Zastosowanie ziół w kosmetyce.doc

Zastosowanie ziół w kosmetyce

I. Ziołolecznictwo – fitoterapia – leczenie chorób substancjami pochodzenia roślinnego stosowanymi również w formach farmaceutycznych, tj. napary, odwary, nalewki, itd.

Zaletą ziół jest ich łagodne, powolne działanie, brak toksyczności i działań ubocznych.

Działanie ziół jest oparte na synergizmie, czyli współdziałaniu i wzmacnianiu jednego składnika drugim.

II. Postacie leku roślinnego

Zioła: są mieszaniną suchych, rozdrobnionych surowców roślinnych, która jest przeznaczona do przygotowania odpowiednich ekstraktów wodnych – naparów i odwarów

a) Odwar (wywar): otrzymuje się go zazwyczaj z części twardych roślin (korzeni, kory, kłączy) oraz zwierających składniki odporne na działanie wysokiej temperatury; odpowiednią ilość ziół zalewa się wodą i doprowadza do wrzenia na wolnym ogniu, gotuje 5-15 minut w zależności od twardości surowca; odstawia się do ostygnięcia, a spożywa się go po ostygnięciu.

b)  Napar: otrzymuje się przez zalanie ziół wrzącą wodą i pozostawienie pod przykryciem do ostygnięcia, spożywa się zaraz po przygotowaniu, w ten sposób wydobywa się substancje czynne do wyciągu wodnego; przyrządza się go z surowców zawierających olejki lotne lub substancje nie znoszące dłuższego gotowania.

c) Odwaro – napar – najpierw przygotowuje się odwar z ziół wymagających gotowania, a następnie tym odwarem zalewa się zioła wymagające formy naparu,

d)  Macerat – zimny wyciąg ze roślin śluzowych. Przepisaną ilość surowca przemywa się małą ilością wody, a następnie zalewa się przepisaną ilością zimnej lub letniej wody i pozostawiam na 3-10 godz. Następnie macerat przesącza się przez gazę i uzupełnia przez gazę do żądanej ilości wodą pochodzącą z przepłukania surowca poddanego maceracji; należy go zużyć w ciągu jednej doby,

e) Nalewka: płynne, nie zagęszczone preparaty, sporządzone przez wytrawianie rozdrobnionych, suchych surowców za pomocą odpowiednich rozpuszczalników - mieszaniny etanolu i wody lub mieszanin etanolu wody i eteru; np. zioła zalewa się  70% spirytusem w proporcji 1:10, odstawia się w ciepłe miejsce na 4 – 6 tygodni, odcedza i przechowuje w ciepłym miejscu; nalewkę można przyrządzać za pomocą maceracji (proces ekstrahowania substancji aromatycznych z surowców roślinnych spirytusem o różnej mocy w temperaturze otoczenia, stosowany przy sporządzaniu półproduktów używanych do aromatyzowania zestawów wódek gatunkowych) lub perkolacji (proces wydzielania wartościowych substancji - ekstraktu z surowców roślinnych przez wymywanie gorącą wodą, parą lub spirytusem przepływającym - w sposób ciągły, przez warstwę surowca).

f)  Wyciąg - ekstrakt: przetwory otrzymywane przez wytrawienie surowca roślinnego odpowiednim rozpuszczalnikiem i częściowe lub całkowite usunięcie rozpuszczalnika (odparowanie w temp. 50 st. C). Rozróżnia się wyciągi suche, z których całkowicie usunięto rozpuszczalnik, stanowiące proszek lub masę dającą się sproszkować oraz wyciągi płynne, które charakteryzują się tym, że najczęściej jedna część wyciągu płynnego odpowiada jednej części surowca roślinnego. Wyciągi zawierają 10-krotnie większą zawartość substancji czynnych niż nalewki.

g) okład – ciekły okład ze ziół śluzorodnych (zalewa się wrzątkiem, pozostawia do ostygnięcia i przykłada w postaci ciepłej),

h) kataplazama – podobnie jak okład - tzw. ziołówka, której podstawą są zioła o działaniu śluzorodnym (siemię lniane, len, lipa, otręby pszenne, płatki owsiane, korzeń prawoślazu), także z ziół zawierających gumy i klajstry roślinne, ponieważ zioła te utrzymują ciepło i wilgoć. Zioła zalewa się taką ilością wody, aby powstała papka. W zależności od rodzaju dodanych ziół kataplazma może mieć działanie baktejobójcze, przeciwzapalne, przeciwłojotokowe, pobudzające, ściągające i tym samym może być stosowana do różnych rodzajów cer. Najczęściej przyrządza się z takich ziół: nasiona lnu, żywokost, kozieradka, korzeń i liście prawoślazu, kwiastostan lipy, ziemniak, itp.

i) kompres – najpierw wykonuje się napar, moczy się w nim gazę i przykłada na chore miejsce,

j) olej ziołowy – roztarte zioła zalewa się olejem słonecznikowym, zakrywa i odstawia  na 3 – 4 tygodnie, codziennie mieszając, czynność powtarza się kilkakrotnie w celu osiągnięcia silnego stężenia,

k) ocet ziołowy – jak wyżej tylko zalewa się octem jabłkowym lub winnym,

l) kąpiele ziołowe – 200 – 300 gram ziół w gazie wkłada się do wanny, temperatura pomiędzy 25 – 30 stopni C, czas kąpieli 15 – 20 minut; dopasowanie typu surowca do problemu kosmetycznego.

ł) zimny wyciąg – otrzymuje się przez zalanie ziół letnią wodą destylowaną lub przegotowaną i wytrawienie w temperaturze pokojowej w ciągu 2 – 3 godzin; stosuje się wtedy, gdy chce się wyekstrahować z surowca tylko jakieś łatwo rozpuszczalne lub wrażliwe na wysoką temperaturę związki (np. niektóre łatwo rozpuszczalne glikozydy lub związki śluzowe),

m) wyciąg spirytusowy ze świeżych ziół – intrata – to nalewki sporządzane ze świeżych roślin za pomocą wrzącego spirytusu; otrzymuje się przez wrzucenie świeżo zebranych ziół do gorącego alkoholu, ogrzanie mieszanki do wrzenia w ciągu 20 – 30 minut, odstawienie na kilka dni, a następnie wyciśnięcie i odcedzenie wyciągu.

III.  Surowce roślinne

a) kwiat (flos) – rumianek, lipa, lawenda

b) liść (folium) – szałwia, mięta, skrzyp polny

c) korzeń (radix) – łopian, prawoślaz, żywokost

d) kora (cortex) – dębu, kruszyna pospolita

e) ziele (herba) – mięty pieprzowej

f) owoc (fructus) – poziomka, jarzębina fałdowana

g) kłącze (rhizoma) – tatarak, perz

h) nasienie (semen) –siemię lniane, kozieradka

IV.  Związki aktywne występujące w ziołach