Studia_Psychologica-r2010-t-n10-s315-346.pdf

(1200 KB) Pobierz
Małgorzata Stefankiewicz,
Sławomir Ślaski
Diagnoza zaburzeń seksualnych u
kobiet : adaptacja testu
Studia Psychologica nr 10, 315-346
2010
[315]
INTELIGENCJA EMOCJONALNA A SPOSÓB DOŚWIADCZANIA
315
Studia Psychologica
UKSW
10 (2010) s. 315-346
MAŁGORZATA STEFANKIEWICZ
Wydział Psychologii
Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie
SŁAWOMIR ŚLASKI
*30
Instytut Psychologii
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
DIAGNOZA ZABURZEŃ SEKSUALNYCH U KOBIET
– ADAPTACJA TESTU
Diagnosis of female sexual dysfunction – adaptation test
Abstract
The main problem of this paper is to present an adaptive procedure for
Sexual Functioning Questionnaire, which was used in Polish conditions.
The results obtained in validation studies of the Polish population, which is
different culturally can be considered as similar.
1. WPROWADZENIE
Według badań i ocen specjalistów zaburzenia w sferze seksualnej do-
tyczyć mogą nawet 40 do 50% kobiet, przy czym wykrywalność oraz od-
setek kobiet poddawanych leczeniu jest niewielka. W wielu przypadkach
osoba cierpiąca na dysfunkcje w tej sferze często nie zdaje sobie sprawy
*
Adres do korespondencji: s.slaski@uksw.edu.pl
316
MAŁGORZATA STEFANKIEWICZ
[2]
z istnienia nieprawidłowości lub nie jest w stanie przełamać bariery wstydu
i poszukać pomocy u specjalisty. Problemem jest również dostęp do spe-
cjalistów – seksuologów, którzy najczęściej mają swoje gabinety w dużych
ośrodkach miejskich, dodatkowo jest ich niewielu (Quirk i in., 2002; Lew-
Starowicz, 2005).
Kwestionariusze samodzielnie wypełniane przez pacjentkę, wstępnie
diagnozujące zaburzenia w sferze seksualnej, są więc nieocenioną pomo-
cą – pozwalają nawet lekarzom pierwszego kontaktu lub niewykwalifi-
kowanym w zakresie seksuologii psychologom na rozpoznanie problemu
i skierowanie pacjentki do specjalisty w celu postawienia pełnej diagnozy
i rozpoczęcia procesu terapeutycznego, przy jednoczesnym poszanowaniu
intymności pacjentki.
Niniejszy artykuł bazuje na koncepcjach dotyczących genezy zaburzeń
seksualnych u kobiet, ich istoty, jak i możliwego współwystępowania z in-
nymi zaburzeniami i chorobami. Głównym jednak przedmiotem jest opis
procedury adaptacyjnej Kwestionariusza Funkcjonowania Seksualnego,
którego dostosowanie do używania w warunkach polskich może się przy-
czynić zarówno do poszerzenia wiedzy na temat zaburzeń seksualnych ko-
biet w naszym kręgu kulturowym, jak i pomóc w wykrywalności i terapii
wyżej wspomnianych.
W klasyfikacji ICD-10 (Wciórka i Pużyński, 2000) zaburzenia seksual-
ne, utrudniające lub uniemożliwiające prawidłowe współżycie, sklasyfiko-
wano w ramach kategorii F52 – Dysfunkcja seksualna niespowodowana
zaburzeniem organicznym ani chorobą somatyczną (F52.0 Brak lub utrata
potrzeb seksualnych; F52.1 Awersja seksualna i brak przyjemności sek-
sualnej; F52.2 Brak reakcji genitalnej; F52.3 Zaburzenia orgazmu; F52.4
Wytrysk przedwczesny; F52.5 Pochwica nieorganiczna; F52.6 Dyspareunia
nieorganiczna; F52.7 Nadmierny popęd seksualny; F52.8 Inne dysfunkcje
seksualne bez przyczyn organicznych lub chorobowych).
Jako przyczynę zaburzeń seksualnych (Bilikiewicz, 2007), zarówno u ko-
biet, jak i u mężczyzn, wymienia się czynniki biologiczne np.: zaburzenia hor-
monalne, palenie papierosów, nadużywanie substancji psychoaktywnych, np.
alkoholu, który u 61% uzależnionych mężczyzn i u 52% uzależnionych ko-
biet wywołuje wystąpienie różnych zaburzeń seksualnych, czynniki psycho-
genne, np.: zaburzenia rozwojowe, czynniki osobowościowe lub partnerskie
lub czynniki społeczno-kulturowe, np.: rygoryzm religijny, wpływ środków
[3]
DIAGNOZA ZABURZEŃ SEKSUALNYCH U KOBIET – ADAPTACJA TESTU
317
masowego przekazu wypaczających obraz seksualności, mity i stereotypy
funkcjonują w społeczeństwie. Jednak w przytłaczającej większości przy-
padków stwierdzenia u danej osoby dysfunkcji seksualnej mamy do czynie-
nia z podłożem wieloczynnikowym. Oprócz czynników mogących wpływać
na konkretne reakcje seksualne warto również zwrócić uwagę na naturalne,
swoiste dla ludzi zachowania towarzyszące aktowi seksualnemu (Barchnic-
ka, 2008; Enzlin i in. 2009; Gomuła, 2006; Leiblum, Rosen, 2005).
Z fizjologicznego punktu widzenia prawidłowe funkcjonowanie czło-
wieka w sferze seksualnej jest uwarunkowane często współzależnościami
między układem nerwowym, wewnątrzwydzielniczym, naczyniowym oraz
czynnikami psychicznymi. Upośledzone działanie któregoś z tych elemen-
tów lub zakłócenie ich współdziałania może skutkować pojawieniem się
zaburzeń seksualnych. Czynniki psychogenne są jednak jednym z najważ-
niejszych predyktorów wystąpienia zaburzeń w sferze seksualnej (Zaborski
i Darda-Ledzion, 2005; Jakima, Murawiec, 2008; Jodko, Głowacz, Kokosz-
ka, 2008; Manolis,
i in.
2007).
2. ZABURZENIA SEKSUALNE U KOBIET
2.1. PROBLEMY DOTYCZĄCE POŻĄDANIA
Według ICD-10 (Wciórka i Pużyński, 2000) zaburzenie to klasyfikujemy
jako brak lub utratę potrzeb seksualnych – kod F52.0: brak pragnień seksu-
alnych jest objawem podstawowym, a nie wtórnym w stosunku do innych
problemów seksualnych, takich jak dyspareunia czy pochwica; brak pra-
gnień seksualnych nie wyklucza pobudzenia czy zadowolenia seksualnego,
ale powoduje, że zainicjowanie kontaktu seksualnego jest mniej prawdopo-
dobne; obejmuje: oziębłość, osłabienie pożądania seksualnego. Jako kryte-
ria wskazujące na wystąpienie zaburzenia wymienia się:
A. spełnione ogólne kryteria dysfunkcji seksualnej – F52 (G1 do G4);
B. brak lub utrata pożądania seksualnego, przejawiająca się zmniejszeniem
zainteresowania tematami seksualnymi, myślenia o sprawach seksual-
nych z uczuciem pragnienia oraz zmniejszeniem wyobrażeń seksual-
nych;
C. brak zainteresowania inicjowaniem aktywności seksualnej zarówno
z partnerem, jak i w sytuacji samotnej masturbacji, co prowadzi do ak-
318
MAŁGORZATA STEFANKIEWICZ
[4]
tywności seksualnej o częstości wyraźnie mniejszej od oczekiwanej,
biorąc pod uwagę wiek i okoliczności, lub o częstości bardzo znacznie
obniżonej w porównaniu z poziomem poprzednio dużo wyższym.
Jako najczęstsze możliwe przyczyny tej dysfunkcji wymienia się: choro-
by i leki stosowane w przebiegu leczenia, zaburzenia w gospodarce hormo-
nalnej, zmęczenie (zarówno fizyczne jak i psychiczne), zaburzone relacje
między partnerami, zbyt duża aktywność seksualna.
2.2. AWERSJA SEKSUALNA I BRAK PRZYJEMNOŚCI SEKSUALNEJ
Według ICD-10 (Wciórka i Pużyński, 2000) przy kodzie F52.1 wyróżnio-
no F52.10: awersja seksualna – perspektywie kontaktu seksualnego z partne-
rem towarzyszą silne uczucia negatywne, wywołujące lęk o takim nasileniu,
że pacjent unika aktywności seksualnej; spełnione są następujące kryteria:
A. ogólne kryteria dysfunkcji seksualnej – F52 (G1 do G4);
B. perspektywa kontaktu seksualnego z partnerem powoduje niechęć, oba-
wę lub lęk w stopniu wystarczającym, by unikać tej seksualnej aktyw-
ności lub, jeśli do niej dochodzi, pojawiają się uczucia silnie negatywne
i niezdolność do przeżywania przyjemności;
C. niechęć nie jest spowodowana lękiem przed brakiem sprawności (reak-
cją na poprzednie nieudane reakcje seksualne).
Jako najczęstsze przyczyny wymienia się: zaburzone relacje między part-
nerami, rygoryzm wychowawczy doświadczony w dzieciństwie.
2.3. BRAK RADOSNEGO PRZEŻYWANIA
Według ICD-10 (Wciórka i Pużyński, 2000) przy kodzie F52.1 wyróż-
niono F52.11: brak radosnego przeżywania – reakcje seksualne przebiega-
ją normalnie, orgazm jest osiągany, ale pacjent nie przeżywa adekwatnej
przyjemności. Skarga ta jest znacznie częstsza u kobiet niż u mężczyzn;
obejmuje anhedonię seksualną (brak lub utrata zdolności do odczuwania
przyjemności); spełnione są następujące kryteria:
A. ogólne kryteria dysfunkcji seksualnej – F52 (G1 do G2);
B. podczas pobudzania seksualnego pojawia się reakcja genitalna (orgazm),
lecz nie towarzyszą jej przyjemne wrażenia ani uczucie satysfakcjonują-
cego podniecenia;

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin