
powodując ich przemianę, ulepszenie lub rozwój. Przykładowo moŜna tu wymienić
środki
komunikacji danego obszaru turystycznego, jego podstawowe urządzenia administracyjno -
usługowe, kulturalne i socjalne, a takŜe sieć technicznego uzbrojenia terenu.
Elementem charakterystycznym wykorzystywanym w turystyce to
walory
środowiska
przyrodniczego o specyficznym klimacie jak i tereny górskie, wybrzeŜa morskie, plaŜe,
kąpieliska, miejsca lokalizacji
źródeł
mineralnych. W literaturze dotyczącej walorów
2
środowiska
lub walorów turystycznych uŜywa się takŜe pojęcia bardziej ogólnego, którym są
dobra turystyczne.
W.W. Gaworecki (2007, s. 100) przez dobro turystyczne rozumie
…dobro
lub zespół dóbr danych przez naturę, historię lub działalność ludzką, na które
występuje popyt turystyczny.
W takim rozumieniu pojęcie dóbr turystycznych moŜna
utoŜsamić jednoznacznie z ogólnie pojmowanymi pojęciami zasobów i walorów
turystycznych (Sewerniak 2008, Liszewski 1995).
Na potrzeby turystyki skierowane są produkty pracy ludzkiej ukierunkowanej wyłącznie
na potrzeby turystyczne i rekreacyjne (jak zabytki historyczne i kulturalne, muzea,
architektura, folklor, legendy i baśnie) z danym obszarem, kąpieliska,
źródła
wód
mineralnych, plaŜe, obiekty sportowe, wypoczynkowe, itp. (zabytek - nieruchomość lub rzecz
ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością
i stanowiące
świadectwo
minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leŜy
w interesie) (Ustawa … 2003).
Sposoby zagospodarowania przestrzennego zaleŜą od popytu i podaŜy. Ma to związek z
tzw. chłonnością turystyczną,
która powinna być etapem wyjściowym do obliczenia
wielkości projektowanych, czyli tzw. pojemności turystycznej. Jest to zdolność
środowiska
do
przyjęcia takiego obciąŜenia przez turystów, które zapewni optymalne warunki wypoczynku
i nie spowoduje zahamowania równowagi biocenotycznej w
środowisku,
a więc chłonność
określa moŜliwość uŜytkowania turystycznego obszarów bez określania ich funkcji i sposobu
zagospodarowania.
Chłonność
turystyczna
obszarów
ma
związek
z
odpornością
poszczególnych ekosystemów na uŜytkowanie turystyczne.
Zagospodarowanie przestrzenne występuje w sposób zróŜnicowany na
terenach
miejskich
i
niezurbanizowanych
(wiejskich).
WaŜnym
elementem
tworzącym
zagospodarowanie przestrzenne jest infrastruktura turystyczna rozumiana jako …zespół
urządzeń i instytucji stanowiących bazę materialną i organizacyjną turystyki składająca się
z urządzeń transportowych, bazy gastronomicznej, bazy noclegowej oraz infrastruktury
umoŜliwiającej korzystanie z walorów turystycznych
(Gołembski 2002, s. 66).
Władze miast troszczyć się powinny o złagodzenie uciąŜliwości
Ŝycia,
wskazanie
miejsc wypoczynku ludności i kontaktu z przyrodą. Prawidłowe zagospodarowanie
przestrzenne wprowadza takŜe ład oraz nadaje miastom odpowiedni charakter. Z punktu
widzenia atrakcyjności miasta, równieŜ inwestycyjnej, odpowiednio zagospodarowane tereny
rekreacyjne są równie waŜne jak sprawny układ komunikacyjny. Aby zapewnić swoim
mieszkańcom wszelkie elementy potrzebne do
Ŝycia
(praca, wypoczynek, rekreacja) kaŜde
3
miasto powinno w swoim planowaniu przestrzennym i rozwoju uwzględniać większą
róŜnorodność. MoŜna tworzyć ogólnodostępne tereny otwarte w formie ogrodów i parków
miejskich (w tym parki rzeczne, ogrody botaniczne, parki ekologiczne), wyposaŜone w ciągi
spacerowe, place, aleje, bulwary, promenady,
ścieŜki
rowerowe, terenowe urządzenia sportu
i rekreacji (place zabaw, boiska itp.).
Zagospodarowanie obszarów niezurbanizowanych dla potrzeb turystyki wypoczynkowej
to nie tylko specyficzne tereny nadmorskie, górskie i jeziora. To równieŜ zagospodarowanie
turystyczne i rekreacyjne obszarów leśnych. Lasy naleŜy chronić przed ich przeznaczeniem
na cele nieleśne i przestrzegać zasad ekologicznego gospodarowania, a gospodarka leśna
powinna być ukierunkowana na ochronę walorów przyrodniczych i krajobrazowych
(Ustawa…2003).
Z podziału R. Davidsona (1996) wynika,
Ŝe
do głównych kategorii atrakcji turystycznych
naleŜą:
1) urządzenia sportowe i sportowo-rekreacyjne, takie jak np. ośrodki i centra
rekreacyjne, porty i ośrodki
Ŝeglarskie,
lodowiska, pola golfowe, stoki narciarskie,
korty tenisowe, baseny kąpielowe,
2) urządzenia i obiekty związane z rozrywką, takie jak np. kina, nocne kluby, tory
wyścigowe, tereny wystawowe, parki rozrywki (np. Leśny Park Kultury
i Wypoczynku w Myślęcinku połoŜony w północnej części Bydgoszczy),
3) urządzenia i obiekty związane z transportem i komunikacją, takie jak np. koleje
linowe i naziemne (np. na Gubałówkę w Zakopanem), zabytkowe koleje (np.
kolejka wąskotorowa w
śninie,
w Ełku), kanały (np. Kanał Ostródzko-Elbląski)
i związane z nimi charakterystyczne jednostki pływające (np. gondole w Wenecji),
balony, przejaŜdŜki na róŜnych zwierzętach (np. kuce, wielbłądy), statki i inne
jednostki pływające (np. tratwy),
4) niektóre obiekty handlowe, np. kompleksy rekreacyjno-handlowe, zwłaszcza
supermarkety, targi, kiermasze, jarmarki, bazary, sklepy wolnocłowe (Sewerniak
2008).
W lasach
moŜna tworzyć szlaki turystyczne, rowerowe, konne. Powinny być tak
poprowadzone, aby moŜna było podziwiać krajobrazy. W ten sposób moŜna poznać części
rezerwatów, obejrzeć pomniki przyrody, obserwować ptaki, fotografować, biwakować nad
jeziorami lub w lesie. Powinny teraz znaleźć się równieŜ
ścieŜki
edukacyjne piesze
4
i rowerowe. Do obowiązków władz administracyjnych poszczególnych gmin naleŜy
ograniczanie przeznaczania lasów na cele nierolnicze lub nieleśne (Ustawa… 1995).,
zorganizowanie miejsc wypoczynkowych jak pola biwakowe i oznakować je tak, aby
z pomocą leśników dało się poznać wiele ciekawych zjawisk związanych z hodowlą
i gospodarczym wykorzystaniem lasów, ich ochroną przed szkodnikami i poŜarami. Pomocne
w tym mogą być mapki, foldery i tablice informacyjne. Wyłączone ze swobodnej penetracji
muszą być lasy stanowiące ostoje zwierząt chronionych.
Są miejsca o wysokich walorach
środowiska
naturalnego, a wśród nich zwłaszcza
parki
narodowe i krajobrazowe.
Są one szczególnie atrakcyjne dla turystów, bo dzięki swojej
infrastrukturze tworzą one moŜliwość zapewnienia lepszych warunków pobytu i rekreacji,
jednocześnie oferując szeroką gamę róŜnego rodzaju atrakcji przyrodniczych (muzea,
ścieŜki
dydaktyczne, szlaki turystyczne, punkty widokowe itp.).
Do działań władz administracyjnych naleŜy:
-
zrównowaŜenie turystyki oraz ochrony przyrody (na szczeblu lokalnym
i regionalnym),
-
opracowywanie
studium
chłonności
turystycznej
i
rekreacyjnej
obszarów
i opracowanie w tych miejscach planów rozwoju "produktu turystycznego"
- ocena wpływu aktywności turystycznej na stan równowagi biologicznej,
- opracowywanie planów zagospodarowania przestrzennego
- ograniczenie rozwoju dróg na obszarach o szczególnym znaczeniu dla ograniczenie
dostępu
publicznej,
- wspieranie gmin na rzecz przygotowania obszarów wiejskich dla rozwoju
agroturystyki
- wdroŜenie zasad rozwoju turystyki na obszarach róŜnorodności biologicznej, które nie
są chronione prawnie,
- prowadzenie działań edukacyjnych i uświadomienie turystom znaczenia przyrody
w wypoczynku i rekreacji oraz uwraŜliwianie na współzaleŜności pomiędzy
środowiskiem
przyrodniczym a turystyką,
- ocena oddziaływania na
środowisko
działalności turystycznej, przedsięwzięć z zakresu
infrastruktury turystycznej,
- podnoszenie kwalifikacji kadr zatrudnionych w sektorze turystycznym.
turystów zmotoryzowanych i rozwijanie alternatywnej komunikacji
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin