W3 - granice poznania c.d. przyczynowość.pdf

(471 KB) Pobierz
Wstęp do filozofii przyrody
Wykład 3: Granice poznania c.d.,
Przyczynowość
Andrzej Koleżyński
WIMiC AGH Kraków
Obserwowalne vs nieobserwowalne
• Obserwowalne – obiekty procesy, dostępne nieuzbro-
jonym zmysłom.
• Nieobserwowalne – cała reszta.
• W nauce określenie „obserwowalne” stosujemy zwykle
do wszystkich obiektów i procesów, do których mamy
dostęp przez swego rodzaju kontakt kauzalny (np.
przy użyciu mikroskopu).
•
• Z punktu widzenia filozofii nauki i realizmu nau-
kowego, to właśnie problem rozróżnienia pomiędzy
bytami obserwowalnymi i nieobserwowalnymi wzbu-
dza największe kontrowersje.
W3-2
Wstęp do filozofii przyrody
2013-10-28
Nieobserwowalne: wykrywalne vs
niewykrywalne (ang. (un)detectable)
• Nieobserwowalne:
• Możliwe do wykrycia (detectable) przy pomocy
przyrządów pomiarowych (np. mitochondria,
neutrino)
• Niemożliwe do wykrycia (undetectable) nawet za
pomocą takich przyrządów (np. koncepcja położe-
nia i prędkości względem przestrzeni absolutnej
Newtona).
W3-3
Wstęp do filozofii przyrody
2013-10-28
Ogólny podział obiektów i procesów ze
względu na możliwość ich obserwacji
Naukowe obiekty lub procesy
Obserwowalne: obiekty lub
procesy, które można w
dogodnych warunkach
zobaczyć (posmakować,
dotknąć, usłyszeć, poczuć
zapach)
Nieobserwowalne: obiekty
lub procesy niemożliwe do
zaobserwowania
Wykrywalne (detectables):
obiekty lub procesy
niemożliwe do
zaobserwowania, ale
wykrywalne przy pomocy
przyrządów pomiarowych
W3-4
Niewykrywalne (undetectables):
obiekty lub procesy niemożliwe
zarówno do zaobserwowania,
jak i wykrycia, których istnienie
postulujemy ze względów
teoretycznych lub wyjaśniania
2013-10-28
Wstęp do filozofii przyrody
Selektywny sceptycyzm
• Realizm dotyczący obiektów (entity
realism)
• Realizm dotyczący struktur (structural
realism)
– epistemologiczny
– ontologiczny
• Semirealizm
W3-5
Wstęp do filozofii przyrody
2013-10-28

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin