Uprawa aronii.pdf

(609 KB) Pobierz
KARNIOWICE
MODR
Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Karniowicach
Karniowice 2013
Opracowanie:
mgr inż. Józef Rusnak
Dział Systemów Produkcji Rolnej,
Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa
MODR Karniowice
Wstęp
Obecnie konsumenci zwracają coraz większą uwagę na jakość spożywa-
nych produktów. Produkowana żywność powinna być bezpieczna, nie za-
grażająca zdrowiu ludzi. Bardzo ważną rolę w żywieniu człowieka pełnią
owoce i warzywa. Są one niezastąpionym źródłem witamin, składników mi-
neralnych oraz błonnika. Spożywane w odpowiedniej ilości (przynajmniej
5 razy dziennie) chronią nas przed rozwojem różnych chorób, m.in. nowo-
tworów, chorób krążenia i układu pokarmowego oraz spowalniają procesy
starzenia się organizmu. Szkoda, że przy ich produkcji stosuje się bardzo in-
tensywne metody wytwarzania, które cechują się nie tylko dużą pracochłonno-
ścią, ale przede wszystkim sporą ilością stosowanych nawozów mineralnych
oraz środków ochrony roślin. Stwarza to niebezpieczeństwo gromadzenia się
w owocach i warzywach nadmiernych ilości azotanów i pozostałości środków
ochrony roślin. Związki te są bardzo szkodliwe dla zdrowia człowieka, gdyż
prowadzą do wielu groźnych chorób, w tym nowotworowych.
W sadownictwie trudno jest osiągnąć wysoki plon i dobrą jakość owoców
bez nawożenia i stosowania oprysków środkami chemicznymi. Dlatego, aby
uzyskiwać owoce bez pozostałości pestycydów i nadmiernie „nie tracić” na plo-
nie, trzeba dobierać do produkcji sadowniczej nie tylko odmiany, ale i gatunki,
które można uprawiać przy ograniczonym stosowaniu chemii, a nawet bez jej
użycia.
Chodzi tu nie tylko o zakładanie małych sadów czy plantacji krzewów ze
starych odmian, ale głównie o prowadzenie plantacji towarowych, nawet wielo-
hektarowych. Będą one może niżej plonować, mieć mniej atrakcyjne owoce,
ale za to bez chemii, nie szkodząc konsumentom.
Dlatego w ostatnich latach wielu producentów skupia się na ga-
tunkach roślin, które same potrafią radzić sobie z chorobami i szkod-
nikami i praktycznie nie wymagają w tym zakresie ingerencji czło-
wieka. Na dodatek nie potrzebują dużych nakładów produkcyjnych
i można je uprawiać metodami ekologicznymi, czyli bez stosowania agrochemii.
Do gatunku, który doskonale wpisuje się w ten sposób uprawy należy aronia,
która ma niewielkie wymagania co do ochrony i stanowiska. W Polsce znana
jest od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Na terenie byłego Związku Ra-
dzieckiego, Niemiec, Słowacji i Czech jest dość powszechną rośliną sadowniczą
uprawianą na wielohektarowych plantacjach towarowych. Dzięki swym zaletom
aronia jest łatwa w uprawie i ryzyko produkcji owoców jest małe.
Podczas gdy opłacalność uprawy tradycyjnych gatunków staje się mniej do-
chodowa, aronia może być alternatywną rośliną, bo koszty jej uprawy są najniż-
sze spośród roślin sadowniczych.
Opis rośliny
Aronia to krzew pochodzący z Ameryki Północnej - Kanada, Północno-
-Wschodnie Stany Zjednoczone Ameryki, gdzie występuje w stanie dzikim.
Roślina należy do rodziny różowatych
(Rosaceace).
Wśród rodzaju aronia zna-
nymi gatunkami są:
aronia czarnoowocowa
(A. melanocarpia),
aronia czer-
wona
(A. arbutifolia),
aronia śliwolistna
(A. prunifolia).
W Polsce podstawo-
we znaczenie ma aronia czarnoowocowa zwana inaczej aronią czarną. Krzewy
dorastają do 2,5 wysokości, a otrzymane z siewu do
3 m.
Tworzą dużo odro-
stów korzeniowych, wskutek tego szybko się zagęszczają. Kora na pędach sza-
ra, błyszcząca, gładka – na starszych ciemniejsza i spękana. Liście skórzaste,
eliptyczne, karbowane. Jesienią przebarwiają się na kolor pomarańczowy lub
ceglasty. Aronia wcześnie rozpoczyna wegetację – w połowie marca. Kwiaty są
białe, drobne, zebrane w baldachogrona (20-30 kwiatków). Kwitnie później od
innych uprawianych roślin sadowniczych - koło połowy maja, często po przy-
mrozkach, czyli po tzw.
„zimnych ogrodnikach”.
Kwitnienie krzewów jest
bardzo długie – trwa około 2 tygodni. Owoce są okrągłe lub lekko wydłużone,
o średnicy
8-12 mm
i wadze
1-1,5 g,
najczęściej czarne lub ciemno-granato-
we o słodko-cierpkim smaku, używane głównie w przetwórstwie. Pokryte są
delikatnym, woskowym nalotem. Pełną dojrzałość osiągają po 3 miesiącach
od kwitnienia. Zwykle zbiór owoców przypada na okres od połowy sierpnia
do września. Owoce największy przyrost masy osiągają w ostatnim miesią-
cu przed zbiorem. Rośliny rozmnażane wegetatywnie (sadzonki, odkłady) za-
4
czynają owocować w
2-3 roku
po posadzeniu. Natomiast siewki rosną silniej
i wchodzą w owocowanie w
5 roku
(lub później. o rok lub 2). Do nasadzeń
najlepsze są krzewy dwuletnie, bo owocują już w drugim roku i można zebrać
z hektara ok. 1 tony owoców. Rośliny korzenią się dosyć płytko, dlatego aronię
można sadzić na terenach o wysokim poziomie wody gruntowej -
0,7-0,8 m
poniżej powierzchni gruntu.
Aronia jest rośliną samopylną. Zatem do owocowania nie potrzebuje zapy-
laczy, czyli obecności innych odmian, choć przy zapyleniu krzyżowym (przez
owady) wyraźnie poprawia się jakość owoców i zwiększają się plony. Wtedy
na plantacji powinny rosnąć co najmniej dwie odmiany. Rośliny owocują co-
rocznie i dość obficie. Aronia jest krzewem wieloletnim i dobrze prowadzoną
plantację można użytkować ponad
20 lat
bez spadku produktywności krze-
wów. Jednak największy plon uzyskuje się między
7 a 10 rokiem.
Na dobrze
zadbanych plantacjach, tj. odpowiednio formowanych, ciętych i nawożonych,
z hektara zebrać można do
25 ton
owoców (średnio 12 ton).
Polska ma największy areał aronii w świecie i roślina ta stała się naszą spe-
cjalnością. Zbiory aronii sięgają ponad 40 tys. ton rocznie.
Rozmnażanie aronii
Krzewy rozmnaża się wegetatywnie przez kopczykowanie - odkłady
pionowe i poziome, przy czym to ostatnie jest bardziej pracochłonne, ale
można uzyskać więcej sadzonek. Po ukorzenieniu się sadzonek i odcięciu
ich od roślin matecznych należy je zaszkółkować, tzn. wysadzić do szkół-
ki w małych odstępach, tj. w odległości
20-30 cm
w rzędzie i
80-100 cm
między rzędami. Jednoroczne sadzonki nie nadają się jeszcze do sprzedaży,
gdyż są małe i słabo ukorzenione. Dobry materiał uzyskuje się dopiero po
2 latach.
Aronię rozmnażamy również przez sadzonki półzdrewniałe i zdrewnia-
łe, czyli tzw. „sztobry”. Sadzonki półzdrewniałe sporządza się od połowy
czerwca do połowy lipca z nowych przyrostów. Odcinek częściowo zdrew-
niałego pędu (sadzonka) powinien mieć minimum 3 liście. Dolne odcina-
my, pozostawiając 2 górne. Następnie sadzonki zanurzamy w ukorzeniaczu
(sproszkowana mieszanka substancji wzrostowych i środka grzybobójcze-
go), po czym sadzimy je do przygotowanego podłoża w tunelu foliowym
w rozstawie
5x10 cm
(200
szt./m
2
). Powszechnie stosowanym podło-
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin