9.01.12
Elity polityczne
Elita (łac. eligere-wybierać)-wybrańcy, ci, którzy są nieliczni; wyodrębniona grupa stanowiąca wzór dla reszty społeczeństwa, kierująca lub określająca kierunek jego rozwoju; każda grupa społeczna ma swoją elitę; posiada też różne definicje
#w ujęciu instytucjonalnym-
Kryterium decyzyjne- grupa ludzi ze względu na kryterium udziału w podejmowaniu decyzji
Kryterium pozycyjne- wyodrębnione ze względu na pozycję, którą zajmują, ze względu na oficjalne stanowiska
kryterium reputacyjne- w mniemaniu opinii publicznej- ma ona istotny wpływ
#wg Vilfredo Pareto- merytokratyczna –elity o najwyższych zdolnościach w danej aktywności, istnieje wiele elit
#Wg Gaetano Mosca- elita to klasa rządząca, kontrelita dąży do stania się nową klasą rządzącą
# wg Robert Michels- „żelazne prawo oligarchizacji elit”- nieuchronna tendencja, kiedy masy się gromadzą, pojawienia się mniejszości, które uzyskuje przywileje, wyższą pozycję materialną, ujawnia się przeciwieństwo między kierownictwem a interesami członków tej organizacji; oligarchizacja nowych elit- amalgamacja (wchłonięcie) przez istniejącą klasę; centralizacja decyzji, rozrost aparatu politycznego, etatyzm, depersonalizacja stosunków
#wg Charles Wright Mills- pozycja jednostki zależy od uczestnictwa w najważniejszych instytucjach politycznych, ekonomicznych, militarnych ; 3elity – koła militarne, ekonomiczne, polityczne, które wspólnie podejmują decyzje o skutkach w skali krajowej
#wg Robert Dahl – Twierdził, ze w okresie pierwszej połowy XX wieku w USA nastąpiło przejście od hierarchii władzy, na której szczycie stała klasa panująca, do stanu rozproszenia władzy( heterarchia) ,że osoby sprawujące formalną władzę, są skrępowane przez opinie wyborców czy nacisk członków elit z innych dziedzin, ze nie można juz mówić o istnieniu klasy panującej czy elity władzy.
#wg Giovanni Sartori- elity wyodrębnia na podstawie dwóch kryteriów:
-władzy (kryterium altymetryczne), zakładające, ze władzę ma ten, kto jest na szczycie;
-zasług usprawiedliwiających sprawowanie władzy (kryterium zasług, które zakłada, ze ktoś ma władzę i jest na szczycie, dlatego że na to zasługuje)
#wg Karl Mannheim
-kryterium krwi, na podstawie którego dobierały swoje elity społeczeństwa arystokratyczne,
-kryterium własności, charakterystyczne dla społeczeństwa burżuazyjnego,
-kryterium osiągnięć, łączące się z dwoma poprzednimi w okresach poprzedzających współczesną demokrację.
#wg Harold Lasswell interpretował elitę na trzy sposoby:
-jako elitę władzy,
-jako grupę społeczną mającą dostęp do określonego rodzaju wartości (np. do wiedzy),
-jako uniwersalną elitę polityczna.
#wg Czesław Znamierowski
~kryterium sytuacji społecznej
- rodowa: wyróżnienie genealogiczne (starzy w elicie, to Ty też)
~ kryterium godności społecznej
-walorów: opiera się na uznanych za wartościowe cechach człowieka
- elity funkcji: wypełniający ważną funkcję
- elity zasług: ci którzy podejmują działania korzystne dla społeczności
Ze względu na stosunek do członków własnej grupy wyróżniamy elity:
4. pasożytnicze (kastowe): solidarność odczuwana wyłącznie w granicach własnej grupy
5. rycerskie: postawa wyższości w stosunku do mas, lecz świadomi swoich obowiązków wobec niej
Struktura elit:
#wg Vilfredo Pareto
3 elementy struktury:
-elity rządzące (podejmują decyzje)
-elity nierządzące (obejmuje pozostałych członków elity)
-masy
#wg Mosca
Klasa panująca:
-wyższa-monopolizuje funkcje decyzyjne
-niższa-wykonuje podjęte decyzje
#wg R. Puttman wychodząc z założenia że elity są elementem struktury społecznej, skonstruował model współczesnego społeczeństwa demokratycznego ze względu na udział obywateli w życiu politycznym. W tym ujęciu wyróżnił następujące kategorie społeczne:
-Elita decyzji
-Elita wpływu
-Aktywiści polityczni
-Uważnie obserwujący życie polityczne
-Wyborcy
-Nieuczestniczący w życiu politycznym
Puttman mówił o możliwej integracji elit, która zależy od: jednorodności społecznej, od wzorów rekrutacji , od interakcji personalnych, od wielkości elity…
#wg Ziemowit Jacek Pietraś wyróżnił:
-Elity kosmopolityczne- otwarte na świat, negujące wartości narodowe
-Elity nacjonalistyczne- odrzuca wpływy świata zewnętrznego
-Elity kompradorskie- akceptują dwoistość kultury w państwie, tworzą kanały przenoszenia kultur zewnętrznych do kultury rodzimej
-Elity liberalne- próbują łączyć obie wartości, aby stały się niesprzeczne
Biorąc pod uwagę stopień strukturalnej integracji oraz zakres porozumiewania dotyczący wartości politycznych M. Burton, J. Higley i G.Field wyodrębnili następujące typy elit politycznych:
-Elitę sfragmentaryzowaną- rozbieżności do reguł polityki, poszczególne fragmenty elity wrogą się zachowują wobec siebie
-Elitę zintegrowaną- ideologicznie zunifikowana- nie dopuszcza się opozycji
-Elitę konsensualna- we wszystkich częściach podzielają podstawowe wartości i reguły gry politycznej
- zunifikowaną
- częściowo zunifikowaną
- zjednoczoną
16.01.12
Reprezentacja a alienacja polityczna
Reprezentacja polityczna- zdolność do agregacji(hierarchizacja- gromadzenie, porządkowanie), artykulacji (wyrażanie) i realizacji (implementacja) interesów politycznych grup społecznych przez przedstawicieli
przedmiotowość podmiotowość
reprezentacja reprezentant reprezentant reprezentant
naturalna literacki ideologiczny polityczny
(ten co dba (potrafi artykułować (następuje formu (reprezentuje
o interesy całości dążenia ludzi np. łowanie organów sam lub jest
ze względu Sienkiewicz- pisał działania) reprezento
na wykonywaną ku pokrzepieniu serc) wany)
rolę społeczną)
chłopów
pańszcz->>dziedzic
Reprezentacja jest antynomiczna do alienacji (wyobcowanie). Alienacja to reprezentowanie interesów własnych zamiast interesów ogółu.
Poziom między reprezentacją polityczną, a alienacją polityczną – im więcej podejmuje się decyzji, tym większe ryzyko popełnienia błędnych decyzji, podejmując decyzję trzeba się liczyć z pominięciem jakiegoś segmentu grupy społecznej – dystrybucja dóbr rzadkich. To powoduje, że następuje spadek reprezentatywności.
Poza tym występuje naturalne zużycie się wizerunkowe osób. Zwiększa się poziom alienacji (świadomościowy i rzeczywisty)
Opinia publiczna
IV władza-władza opinii publicznej
Od kiedy zaczyna istnieć opinia publiczna- opinie są zbieżne:
# wg Jürgen Habermas: opinia publiczna to przestrzeń, w której ludzie dzięki zdolności przedstawiania poglądów, wyzbywając się z roli poddanych, mogli otwarcie wyrażać swoją podmiotowość.
Każdy naród ma swą odrębną genezę opinii publicznej.
Możemy wyróżnić 3 podstawowe teorie dotyczące opinii publicznej:
1. liberalna:
Liberalna teoria opinii publicznej: taka która obejmuje 3 komponenty:
-wizja dobrego państwa- jakie powinno być państwo
-rzeczywiste państwo
-arena wymiany poglądów( sfera publiczna- public space)
Ateńska demokracja:
Agora- rynek, na którym każdy może się spotkać z każdym i wymienić poglądami
Areopag- miejsce gdzie gromadzą się mędrcy, zgromadzenie ludzi mądrze dyskutujących
Public space w liberalnej teorii jest czymś bardziej zbliżonym do areopagu niż do agory, chociaż posiada również niektóre cechy agory.
#wg Georg Wilhelm Friedrich Hegel- opinia publiczna ma funkcje moralnego autorytetu w państwie, wyznacza, co jest słuszne albo możliwe do zaakceptowania, a co nie
#wg Immanuel Kant- opinia publiczna pełni funkcję racjonalnego autorytetu, wyznacza, co jest zgodne z prawdą albo z rozsądkiem
#wg Hannah Arendt: pojęcie public space (przestrzeń publiczna)- miejsce, gdzie ludzie mogli wymieniać swoje subiektywne opinie mogli je obiektywizować poprzez słuchanie innych opinii (ścieranie się różnych opinii) warunek: racjonalna, demokratyczna debata, Dzięki tej debacie może powstać opinie wykraczające poza sferę subiektywną. Wtedy ich subiektywne opinie w starciu z innymi subiektywnymi opiniami obiektywizują się . Po II w. ś. Opina publiczna to nie coś obiektywizującego, racjonalnego, pozwalającego na demokratyczną debatę równych z równymi, ale wyraz bezmyślnego uniformizmu, masowego społeczeństwa
2. krytyczna -podchodzi krytycznie do rzeczywistej opinii publicznej, uważa, że opinia może być bezmyślna, irracjonalna,
# José Ortega y Gasset „Bunt mas”- masy chcą wejść na salony będąc masami, nie chcą przejmować się wartości arystokratycznych.
#Tomasz Mann -Uważał on, że masy charakteryzują się tanim irracjonalizmem, takim, który jest najbardziej masowy, najłatwiejszy do sprzedaży – to negacja prawdy, wolności i sprawiedliwości. Zostało to zastąpione przez dość banalne mity, niespójne z rzeczywistością. Opinia publiczna to wyraz zbiorowego poglądu mas (mogą decydować, ale nie są w stanie )
Po II w. ś. Nastąpiła epoka konsumpcjonizmu – opinia publiczna może być skutecznie kierowana, otępiana bodźcami z ośrodków marketingowych.
Infotainment-materiał emitowany przez media elektroniczne, mający jednocześnie informować i bawić; prezentowanie informacji w sposób rozrywkowy. Określenie jest zbitką słów : information (ang. informacja) oraz entertainment (ang. rozrywka).
Tittytainment-– określenie pochodzące od Entertainment(rozrywka) i tits (piersi). Społeczeństwo jest ogłupiane rozrywką niskich lotów. Termin wprowadzony przez Zbigniewa Brzezinskiego.
3. socjologiczna- Opinia publiczna to zsumowane opinie obywatele dotyczące danych zjawisk społecznych i politycznych.
Ogromna rola ośrodków badania opinii publicznej -zapoczątkowane w 1930 przez sztab wyborczy Roosevelta-> Gallup po raz pierwszy wykonali badanie opinii publicznej na małej grupie ale metodą reprezentacyjną( ile kobiet tyle proporcjonalnie kobiet, robotników, ludzi z miasta, etc.
Sposoby badania opinii publicznej:
- sampling- reprezentacyjny dobór próby, określona metoda wyboru osób lub innych jednostek (gospodarstw, przedsiębiorstw, firm itp.) do próby badanej
Zależy od:
-poziomu reprezentatywności- jak odzwierciedlona jest struktura społeczna
-wielkości próby- W Polsce od 200 osób zaczyna się próba reprezentatywna. Najbardziej standardowe są prób z około 1000 osób. W USA próba 400-osobowa przyjmuje błąd na poziomie 6%, 600 – 5%, 1500 – 3%. Możemy wyznaczyć zatem krzywą, która jest asymptotyczna, nigdy nie będziemy mieli idealnego, pewnego, niezmiennego obrazu
-poziomu odmów, lata 90., Polska, Więcej odmów było na wsi, ludzi o niższym wykształceniu, dziś u ludzi 30-50 lat, mieszkańcy miast, o wyższym wykształceniu; im więcej odmów tym wyższy poziom błędów
-efektu ankieterskiego- ankieter sugeruje ankietowanemu odpowiedź; Jeden z ankieterów, będąc zwolennikiem Wałęsy, przebadał swoich bliskich znajomych i w sondażu jasno wyszło że Wałęsa zwycięży. Co okazało się oczywiście błędem, którego skutkiem był brak środków finansowych Wałęsy na drugą turę wyborów.
Badania po wyjściu z wyborów (exit polls) – mamy do czynienia z niskim poziomem błędu, musi być to od razu po wyjściu z lokalu wyborczego
Czynniki kształtujące opinię publiczną:
-interesy jednostek
-identyfikacje grupowe – myślimy na sposób podobny do tego, jak myśli grupa, w której się znajdujemy
-schematy ideowe- wyznawane hierarchie wartości
-środki masowego przekazu-media
-marketing polityczny- kształtowanie wizerunków, dwustronnych: swoich własnych i przeciwników politycznych; Autokreacja wizerunku, destrukcja wizerunku przeciwnika; efekt bumerangu przy kampanii negatywnej- jeśli źle zrobisz przeprowadzisz kampanię negatywną, przegrasz; marketing polityczny skierowany jest do osób niezdecydowanych
Wzory dystrybucji opinii publicznej:
1. wzorzec normalny -najwięcej głosów przypada na środek,
2) symetryczny bipolarny – połowa jest za, połowa jest przeciw,
3) asymetryczny – ogromna większość za, mniejszość przeciw
...
umkc