Praca semestralna z Podstaw Przedsiębiorczości

Temat

(Analiza gospodarki rynkowej w Polsce na podstawie mierników gospodarczych)

Plan pracy:

1. Wprowadzenie
2. Rozwinięcie

·         Funkcjonowanie rynków

·         a) Charakterystyka rynku gospodarczego

·         b) Rynek pracy

·         c)  Rynek kapitałowy

·         Postęp techniczny

·         a) Infrastruktura techniczna

·         b) Informatyzacja społeczeństwa

·         c) Koszt użytkowania Internetu

·         d) Telefonizacja

3. Zakończenie

·         Podsumowania omówionych działów

Literatura:

Elektroniczny dokument w formacie PDF: Opracowany przez Rządowe Centrum Studiów Strategicznych pod tytułem: „Konkurencyjność Polskiej Gospodarki” Warszawa, kwiecień, 2002r.

Strony: 8,9,10,11,12,13,15,16,17,39,40,41

„Warunki prowadzenia działalności gospodarczej przez MSP w Polsce i krajach UE”.

B. Piasecki, A. Rogut, E. Stawasz, S. Johnson, D. Smallborn; 1998 r.

Stanisława Teresa Surdykowska „Prywatyzacja”, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, str. 18,

Maciej Bałtowski „Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw państwowych w Polsce”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, str.20

Dokument elektroniczny w formacie DOC: dr.  Wąsowicz pt. „Ekonomia 1999”

Wykład 5 str. 16,17,18,19

Celem niniejszej pracy jest charakterystyka gospodarki rynkowej Polski na podstawie                                                                                                                                                               mierników  gospodarczych

1. Funkcjonowanie rynków

Rozpocznę ten dział od wprowadzenia suchej teorii i definicji w celu szerszego zrozumienia omawianego tematu, by móc przejść do analizy i oceny rynków krajowych.

Def. 1.
Rynek to zespół warunków, w których dokonuje się w sposób ciągły wymiana informacji, towarów i usług.
Def. 2.
Rynek – zespół warunków, w których popyt spotyka się z podażą kształtując cenę rynkową.

Kryteria podziału rynku pod względem:

a) kryterium podziału towarów i usług których dotyczy. Występuje tyle rynków ile towarów i usług.
b) kryterium zasięgu terytorialnego.

1. rynek lokalny (np. Hala Marymoncka)
2. rynek miejscowy (np. Rynek Krakowski)
3. rynek regionalny
4. rynek krajowy
5. rynek międzynarodowy
6. rynek światowy

c) kryterium rodzaju występującej konkurencji:

1. rynek konkurencji doskonałej – model który oznacza nieskończenie wiele konkurujących ze sobą podmiotów
2. konkurencji niedoskonałej:

·         rynek konkurencji monopolistycznej (znaczna ilość konkurujących podmiotów – wejście na rynek utrudnione)

·         rynek oligopolistyczny (kilka dużych podmiotów gospodarujący – trudne wejście)

·         rynek czystego monopolu (pełnego monopolu) (jedno wielkie przedsiębiorstwo – wejście na rynek bardzo trudne, lub zgoła niemożliwe)

Generalnie rzecz biorąc, krajowy rynek należy do najbardziej dynamicznie rozwijającego się rynku gospodarczego Europy.

Sięgając wstecz – do niedalekiej historii kraju, pamiętamy jak ciężko nasza ojczyzna została doświadczona skutkami ostatniej wojny światowej tj. śmierć, zniszczenie, represje.

Tuż po II Wojnie Światowej w 1946 r. odnotowano gwałtowny wzrost gospodarczy.

Kraj otrząsał się z wojennych zniszczeń i dynamicznie rozwijał. Zaistniała sytuacja stała się wprost idealną dla rozwoju różnych dziedzin gospodarki jak np. przemysł ciężki czy lekki.

Odbudowa zniszczonych miast, powstawanie nowych domów, mieszkań, dróg rozkręcało całe techniczne, finansowe czy socjalne zaplecze. Problem bezrobocia był bardzo mało znanym zjawiskiem. Każdy chciał pracować – pomagać w odbudowie państwa.

Wzrost tempa gospodarczego zaczął stopniowo maleć aż do roku 1989, gdzie odnotowano niskie obroty gospodarcze. Nałożyło się to zjawisko wraz ze zmianami politycznymi i zmianą ustroju państwa, co spotęgowało załamanie gospodarcze.

Nowy rząd zajął się pobudzeniem rynku gospodarczego i stworzeniem takich udogodnień prawnych, by rynek ten mógł się jak najprężniej rozwijać. Takie działania były uwarunkowane tym, że kraj znalazł się w nowych realiach polityczno-gospodarczych, co zmusiło rząd do przystosowania się.

Nowe realia stawiały nowe wyzwania i zapotrzebowania na produkty różnego typu.

Swoje znaczenie stracił przemysł ciężki, co było uwarunkowane zmniejszeniem zapotrzebowania na produkty i półprodukty tego przemysłu.

Zmniejszenie zapotrzebowania na węgiel kamienny również doprowadziło do drastycznych zmian tej gałęzi przemysłu. A więc likwidowano w pierwszej kolejności nierentowne przedsiębiorstwa i te, które nie mogły same się finansować. Zamykano huty, kopalnie, niektóre elektrownie. Upolitycznienie Stoczni Gdańskiej spowodowało mniejsze dotacje rządowe dla tego zakładu i zmniejszenie zamówień na produkowane statki gł. przez zagranicznych inwestorów. Zmniejszenie obrotów handlowych i niemożność uzyskania kredytów w bankach na produkcję kolejnych statków, doprowadziły do powolnych, postępujących i nieuniknionych zwolnień pracowników. Drastycznie zwiększyło to bezrobocie w tamtym rejonie, ponieważ zakład posiadający pełny cykl produkcyjny, który zwalniał swych pracowników zatrudniał kilka tyś. pracowników. Gwałtowny wzrost bezrobocia i niemożność przekwalifikowania się tych ludzi to główny problem rządu, z którym nie może sobie poradzić aż do dziś.

Polityka wcześniejszego rządu wyraźnie nie sprzyjała rozwojowi rynku gospodarczego, a główną przyczyną tych osądów był niefortunnie prowadzony program prywatyzacji i po części restrukturyzacji.

Inny krok rządu znacznie bardziej nieprzemyślany w swych skutkach i siejący głębsze zniszczenia to idący w parze z programem prywatyzowania wszystkich gałęzi przemysłu i handlu, program restrukturyzacji tychże podmiotów.

Na wskutek źle zinterpretowanej prywatyzacji, urzędnicy państwowi prywatyzują

(sprzedają państwowe zakłady prywatnym przedsiębiorcom czy przedsiębiorstwom)

Główną bolączką i mankamentem tej sprawy jest fakt, iż sprzedaje się wszystkie strategicznie ważne zakłady i obiekty, które normalnie powinny znaleźć się pod kontrolą państwa.

Pod zasłoną prywatyzowania nierentownych zakładów, sprzedaje się te, na których to sprzedaży można więcej zarobić.

W tym przypadku większy zarobek może być opacznie zrozumiany, bo rozwijające się łapówkarstwo i korupcja sprawia, iż większy zarobek z takich sprzedaży mają bezpośrednio ci, którzy zajmują się tą sprzedażą. Do samego skarbu państwa wpływa już tylko niewielki procent tych transakcji.

Specjalna komisja powołana w celu kontroli samego procesu prywatyzacji państwowych zakładów, wykazała w dużej liczbie przypadków nierentowność takich sprzedaży.

Większość prywatyzowanych dużych zakładów państwowych była sprzedawana za grosze, a tylko część tych groszy wpływała do państwowego skarbca.

Przykładem tego typu działań może być chęć sprzedaży nierentownej Stoczni Gdańskiej.

Brak pieniędzy na dopłatę do funkcjonowania tego zakładu plus chęć pozbycia się takiego

dużego kłopotu zmusiły rząd do sprzedaży stoczni. Firma ogłosiła upadłość i zaczęto ogłaszać przetargi na przejęcie bankruta. Za niewielkie pieniądze firmę mieli przejąć kontrahenci z Niemiec, Norwegii czy Szwecji. Ostatecznie o przejęcie Stoczni Gdańskiej upomniała się Stocznia Szczecińska. Uzyskując zgodę rządu, Szczecińska Stocznia przejęła Gdańską, dając tym samym państwu kontrolę nad tym ważnym strategicznie obiektem, a jednocześnie zyskując nowe hale produkcyjne i możliwości rozwoju.

Innym przykładem może być prywatyzacja Ożarowskiej fabryki kabli telefonicznych.

Fabrykę sprzedano za śmiesznie małe pieniądze francuskiemu kontrahentowi, który zwolnił

z pracy blisko połowę pracowników tłumacząc się zmniejszeniem zapotrzebowania na produkt. W ramach podpisanej umowy kupna fabryki, Francuz wywiózł z zakładu specjalistyczne maszyny warte znacznie więcej niż wycenili to sprzedający.                        

Rynek pracy

Podaż (S – supply) – ilość określonych towarów i usług, jaką w danym miejscu i czasie oferują sprzedający przy pewnym poziomie ceny.

Czynniki wpływające:
- poziom stosowanej techniki i zdolności wytwórczych,
- stopień wykorzystania (zdolności wytwórcze),
- wysokość kosztów wytwarzania,
- przewidywany poziom ceny i osiąganego zysku,
- działania interwencyjne państwa,
- warunki naturalne.

Popyt (D – demand) – ilość określonych towarów i usług, jaką w danym miejscu i czasie gotowi są zakupić nabywcy przy pewnym poziomie ceny.

Czynniki wpływające:
- poziom cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych,
- poziom realnych dochodów ludności,
- intensywność danej potrzeby i liczba nabywców ją zaspokajających,
- moda, gusty, zwyczaje,
- warunki naturalne,
- itp.

Cena (P – prise)
Def. 1 - Ilość określonych jednostek pieniężnych, jaką płaci nabywca na danym rynku i w danym czasie za określony towar lub usługę.
Def. 2 – Jest pieniężnym odbiciem wartości dobra.

Cena równowagi na rynku – cena równoważąca popyt z podażą danego dobra. (Równoważąca rynek danego towaru lub usługi.)

Krzywa podaży – graficzny obraz zależności między ceną a podażą danego dobra, przy założeniu niezmienności innych czynników kształtujących podaż. Podaż jest rosnąca funkcją ceny, przy czym cena jest zmienną niezależną, a podaż zmienną zależną.

Skala podaży – zestawienie, w którym pokazujemy jak zmienia się podaż przy zmianie ceny.

Krzywa popytu – graficzny obraz zależności między ceną a popytem na dane dobro przy założeniu niezmienności innych czynników kształtujących popyt. Popyt jest malejącą funkcją ceny.

Skala popytu – zestawienie, które pokazuje jak zmienia się na dane dobro w wyniku zmiany jego ceny.

Skala podaży (popytu) to takie zestawienie, które pokazuje, przy jakiej cenie występuje, jaka podaż (popyt).
 

pr (na rys. pz)- cena równowagi to taka cena, przy której popyt zrównuje się z podażą i która ma szansę dłuższego utrzymania się na rynku.

Na sytuację na rynku pracy oddziaływują czynniki popytowe i podażowe o różnym okresie oddziaływania. Poza czynnikami sezonowymi i koniunkturalnymi, równowaga na tym rynku wyznaczana jest przez procesy demograficzne i strukturalne przeobrażenia gospodarki, które z natury rzeczy maj charakter bardziej długookresowy.

Utrzymujące się w dłuższych okresach wysokie bezrobocie, świadczące o strukturalnej nierównowadze na rynku pracy, wynika bądź z ciągłego niedostosowania dynamiki zmian strukturalnych w gospodarce do dynamiki procesów demograficznych bądź z istnienia

nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku pracy, które uniemożliwiają dostatecznie szybkie dostosowanie się poziomu płac do sytuacji na tym rynku.

Nieprawidłowości te mogą wynika ze zbyt sztywnych uregulowań prawnych, z braku kompromisu między partnerami dialogu społecznego, z niedostatecznej przejrzystości rynku, niesprawności instytucji pośrednictwa na rynku pracy czy te z ograniczonej mobilności społeczeństwa. Destrukcyjnie na rynek pracy może wpływać także dumping socjalny ze strony importowanych po zaniżonych cenach towarów i usług lub napływu imigrantów zarobkowych.

Występowanie długotrwałego stanu nierównowagi na rynku pracy osłabia zdolność

konkurencyjną gospodarki, gdyż oznacza niepełne wykorzystanie

podstawowego zasobu produkcyjnego i zagraża trwałą utratą kwalifikacji zawodowych posiadanych przez bezrobotnych. Świadczy też o nieprawidłowości w wycenie kosztu pracy, a przez to prowadzi do pogorszenia sprawności mechanizmu alokacji zasobów. Z drugiej strony należy zauważyć , że sprawność mechanizmu alokacji zasobów, a w tym sprawność

rynków pieniężnych i kapitałowych oraz rynków towarów i usług, wpływa na stan zrównoważenia rynku pracy.

Stopa bezrobocia w 2000 r. waha a się od 18,8% w Słowacji i 14, % w Hiszpanii do 5,5%  w Wielkiej Brytanii, a w Polsce wyniosła 16, %, wykazując silną tendencję wzrostową.

W Polsce udział długotrwale bezrobotnych (tj. powyżej roku) wynosił w 2000 r. 44,6%  i kształtowa się na średnim poziomie w porównaniu z krajami Unii Europejskiej. Wyższy odsetek trwale bezrobotnych, przekraczający wyraźnie 50%, występuje w takich krajach jak: Włochy, Belgia, Irlandia, Grecja i Portugalia.

Najniższy natomiast udział długotrwale bezrobotnych, kształtujący się na poziomie 25-30%, cechuje takie kraje jak Finlandia, Dania i Austria.

Tablica 1 Stopa bezrobocia w % wg BAEL