Dr fil. Christoph Schwabe
Oddział Nerwic i Psychoterapii Kliniki Psychiatrycznej Uniwersytetu im. Karola Marksa w Lipsku
Leczenie muzyką chorych z nerwicami i zaburzeniami czynnościowymi
Tłumaczyła Marianna Murkowa
Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
Warszawa 1972
PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO
Szybkie wyczerpame pierwszego wydania niniejszej książki w języku niemieckim, jak i nadzwyczaj pozytywny oddźwięk kół fachowych dowodzi wielkiego zainteresowania tą tematyka ze strony lekarzy, muzyków, pedagogów oraz laików.
Wzrost liczby zaburzeń psychonerwic owych, towarzyszących rewolucji naukowo-technicznej, powoduje, że coraz bardziej zwraca się uwagę na znaczenie muzykoterapii.
Z drugiej strony daje się zauważyć wzrost zainteresowania lekarzy metodami psychoterapeutycznymi, szeroko stosowanymi w zastępstwie środków farmakologicznych, a tym samym zapobiegającymi uszkodzeniom organicznym, wynikającym z nadurżywanialeków.
Wydanie polskie książki zostało rozszerzone i obejmuje najnowsze osiągnięcia w dziedzinie muzykoterapii.
Bibliografie uzupełniono pozycjami, jakie ukazały się w ciągu ostatnich dwóch lat.
Włączono i opisano wyczerpująco także nową metodę-muzykoterapię regulatywną.
Rozdział traktujący o muzykoterapii zespołowej zawiera przykłady pieśni ludowych, wybrane z bogatej skarbnicy polskiego folkloru.
Wyboru, zaakceptowanego przez autora książki, dokonała mgr M.
Murkowa, uwzględniając pieśni, które treściowo i emocjonalnie najbardziej odpowiadają przykładom niemieckim.
Autor w tym miejscu chciałby wyrazić swoje podziękowanie Wydawnictwu za życzliwość oraz umożliwienie wydania książki w Polsce.
Dziękuje również Tłumaczce, która dokonała trudnego zadania przełożenia pracy na język polski, oraz lek.med.
Andrzejowi Różyckiemu, dyrektorowi Szpitala Wojewódzkiego w Branicach, za merytoryczną konsultację z zakresu psychiatrii i fachową pomoc przy przygotowaniu przekładu.
Christoph Schwdbe Lipsk-Katowice, w czerwcu 1970 r.
Przedmowa.
Niniejsza praca opiera się częściowo na rozprawie autora pt: .
Badania dotyczące rozwoju i aktualnego stanu muzykoterapii".
Halle 1967 r.
Za liczne uwagi, które przyczyniły się do lepszego opracoyanta niektórych szczegółów, chciałbym podziękować szczególnie prof.dr med habil Ob.
Kohler.
Kierowniczce Oddziału Nerwic i Psychoterapii Kliniki Psychiatrycznej, która udzielała mi cennych rad w zakresie neurologii i psychiatrii.
Dziękuję również moim kolegom: dygi, psychol, dr fil.
M.
P.
Bóttcherowi, który udzielił mi wartościowych, inspirujących uwag, dotyczących problemów psychologicznych, a także dr med.
Kohlerowi, z btórym mogłem przekonsultować niektóre zagadnienia z zakresu psychologii.
Dziękuję także paniom U.
Friedel oraz R.
Rolle za pomoc przy technicznym przygotowamiuksiążki.
Christoph Schwabe Lipsk, we wrzesniu 1968 r.
Spis treści
Wstęp Wprowadzenie do zagadnień muzykoterapii 2.
1.
Krótki rys historyczny 2.
2.Aktualny stan muzykoterapii.
ZJ.
Przegląd danych z piśmiennictwa 22.
2.
Wskazania dotyczące stosowania muzykoteraąii 2.
3.
Podstawy badań muzykoterapeutycznych 2.
1.Muzyka jako czynnik terapeutyczny 2.
2.Reakcje fizjologiczne w czasie słuchania muzyki G.
Metody muzykoterapeutyczneWłasne koncepcje teoretyczne 3.
Fenomen, muzyka"w aspekcie teoretyczna-poznawCZVTR 3.
Fenomen, muzyka"w aspekcie psychologicznym i socj alogicznym 3.
Założenia leczniczego działania muzyki Muzykoterapia indywidualna 41.
Psychologiczne i socjologiczne czynmiki biernego i czynnego kontaktu z muzyką 4.
1.Słuchanie muzyki 41.
3 Aktywna działalność muzyczna Socjodynamiczne aspekty muzyboterapii indywidualnej Indywidualna muzykoterapia ukierunkowana i nie ukierunkowana Ukierunkowana odbiorcza muzykoterapia indywidualna Komunikatywna muzykoterapia indywidualna Wyzwolenie reakcji afektywna-dynamicznej Harmonizacja psychofizycznej struktury osobo*o s c*runkowana czynna muzykoterapia indywidualna kierunkowana odbiorcza muzykoterapia indywidu.
Cel leczenia Dobór utworów muzycznych Realizacja Rozmowa wprowadza j ąca Zagadnienia organizacyjne i techniczne.
RMuzykoterapia grupowa 5.
1.Socjodynamlczne aspekty grupy.
5.
Różnice pomiędzy muzykoterapią ukierunkowaną a nieuki erunk owaną 5: 3.
Komunikatywna-społeczna i somatyczna-indywidualna stera działań muzykoterapii ukierunkowanej 5.
4.
Leczenie śpiewem w grupie**.
Specyfika leczenia śpiewem 5.
2.Tworzenie i struktura grupy leczniczej 5.
3.Repertuar muzyczny 5.
Metodyczne przeprowadzenie grupowej terapii ŚD l 3 WCNl 5.
Badania wyników leczenia śpiewem Połączenie muzyki i ruchu tanecznego w muzykoterapii zespołowej 5.
1.Kanon śpiewany i jednocześnie tańczony 5.
5: 2.
Taneczna improwizacja ruchowa do muzyki klas VCZD 9 j 5.
6.
Regulatywna muzyboterapia zespołowa Kazuistyka Piśmiennictwo Skorowidz.
98
Słowo wstępne.
W leczeniu nerwic oraz innych zaburzeń czynnościowych coraz większy nacisk kładzie się na indywidualne podejście do chorego i stosowanie najróżniejszych metod psychoterapeutycznych, w połączeniu z fizjoterapią oraz farmakoterapią, unika się niatomiast jednokierunkowego leczenia.
Dlatego wyrażam swoje wielkie zadowolenie z powodu kompleksowego przedstawienia własnej koncepcji muzykoterapeutycznej omawianej przez Autora, wzbogaconej krótkim rysem historycznym, jak również informacjami dotyczącymi obecnego stanu tej metody leczniczej.
Muzykoterapia z całą pewnością stanowi jedną z owych młodych psychoterapeutycznych dziedzin specjalistycznych, w związku z którymi niejeden problem dotyczący ich współzależności i działania należałoby jeszcze wyjaśnić.
Dlatego też w najbliższych latach należałoby podjąć intensywne prace badawcze dla wyjaśnienia wielowarstwowego kręgu muzykoterapeutycznyh mechanizmów działania.
Muzykoterapia nie jest tu w żadnym wypadku wyjątkiem, dotyczy to również wielu innych sposobów leczniczych od dziesiątków lat sprawdzonych w praktyce lekarskiej o nadal nie znanych podstawach d zlatania.
Niniejsza rozprawa zaznajamia Czytelnika z różnorodnymi możliwościami wykorzystywania muzyki w leczeniu nerwic oraz innych zaburzeń czynnościowych.
Życzeniem naszym byłoby, aby praktyczne stosowanie przedstawionych metod leczniczych przyniosło korzyść wielu chorym, a równocześnie stało się bodzcem do wykorzystania muzykoterapii w takich specjalnościach, jak: interna, ortopedia, ginekologia, geriatria oraz rehabilitacja lecznicza.
Prof.dr med, habil.
Christd KohlerKier.
Oddz.
Nerwic i Psychoterapii Kliniki Psychiatrycznej Uniwersytetu im.
Karola Marksa w Lipsku.
1. Wstęp.
Muzykoterapia jest swoistą metodą psychoterapeutyczną.
Wywiera wpływ leczniczy na pacjenta poprzez różne elementy i rodzaje muzyki, jak również przez zróżnicowane formy odbierania i uprawiania muzy ki.
Liczne publikacje, wydane zwłaszcza po roku 1945, dotyczące różnych teorii i metod muzykoterapii nie przedstawiały jednakże jednolitego i metodycznego opracowania systemu muzykoterapii.
Prezentując niniejszą pracę autor ma na celu: a)zapoznanie Czytelnika z najwybitniejszymi przedmiotowymi pozycjami współczesnymi oraz ich twórcami, wypowiadającymi się na temat muzykoterapii, jak również zainteresowanie niektórymi teoriami w ujęciu historycznym, a na ich podstawie wykazanie, iż problem wykorzystywania muzybi dla celów leczniczych ma wielowiekową tradycję: b)przedstawienie własnej koncepcji oraz własnego systemu stosowanych metod, którym w niniejszej książce poświęcono wiele miejsca.
Metody te rozwinęły się w latach 1960-1970 na Oddziale Nerwic i Psychoterapii Kliniki Psychiatrycznej Uniwersytetu Karola Marksaw Lipsbu, jak również na Oddziale Psychoterapeutycznym Polikliniki-Północ w Lipsku.
Muzykoterapię rozumiemy jako metodę działania psychoterapeutycznego i fizjoterapeutycznego lub innych systemów leczniczych wzbogacającą ich osiągnięcia.
Z własnych form muzykoterapeutycznych uwzględniono w niniejszej pracy tylko te, które sprawdziły się w leczeniu przewlekłych nerwic, zaburzeń czynnościowych, stanów psychogennychi zaburzeń, powstałych na tle organicznym.
Wychodząc z założeń psychofizycznej jedności człowieka, zwraca się szczególną uwagę na emocjonalne, komunikatywne i regulujące funkcje organizmu, podatne na działanie muzyki.
Teoretyczna i metodyczna koncepcja staje się wyraźna na podstawie prezentowanej kazuistyki.
Autor zwraca się przede wszystkim do lekarzy, psychologów klinicznych oraz tych pracowników służby zdrowia, którzy są zainteresowani wprowadzeniem muzykoterapii do klinik i innych zakładów leczniczych, wykorzystaniem jej w leczeniu ambulatoryjnym i stacjonarnym, a także w profilaktyce i psychohigienie.
Dotychczas me dysponowano jednak wystarczającymi wskazówkami metodycznymi.
Z tych względów autor zaznajamia bliżej z zagadnieniami organizacyjnymi i techniczmmi, spotykanymi przy stosowaniu muzykoterapii.
Mimo to niniejsza książka nie pretenduje do miana podręcznika.
W niektórych miejscach okazało się konieczne zrezygnoxeamez wyczerpującego prezentowania faktów i ograniczenie się jedynie do wskazówek.
Jednakże opis metod stosowanych w muzykoterapii pozwala na wykorzystanie jej w ogólnym procesie leczniczym przez wszystkich zainteresowanych.
Bogata bibliografia umożliwi zdobycie dalszych informacji zarówno teoretycznych, jak i metodycznych.
2. WPROWADZENIE DO ZAGADNIEN MUZYKOTERAPII.
2. 1. Krótki rys historyczny
Związki pomiędzy muzyką a medycyną są tak stare, jak ludzkość i jej historia.
Korzenie ich sięgają najniższego stopnia rozwoju cywilizacji, kiedy muzyka miała elementarne znaczenie jako siła magiczna ujarzmiająca siły przyrody, jako kudtowo-ekstatyczny środek do pozyskania czy przebłagania bogów i demonów, a także jako obrona przed chorobą i śmiercią.
Jednym z nielicznych przekazanych nam przykładów uzdrowienia muzyką jest pochodząca z r.1000 p.n.e, historia o pasterzu Dawidzie, usuwającym grą na harfie stany depresyjne sw ego króla Saula.
W okresie rozkwitu antycznej Grecji powstają teorie Pitagorasa, Platona i Arystotelesa o leczniczych właściwościach muzyki, jak wiemy przekazane nam tylko fragmentarycznie.
Pitagoras uważał muzykę za wyraz proporcjonalnego ładu i harmonii kosmosu i twierdził, że pomaga ona człowiekowi uzyskać wewnętrzną harmonię.
Platon przejął sposób myślenia pitagorejczyków.
Wskazywał także na etyczną siłę muzyki, którą należałoby wykorzystać w nauczaniu i wychowywaniu w sensie profilaktyki psychohigienicznej.
Arystoteles wciągnął muzykę do koncepcji terapeutycznej, wyzwalającej żywiołowe stany afektywne.
Pojęcie muzycznej katharsis to stwarzanie ujścia chorobliwej nadwrażliwości psychicznej.
Katharsis Arystotelesaodpowiada w istocie swej ekstazom muzycznym korybantów odprawiających modły przy akompaniamencie hałaśliwej muzyki i dzikich tańców kultowych epoki przedpitagorejskiej.
Arystoteles źródło takiej muzycznej katharsis widział właśnie w połączeniu z tańcami kultowymi.
Średniowiecze mało zajmowało się osiągnięciami myślowymi Greków, nie stworzyło także własnych teorii leczenia muzyką.
Zdecydowany rozwój i kontynuacja zainteresowań tymi problemami nastąpiły dopiero w XVII i XVIII wieku.
Liczni autorzy tego okresu, np.
Kircher(16841, Craanen(16891, Baglwi(l 696), Brendel(17061, Ettmuller(lH 4), Albrecht (l 734), Nicolai(1745)i Roger(17581, reprezentują teorie i metody leczenia muzyką, którą nazywano jatro-muzyką.
Jej me-dyczne i filozoficzne założenia są następujące: t.
Wiedza ta-oparta na antycznych greckich naukach o harmonii kosmosu, znajdującej swoje odbicie w żywym organizmie człowieka-nabiera nowego znaczenia.
Anatomiczne traktowanie ciała ludzkiego w okresie renesansu, bazujące na podręczniku Vesala(l 543), ustępuje miejsca zainteresowaniu funkcjami fizjologicznymi człowieka.
Założenia o istnieniu sił transcendentalnych, działających na duszę człowieka z zewnątrz, a mające swoje źródło w religii chrześcijańskiej, wykorzystuje się dla wytłumaczenia problemu wzajemnych odniesień: dusza-ciało.
Sławny swego czasu w Europie uczony, Kircher, przedstawił w swoim dziele pt.
, Phonurgia noya"(1684)jeden z najdokładniejszych opisów jatro-muzyki.
Podstawą muzyczna-medycznego myślenia Kirchera jest koordynacja muzyki, humtanai, mundana".
Według Kirchera jest ona, jednością podwójną lub też dualizmem jedności najróżnorodniejszych rzeczy sprzecznych z sobą, a jednak dążących do tego samego celu.
..Istnieje muzyka naturalna(musieć mundma-przyp.
autora)i sztucznie tworzona(musicd humand-przyp, autora).
Naturalna obejmuje cały, zorganizowany i harmonijnie uporządkowany wszechświat, i-jako muzyka sfer-wywiera wpływ na harmonię ciał niebieskich, ich elementy i współzależności"(1684, s.l 38).
W bezpośrednim związku z muzycznym porządkiem wszechświata widzi Kircher muzykę, humana", , istniejącą tak w harmonijnym zestrojeniu organizmu ludzkiego, jak i w jego cudownej organizacji, dyspozycjach, mieszaninie soków oraz opanowaniu wewnętrznych i zewnętrznych zmysłów"(1684, s.
1383.
W ujmowaniu tego zagadnienia przez Kirchera istnieją trzy rodzaje cudownej kuracji muzycznej: 1)nadnaturalna, 2)jako dzieło i sztuka złego ducha i 3)naturalna.
Kircher najdokładniej opisuje rodzaj trzeci.
Punktemt wyjściowym jest fizjologiczne wytłumaczenie leczniczego działania muzyki na organizm ludzki.
Wibracje powietrza, wprawianego w ruch przez ażwięki muzyczne, wprawiają w ruch także ciało ludzkie, z którego mogą wtedy dzięki powstałemu ciepłu wydobywać się trucizną chorobotwórcze przez pory skóry.
Kircher pisze: , po trzecie zakładam, że nasze ciało zostaje całe przewietrzone i przewiane, a ścięgna i żyły, jak i muskuły odbierają za pomocą brzmień i głosów zewnętrznych takie impulsy i wrażenia, labie powodują struny rozpięte na lekkim ą rezonującym drzewie, zależne od impulsów i zewnętrznych l*proporcji: powietrze-dźwięk-pogłos, jak i wewnętrznrych: 1(żyły-ścięgna-mięśnie, wprawiane w ruch przez powietrze**fi*j lub wiatr, ńtórych siła staje się impulsem"(1684, s.l 38).
Na przybładzie tej czysto fizycznej interpretacji sposobu działania recepcji muzyki na cały ustrój ludzki uwidacznia się wyłącznie fizjologiczna postawa naukowa Kirchera.
I dźwięk i duszę ludzką opisuje w ten sam sposób, przyjmując, że zarówno dżwięb-ton-jak i dusza składają się z mikroskopijnych cząsteczek, tzw., korpuskulów"(ciałek), które spotykając się w ludzkim organizmie wywołują procesy lecznicze.
Kirchernie udowadnia zresztą istnienia tych-jak je nazywa ciałek.
Podstawę jego teorii o procesach psychicznych stanowi mechanistyczna-naturalistyczny pogląd Kartez tusza, wyprowadzający powstawanie całej przyrody z ruchów rozciągłychciał, które spowodowane zostały impulsami pochodzącymi z zewnątrz.
W ten sam sposób ma powstawać życie organizmu, tzn.również i procesy psychiczne(por.
Rubinsztejn, 1958, s.
72).
Kircher dokładnie opisuje wskazania i przeciwwskazania do przeprowadzenia kuracji muzycznej.
Według Katnera(195253)opiera się on na znanej, od wieków głoszonej patologii humoralnej, polegającej na mniemaniu, iż choroba jest wymbiemndezgodności soków ustrojowych.
Kircher uważa, że w chorobach wywoływanych przez, żóhą"i, czarną żółć"można wykorzystywać muzykoterapię, natomiast bezcelow ejest leczenie muzyką takich chorób, jak np.udary, amputacje, podagry, stany gorączkowe itp.
Z wywodów jego jednak nie wynika jednoznacznie, które choroby nadają się do leczenia muzyką.
Można jedynie wydedukować, iż miał na myśli grupę chorób i zaburzeń psychicznych.
Teoretycy medycyny XVII wiebu-jak wynikałoby z wcześniejszych wywodów-przyczyny powstawania zaburzeń psychicznych tłumaczyli działaniem na organizm ludzki pewnych trucizn-toksyn.
Na przykład ukłucie pająka tarantuli uważano za przyczynę powstawania bardzo wielu chorób.
Myśl o istnieniu tarantyzmu(pląsawicy), w XVIII wieku nagminnie spotykanej choroby, można prześledzić wstecz już od wieku XIV.
Siegerist(19415)reprezentuje pogląd, iż niepoślednią rolę w tarantyzmie odgrywały starodawne pogańskie zwyczaje i wierzenia, które występują nieprzerwanie od czasów starożytnych.
Kircher opisuje również dokładnie objawy spowodowane przypuszczalnie trującym ukąszeniem tarantuli.
Znajdujemy też u niego odnośne wyczerpujące wskazania terapeutyczne.
Lekarze XVII i XVIII wieku zgodni byli co do tego, iż chorzy z powodu ukąszenia pająka mogą zostać wyleczeni jedynieprzezzastosowanie jatro-muzyki.
Temu też zawdzięczamy fakt, że przekazano nam swoistą muzykę tarantulo-terapeutyczną, która służyła właśnie tylko do celów leczniczych.
Stanowi to wyjątek, gdyż w inunych wypadkach musimy zadowolić się ogólnym opisem charakteru muzyki stosowanej w terapii.
Szeroko rozpowszechnione było mniemanie, że akłdcie tarantuli może wyzwalać zróżnicowane stany pobudzeniowe.
Także Kircher jest zdania, iż przebieg choroby zależny jest od gatunku jadu pająka, jak i od temperamentu ukłutego.
I tak, bardziej impulsywnego, wybuchowego osobnika atakuje się niej, objawy choroby są gwałtowniejsze, zaś u dobrze akrwionychmelancholików(więcej płynów, wolniejsze reakcje)melancholiczne i rozwodnione tarantule wywołują słabsze objawy"(1684, s.t 52).
Zadanie lekarza polegało na rozpoznaniu temperamentu chorego i rodzaju pająka, według diagnozy bowiem dobierał rodzaj muzyki, najskuteczniejszej w danym procesie leczniczym..
Od wyżej wymienionych cech chorego i owada zależny był także zestaw instrumentarium, tzn.dobór poszczególnych instrumentów.
Cytuję: "...te posiadające gęstą truciznę reagują na głośno brzmiące instrumenty, jak bębny i kotły, niż na subtelne instrumenty strunowe, bo...kiedy humor i wilgotność gęsta, aby ją rozgonić i rozetrzeć, trzeba wielkiej siły"(Kircher 1684, s.
Mi).
Jak więc z powyższego wynika, terapeutyczne utwory muzyczne XVII i XVIII w.to utwory wyłącznie zdecydowanie rytmiczne, będące schematami órwczesnych tanecznych przykładów improwizacyjnych.
Przykłady utworów do wykorzystania w przeprowadzaniu kuracji muzycznej przeciw jadowi tarantuli zawierają jedynie tematy melodyczne z odpowiednim basem, które jatro-muzyk dłużej lub krócej improwizacyjme rozwijał.
Od specyfiki obrazu chorobowego zależało, czy improwizacja przebiegała w szybkim, a nawet bardzo szybkim tempie, czy też wolnym, sentymentalnie i łagodząco.
Doniesienia ówczesne wskazują na to, iż przeważała pierwsza forma wykonania.
Ówcześni teoretycy muzyki zdawali sobie sprawę z rozmaitych treści afektywnych utworów, zwłaszcza tanecznych, tak że mogli jatro-muzykom udzielać dokładnych i wyczerpujących wskazówek.
Jako przykład cytuję Matthesona (1737):
"...trudno uwierzyć iż nawet ... melodie taneczne, wywołujące różne stany uczuciowe, stanowią przeciwieństwa i różnią się tak bardzo, jak światło i cień...
W chaconnie efekt jest wytworniejszy, dostojny i bardziej dumny niż w passacaglii, w kurancie myśl zwraca się do czułej nadziei, sarabanda jest tylko poważna, bouree - zadowolona i ujmująca, rondo brzmi żywo, gigue budzi żar i zapał, gawot - radosne okrzyki, menuet - umiarkowaną wesołość" (s. 66-67).
Dla historii muzyki leczniczej doniosłe znaczenia ma praca Nicolaia, który w zbiorowym dziele muzycznym ogłosił rozprawę pt.
"Łączenie muzyki z wiedzą medyczną" ("Die verbindung der Musik mit der Artzmeygelahrheit"), która ukazała się w Halle w 1745 r.
Nicolai był pierwszym medykiem schyłkowego baroku, który kwestionował panujące do tej pory teorie o drganiach powietrza i ich wpływie na mięśnie, układ nerwowy i układ krążenia, uważane dotąd za punkt wyjściowy dla stosowania muzykoterapii.
Pomija on czysto fizjologiczne tłumaczenie sztuki leczenia muzyką, bierując swoją uwagę na reakcje psychicz-ne, które przy odpowiednich bodzcach powodują również powstawanie reakcji fizjologicznych.
Podejście to jest nowatorskie i różni się diametralnie od poprzednich teorii.
Zdaniem Nicolaia muzyka może się stać skuteczna terapeutycznie na zasadzie bodźca, wywołującego reakcje afektywne.
W wyżej wymienionej rozprawie czytamy: .
Jest więc wiadome, że namiętności powodują zmiany w organizmie.
Wpływ afektu na zdrowie i chorobę człowieka jest tab znany, pewną i oczywisty, iż nikt nie powinien w to wątpić"(s.
Zł), i tu Niemal dopatruje się teoretycznego źródła podstaw leczenia muzyką.
W zależności od rodzaju muzyka brzmi wesoło luń smutno.
Wtedy i w ciele zachodzą liczne zmiany.
Odczuwa się często ciarki przebiegające po skórze w czasie słuchania, włosy się jeżą, krew krąży i gromadzi się wewnątrz organów, tak że zewnętrznie odczuwamy zimno i dreszcze.
Serce bije szybciej, a oadech jest nieco wolniejszy oraz głębszy"(s.
Zł).
Porównując rozwój teorii leczniczych XVII i XVIII w.można zauważyć gruntowne przemiany zachodzące w ujmowaniu przyczyn działania fizjologicznych i psychicznych procesów w ustroju ludzkim.
Większość jatro-muzyków ówczesnego okresu za punkt wyjścia uważa fizjologiczne wpływy afektu, które znajdują swoje odbicie w psychice, powodując i w niej zmiany.
W końcu XVIII w.
Nicolai koryguje te dualistyczne zapatrywania, przy czym procesy fizjologiczne, w jego mniemaniu, są skutkami wyzwalanrych afektów.
Rozważania jego wnoszą istotne wartości w rozjaśnienie i wytłumaczenie nader skomplikowanych psychicznych i fizycznych oddziaływań.
Do dalszego rozwoju muzykoterapii wiek XIX nie wnosi w zasadzie nic nowego i podaje głównie prawdy już znane, a dotyczące terapeutycznego wykorzystywania muzyki.
Nie rozwinięto również nowych własnych koncepcji w leczeniu muzyką.
Wśród autorów pierwszej połowy XIX w.wyróżniają się: Lichtenthal 08071, Schneider(18351.
Bauer(19361, Raudnitz(1840)i Niedten(18471.
Podkreślić należy znaczenie prac Schneidera, który opisuje przeróżne reakcje psychiczne, związane z różnymi utworami muzycznymi.
Przeprowadza on przede wszystkim charakterystykę działania na psychikę ludzką poszczególnych instrutnentów orkiestry.
Zasługa Raudritza polega na tym, iż opisał możliwości wykorzystywania muzyki w leczeniu psychoz.
W drugiej połowie XIX wieku zaponmiano o muzykoterapii lub też zlekceważono ją, traktując jako nienaukową zabawę*.
Dopiero na przełomie XIX i XX wieku ożyło zainteresowanie dla tej gałęzi medycyny.
Obecny stan muzykoterapii dokładniej przedstawiono w następnym rozdziale.
Okazuje sie, że niektóre spostrzeżenia medyków okresu baroku, dotyczące zjawisk psychofizycznrych, doczekały się potwierdzenia i naukowego uzasadnienia.
2.2.
Aktualny stan muzykoterapii
2.2.1.
Przegląd danych z piśmiennictwa
Schler w swojej pracy wydanej w Jenie w 1934 r., której tytuł brzmi: .
Przyczynki do historii muzyki leczniczej"(Beitragezur Geschichte der Heilmusik), wysnuwa wniosek, że wprowadzenie muzyki do terapii nie ma przyszłości.
Jako uzasadnienie uod a je I)chemioterapeutyczne uwarunkowanie człowieka, 2)obniżenie się rangi przeżycia muzycznego przez wpnowadzenietechnicznrych środków przekazu(radio, płyty), 3)niewystarczające obiektywne procesy mechaniczne, zachodzące w leczniczym przeżywaniu muzyki, a przebiegającym w płaszczyźnie psychofizycznej.
*Z tym większą satysfakcją podajemy do wiadomtoici fakt, iż w 1865 r.we Lwowie polski lekarz medycyny, dr Julian Stupnicki, vakładem własnym wydał książeczkę pt.
Muzyka pod względem estetycznym i lekarskim".
Oto wyjątki z powyższej pracy: s.44-"..muzyka w chorobac%umysłowych w tym względzie zasługuje szczególnie na uwagę lekarzów, gdyż wiele wypadków świadczy o jej zbawiennej sile...
"s.47-, ...dwie skrzypce, z których na jednej grał chory, a na długiej szpitalny sługa...były instrumenta, którymi można było rozporządzać.
"s.51, pkt 2: "..każdy naród posiada swoje narodowe pieśni, w których charakter narodowy się wyraża, to ta muzyka na umysł chory najsilniej działa, która jest najpodobniejszą do odpowiednich narodowych melodii.
'Cytowane fragmenty borespondują z naszym pojmowaniem muzykoterapii i stanowią jeszcze jeden dowód więcej na potwierdzenie celowości wykorzystywania muzyki jako środka leczniczego(przyp.
Tłum).
Polter wypowiada się podobnie w publikacji pt.
Muzyka jako środek leczniczy"(Musik ais Heilmittel), wydanej w tym samym roku.
Także Kamer(1952-53)dochodzi do wniosku, że ludzie kiedyś byli bardziet otwarci i chłonni na działanie muzyki niż dzisiaj, w dobie, przeintelektualizowanej".
Cytowani autorzy n...
wiktorow5