Jerzy Żuławski - Trylogia księżycowa t1 Na srebrnym globie.pdf

(1070 KB) Pobierz

Ta lektura,

podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-

line na stronie

wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu

Wolne Lek-

tury

przez

fundację Nowoczesna Polska.

JERZY ŻUŁAWSKI

 ęż

Na srebrnym globie

ę  ęż

Pięćǳiesiąt lat blisko upłynęło już od owej podwójnej wyprawy,

najszaleńszej zaiste, jaką kiedykolwiek człowiek przedsięwziął i wy-

konał — i cała rzecz poszła niemal w zapomnienie, gdy pewnego

dnia w jednym z ǳienników w K… pojawił się podpisany przez asy-

stenta małego miejscowego obserwatorium artykuł przypominający

wszystko na nowo. Autor artykułu twierǳił, że ma w ręku niewąt-

pliwe wiadomości o losie wystrzelonych przed pięćǳiesięciu laty na

Księżyc szaleńców. Rzecz narobiła wiele wrzawy, chociaż początkowo

nie brano jej zbyt poważnie. Ci, co słyszeli lub czytali o owym nad-

zwyczajnym przedsięwzięciu, wieǳieli, że śmiali awanturnicy ponie-

śli śmierć, ruszali więc teraz ramionami na wieść, że ci, od dawna za

umarłych uważani, nie tylko żyją, ale przysyłają nawet wiadomości

wprost z Księżyca.

Asystent mimo wszystko uporczywie obstawał przy swoim zdaniu

i pokazywał ciekawym stożkową, żelazną kulę, czterǳieści centyme-

trów wysoką, w której miał odnaleźć rękopis na Księżycu sporząǳo-

ny. Misternie odkręcającą się, wewnątrz próżną kulę, pokrytą grubą

warstwą rǳy i żużlu, można było oglądać i poǳiwiać; rękopisu jed-

nakże asystent nikomu nie chciał pokazać. Twierǳił, że są to papie-

ry zwęglone, których treść on dopiero odczytuje za pomocą sztucz-

nych zdjęć fotograﬁcznych, robionych z wielkim trudem i najwięk-

szą ostrożnością. Ta tajemniczość wzbuǳała podejrzenia, zwłaszcza

że asystent do tego czasu nie powieǳiał, jak doszedł do posiadania

kuli; ale zaciekawienie wzrastało ciągle. Czekano z pewnym niedo-

wierzaniem przyrzeczonych wyjaśnień, a tymczasem zaczęto sobie

przypominać ze współczesnych pism ǳieje całej wyprawy.

I nagle zaczęli się luǳie ǳiwić, że mogli tak prędko zapomnieć…

Wszakże w czasie owej wyprawy nie było pisma coǳiennego, ty-

godniowego lub miesięcznego, które by przez parę lat z rzędu nie

poczuwało się do obowiązku poświęcenia w każdym numerze kilku

szpalt temu wypadkowi, tak niesłychanemu i nieprawdopodobne-

mu. Przed samą wyprawą pełno było wszęǳie sprawozdań ze stanu

robót przygotowawczych; opisywano niemal każdą śrubę w „wago-

nie”, który miał przebyć mięǳyplanetarne przestrzenie i wysaǳić

śmiałych szaleńców na powierzchnię Księżyca, znaną do tego cza-

su jedynie ze znakomitych zdjęć fotograﬁcznych, dokonywanych od

szeregu lat w „Licke-Observatory” — zajmowano się żywo wszystki-

mi szczegółami przedsięwzięcia; na naczelnym miejscu umieszczano

portrety i życiorysy obszerne podróżników. Wiele wrzawy wywo-

łała wieść o cofnięciu się jednego z nich w ostatniej niemal chwili,

bo niespełna na dwa tygodnie przed naznaczonym terminem „od-

jazdu”. Ci sami, co niedawno jeszcze rzucali gromy na cały „nie-

dorzeczny i awanturniczy” plan wyprawy, a uczestników jej nazy-

wali wprost półgłówkami, zasługującymi jedynie na dożywotnie za-

mknięcie w szpitalu, oburzali się teraz na „tchórzostwo i odstępstwo”

człowieka, co powieǳiał otwarcie, że się spoǳiewa mieć grób na

Ziemi również spokojny, a nierównie późniejszy niż jego niedoszli

towarzysze na Księżycu. Największe jednak zaciekawienie wywoła-

ła osoba nowego śmiałka, zgłaszającego się na opróżnione miejsce.

Przypuszczano powszechnie, że go uczestnicy wyprawy nie przyjmą

do swego grona, gdyż czas był już za krótki, aby nowy towarzysz mógł

odbyć konieczne przedwstępne ćwiczenia, którym tamci przez kilka

lat się oddawali, doszedłszy w końcu do niesłychanych wprost wyni-

ków. Opowiadano o nich, że nauczyli się znosić w lekkim oǳieniu

mróz czterǳiestostopniowy i czterǳiestostopniowe gorąco, obywać

się całymi dniami bez wody i oddychać bez szkody dla zdrowia po-

wietrzem bez porównania rzadszym od atmosfery ziemskiej na wy-

sokich górach. Jakież tedy było zǳiwienie, gdy się dowieǳiano, że

nowy ochotnik, przyjęty, dopełnił liczby „lunatyków”, jak ich nazy-

wano. To tylko sprawozdawców pism doprowaǳało do rozpaczy, że

nie mogli się dowieǳieć bliższych szczegółów o tym tajemniczym

awanturniku. Mimo natarczywe nalegania nie dopuszczał do siebie

reporterów, ba! nawet nie przysłał żadnemu ǳiennikowi fotograﬁi

ani nie odpowiadał na listowne zapytania. Inni członkowie wyprawy

zachowywali również ścisłe milczenie co do jego osoby. Na dwa dni

dopiero przed wyruszeniem wyprawy w drogę pojawiła się wiado-

mość bliższa, choć nieco fantastyczna. Jednemu z ǳiennikarzy uda-

ło się po wielu trudach zobaczyć nowego uczestnika przedsięwzięcia

i rozpuścił natychmiast wieść, że to ma być kobieta w przebraniu

męskim. Nie barǳo wierzono tej pogłosce, a zresztą nie było już

czasu zajmować się nią. Stanowcza chwila nadchoǳiła. Gorączko-

we oczekiwanie zamieniło się po prostu w szał. Okolica nad ujściem

Kongo, skąd wyprawa miała „wyruszyć w drogę”, zaroiła się od luǳi

przybyłych ze wszystkich części świata.

Fantastyczny pomysł Juliusza Vernego miał być nareszcie urzeczy-

wistnionym — w sto kilkanaście lat po śmierci swego autora.

Na wybrzeżu Ayki, dwaǳieścia kilka kilometrów od ujścia Kon-

go, zionął otwór obszernej, gotowej już studni z lanej stali, która

miała za kilkanaście goǳin wystrzelić na Księżyc pierwszy pocisk

 ż



Na srebrnym globie



z zamkniętymi w nim pięcioma śmiałkami. Osobna komisja spraw-

ǳiła jeszcze raz w pośpiechu wszystkie zawiłe obliczenia; zrobiono

raz jeszcze przegląd zapasów i narzęǳi: wszystko było w porządku,

wszystko było gotowe.

Na drugi ǳień na krótko przed wschodem słońca potworny huk

wybuchu oznajmił światu na paręset kilometrów wokoło, że podróż

rozpoczęta…

Według niezmiernie ścisłych i dokładnych obliczeń pocisk miał

pod ǳiałaniem wybuchowej siły prostopadłego rzutu, przyciągania

Ziemi i siły rozpędowej, nabytej przez ǳienny obrót Ziemi dookoła

osi, zakreślić w przestworzu olbrzymią parabolę z zachodu na wschód

i wszedłszy w oznaczonym punkcie i w oznaczonej goǳinie w sferę

przyciągania Księżyca, spaść prawie pionowo na środek jego tarczy

ku nam zwróconej, w okolicy

in s e ii.

Bieg pocisku, obserwo-

wany z różnych punktów Ziemi przez setki teleskopów, okazał się

zupełnie prawidłowym. Dla patrzących pocisk zdawał się cofać na

niebie w kierunku od wschodu na zachód, zrazu znacznie wolniej

niż Słońce, potem coraz szybciej, w miarę jak się od Ziemi odda-

lał. Ten ruch pozorny był wynikiem obrotu Ziemi, wobec którego

pocisk w tyle pozostawał.

Śleǳono go długo, aż wreszcie w pobliżu Księżyca już i najsilniej-

sze teleskopy nie były zdolne go spostrzec. Mimo to łączność mię-

ǳy zamkniętymi w pocisku awanturnikami a Ziemią nie ustawała

jeszcze przez pewien czas ani na chwilę. Podróżnicy obok mnóstwa

innych przyrządów zabrali ze sobą znakomity aparat do telegraﬁi bez

drutu, który według obliczeń powinien był funkcjonować nawet na

odległość trzystu osiemǳiesięciu czterech tysięcy kilometrów, ǳie-

lących Księżyc od Ziemi. Obliczenia atoli zawiodły w tym wypadku;

ostatnią depeszę otrzymały stacje astronomiczne z odległości dwu-

stu sześćǳiesięciu tysięcy kilometrów. Czy to ze względu na nie-

dostateczną siłę prądu wytwarzającego fale, czy też wadliwą budowę

przyrządu, telegrafowanie na większą odległość było niemożliwe. Ale

ostatnia depesza brzmiała nader zachęcająco: „Wszystko dobrze, nie

ma powodu do obaw”.

W sześć tygodni wysłano według umowy drugą wyprawę. Tym

razem znalazło w pocisku pomieszczenie dwóch tylko luǳi; wieźli za

to ze sobą znacznie większe zapasy żywności i potrzebnych narzęǳi.

Aparat telegraﬁczny mieli znacznie silniejszy niźli poprzedni; nie by-

ło wątpliwości, że wystarczy do przesyłania wiadomości z Księżyca.

Atoli z Księżyca depeszy już nie otrzymano. Ostatni telegram wy-

słali już podróżnicy z pobliża celu wyprawy, przed samym spadkiem

na księżycową powierzchnię. Wiadomość była nie najpomyślniejsza.

Pocisk z niewytłumaczonej przyczyny zboczył nieco z drogi i wsku-

tek tego widocznym było, że spadnie na Księżyc nie prostopadle, lecz

skośnie, pod kątem dość ostrym. Ponieważ pocisk nie był zbudowa-

ny dla takiego spadku, więc podróżnicy obawiali się, czy nie poniosą

 ż



Na srebrnym globie



śmierci przez rozbicie. Widocznie obawy się spełniły, gdyż to była

ostatnia depesza.

Wobec tego zaniechano zamierzonych wypraw dalszych. Nie moż-

na się było łuǳić co do losu nieszczęśliwców; po cóż było powięk-

szać jeszcze bezużyteczne oﬁary? Żal jakiś i wstyd ogarnął luǳi. Naj-

więksi zwolennicy „mięǳyplanetarnej komunikacji” przycichli teraz,

a o wyprawach mówiono i pisano już tylko jako o szaleństwie, bę-

dącym wprost zbrodnią. W kilka lat wreszcie cała rzecz poszła w za-

pomnienie na długi przeciąg czasu¹.

Przypomniał ją dopiero, jak się powieǳiało, artykuł nieznanego

dotąd, a wkrótce głośnego asystenta w pomniejszym obserwatorium

astronomicznym. Odtąd każdy tyǳień przynosił coś nowego. Asy-

stent odsłaniał powoli rąbki swej tajemnicy, a chociaż niedowiarków

nigdy nie brakło, zaczęto zapatrywać się na rzecz coraz poważniej.

Sensacyjna wieść rozeszła się wkrótce po całym cywilizowanym świe-

cie. Wreszcie asystent opowieǳiał, w jaki sposób doszedł do posia-

dania cennego rękopisu i jak go odczytał, a nawet pozwolił luǳiom

fachowym oglądać jego zwęglone szczątki wraz z cudownymi iście

odbitkami fotograﬁcznymi.

Otóż, jak się rzecz miała z ową kulą i rękopisem:

„Pewnego dnia po południu — opowiadał asystent — gdy sie-

ǳiałem zajęty notowaniem coǳiennych spostrzeżeń meteorologicz-

nych, oznajmił mi służący zakładu, że jakiś młody człowiek chce ze

mną mówić. Był to mój kolega i dobry przyjaciel, właściciel wio-

ski nieopodal położonej. Widywałem go rzadko, gdyż choć mieszkał

niedaleko, nieczęsto się do miasta wybierał. Zatrzymałem go tedy

i uporawszy się co pręǳej z robotą, wyszedłem do drugiego poko-

ju, gǳie mnie, jak zauważyłem, niecierpliwie oczekiwał. Zaraz po

powitaniu oświadczył, że mi przynosi wiadomość, która mię ucie-

szy niewątpliwie. Wieǳiał, że od lat zajmuję się z zapałem badaniem

meteorytów, przyszedł mi tedy powieǳieć, że przed kilku dniami

spadł w jego wiosce meteor znacznej, jak się zdaje, wielkości. Ka-

mienia nie znaleziono, gdyż upadł w trzęsawisko i prawdopodobnie

zagłębił się znacznie, ale jeśli go chcę mieć, on jest gotów dać mi

kilku robotników dla jego wydobycia. Kamień naturalnie chciałem

mieć i uwolniwszy się na parę dni z obserwatorium, pojechałem sam

na miejsce w celu poszukiwań. Ale mimo niewątpliwych znaków

i usilnej pracy nie mogliśmy nic znaleźć. Wydobyto tylko duży ka-

wał obrobionego żelaziwa kształtu kuli armatniej, której obecność

w tym miejscu mocno mnie zaǳiwiła. Zwątpiłem już o pomyślnym

wyniku poszukiwań i wydałem właśnie polecenie zaprzestania dal-

szych robót, gdy przyjaciel zwrócił moją uwagę na ową kulę. Istotnie

wyglądała zastanawiająco. Powierzchnia jej była pokryta żużlem, jaki

się tworzy na żelaznych meteorytach przy rozżarzaniu się ich podczas

przejścia przez atmosferę ziemską. Czyżby to ona miała być owym

spadłym meteorem?

¹na

gi r e i g

— ǳiś popr.: na długi czas.



 ż



Na srebrnym globie

Plik z chomika:

sote12

Jerzy Żuławski - Trylogia księżycowa t1 Na srebrnym globie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: