Niemirowicz-Szczytt Katarzyna - GMO w świetle najnowszych badań.pdf

(3931 KB) Pobierz
© Copyright by Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2012
Wydanie I
Recenzenci: prof. dr hab. Ewa Zimnoch-Guzowska
prof. dr hab. Piotr Węgleński
Okładkę opracowała – Marta Kuśmierczyk
Rysunek na okładce – Grzegorz Banaszkiewicz
Redaktor – Jan Kiryjow
Redaktor techniczny – Elżbieta Wojnarowska
Rysunki – Dorota Krug, Anna Rytel
Korekta – Agata Kropiwiec
ISBN 978-83-7583-373-7
Wydawnictwo SGGW, ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa
tel. 22 593 55 20 (-22; -25 – sprzedaż), fax 22 593 55 21
e-mail: wydawnictwo@sggw.pl
www.wydawnictwosggw.pl
Druk: Agencja Reklamowo-Wydawnicza A. Grzegorczyk, www.grzeg.com.pl
Spis treści
1. Doskonalenie organizmów na potrzeby człowieka
Katarzyna Niemirowicz-Szczytt
...............................................................
1.1. Wprowadzenie ...............................................................................
1.2.
Źródła
nowych cech (genów) ...........................................................
1.3. Metody doskonalenia organizmów ..................................................
1.4. Wymagania rejestrowe ...................................................................
1.5. Udział GMO w produkcji
żywności
na
świecie
.................................
1.6. Podsumowanie. Czy możemy
żyć
bez GMO? ...................................
1.7. Bibliografia ....................................................................................
2. Otrzymywanie organizmów genetycznie zmodyfikowanych
Grzegorz Bartoszewski
..........................................................................
2.1. Wprowadzenie ...............................................................................
2.2. Uzyskiwanie genetycznie zmodyfikowanych bakterii i drożdży ........
2.3. Uzyskiwanie genetycznie zmodyfikowanych roślin ..........................
2.4. Uzyskiwanie genetycznie zmodyfikowanych zwierząt ......................
2.5. Podsumowanie ...............................................................................
2.6. Bibliografia ....................................................................................
3. Nowe właściwości genetycznie modyfikowanych mikroorganizmów
Małgorzata Gniewosz .................................................................................
3.1. Wprowadzenie ...............................................................................
3.2. Genetycznie modyfikowane mikroorganizmy
w produkcji biofarmaceutyków ......................................................
3.3. Genetycznie modyfikowane mikroorganizmy
w produkcji
żywności
.....................................................................
3.4. Genetycznie zmodyfikowane mikroorganizmy
w produkcji biopaliw ......................................................................
3.5. Podsumowanie ..............................................................................
3.6. Bibliografia ....................................................................................
4. Odmiany roślin uprawnych modyfikowane genetycznie
Wacław Orczyk
......................................................................................
4.1. Wprowadzenie ...............................................................................
4.2. Cechy użytkowe roślin zmienione metodami
inżynierii genetycznej .....................................................................
4.3. Podsumowanie ..............................................................................
4.4. Bibliografia ....................................................................................
9
9
10
12
13
14
16
17
19
19
20
24
29
33
33
35
35
35
48
62
64
65
69
69
70
83
85
5. Nowe właściwości zwierząt modyfikowanych genetycznie
Lech Zwierzchowski
...............................................................................
87
5.1. Wprowadzenie ............................................................................... 87
5.2. Transgeniczne zwierzęta w medycynie
i badaniach biomedycznych ........................................................... 88
3
Spis treści
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
5.7.
5.8.
5.9.
5.10.
5.11.
5.12.
5.13.
5.14.
5.15.
5.16.
5.17.
5.18.
5.19.
Metody otrzymywania transgenicznych zwierząt ............................
Konstrukcje genowe wykorzystywane w transgenezie zwierząt .......
Transgeniczne zwierzęta jako modele chorób człowieka .................
Transgeneza gruczołu mlekowego i białek mleka ...........................
Dlaczego gruczoł mlekowy? ...........................................................
Transgeniczne zwierzęta jako bioreaktory .....................................
Inne możliwości produkcji ludzkich białek
przez transgeniczne zwierzęta .......................................................
Transgeneza a produkcja mięsa ...................................................
Transgeneza a jakość tłuszczu zwierzęcego ...................................
Transgeneza ryb ...........................................................................
Produkcja wełny ...........................................................................
Transgeneza a odporność na choroby ...........................................
Transgeneza a ochrona
środowiska
..............................................
Transgeneza a ksenotransplantacja ..............................................
Transgeniczne zwierzę jako „zabawka”...........................................
Podsumowanie .............................................................................
Bibliografia ...................................................................................
88
91
92
94
96
103
109
111
113
113
117
117
118
119
119
120
121
6. Regulacje prawne i odbiór społeczny GMO
Grzegorz Bartoszewski
...........................................................................
123
6.1. Wprowadzenie .............................................................................. 123
6.2. Regulacje międzynarodowe dotyczące stosowania GMO ................. 124
6.3. Prawodawstwo Unii Europejskiej dotyczące stosowania GMO ........ 125
6.4. Prawodawstwo polskie dotyczące stosowania GMO ....................... 130
6.5. Odbiór społeczny GMO ................................................................. 134
6.6. Podsumowanie ............................................................................. 137
6.7. Bibliografia .................................................................................. 138
7. GMO w
środowisku
rolniczym
Zbigniew T. Dąbrowski, Marcin Grabowski
.............................................
141
7.1. Wprowadzenie .............................................................................. 141
7.2. Wpływ roślin GM na organizmy niedocelowe ................................. 142
7.3. Oddziaływanie roślin GM na ekosystemy gleby .............................. 157
7.4. Przenoszenie pyłku roślin GM na pokrewne gatunki roślin ........... 160
7.5. Zagrożenia i korzyści uprawy odmian GM dla agrocenoz ............... 162
7.6. Podsumowanie ............................................................................. 171
7.7. Bibliografia .................................................................................. 172
8. Wyzwania i problemy analiz GMO – rola laboratoriów referencyjnych
Anna Linkiewicz, Janusz Zimny, Sławomir Sowa
....................................
177
8.1. Wprowadzenie .............................................................................. 177
8.2. W jakim celu wykonuje się analizy modyfikacji genetycznych? ...... 178
8.3. W jakim stopniu prawo Unii Europejskiej określa potrzebę
i zakres analiz GMO? ................................................................... 179
8.4. Standardowe metody analiz
żywności
i pasz GM ........................... 182
4
Spis treści
Zaawansowane metody analiz GMO ..............................................
Analizy przesiewowe i ilościowe GMO ...........................................
Nieautoryzowane GMO – jak je wykryć? ........................................
Wykrywanie nieautoryzowanych GMO ..........................................
Podstawowe problemy analiz GMO ................................................
Harmonizacja metod analiz GMO. Laboratorium referencyjne UE
i Europejska Sieć Laboratoriów GMO platformą badań
i wymiany informacji o GMO ........................................................
8.11. Podsumowanie .............................................................................
8.12. Bibliografia ...................................................................................
8.5.
8.6.
8.7.
8.8.
8.9.
8.10.
184
185
187
190
190
193
194
195
9. Kontrowersje wokół
żywności
zmodyfikowanej genetycznie
Marcin Filipecki
......................................................................................
197
9.1. Wprowadzenie .............................................................................. 197
9.2. Zastrzeżenia zdrowotne i błędy w badaniach
podważających bezpieczeństwo konsumpcji GMO ......................... 199
9.3. Zmienność biologiczna w paszy i
żywności
.................................... 200
9.4. Odporność na antybiotyki ............................................................ 201
9.5. Alergie .......................................................................................... 202
9.6. Efekty niezamierzone .................................................................... 203
9.7. Procedury oceny bezpieczeństwa odmian GM ................................ 204
9.8. Wpływ na
środowisko
................................................................... 205
9.9. Koegzystencja ............................................................................... 208
9.10. Kontrowersje
światopoglądowe
...................................................... 208
9.11. GMO a rolnictwo tradycyjne i ekologiczne ..................................... 209
9.12. Demagogia i język debaty .............................................................. 210
9.13. Podsumowanie ............................................................................. 213
9.14. Bibliografia ................................................................................... 214
Słownik terminów ....................................................................................... 217
Skorowidz rzeczowy .................................................................................... 225
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin