Atlas roślin leczniczych Arkady.pdf

(48232 KB) Pobierz
ARKADY
Opiniodawcy
prof, dr hab. Stanisław Marek
prof, dr hab. Dominik Fijałkowski
Konsultanci
doc. dr hab. farm. Barbara Mikolak
dr nauk med. Antoni Caban
dr nauk bot. Eugeniusz Panek
Redaktor naukowy
Danuta Rybak
Opracowanie graficzne
Jerzy Kępkiewicz
Redaktor techniczny
Wiesław Pyszka
Korektor
Maria Witczak
Zdjęcia
J. Anioł-Kwiatkowska
W. Berdowski
© Copyright by Wydawnictwo „Arkady” , Warsaw 1993
ISBN 83-213-3634-5
Spis treści
W stę p
......................................................................................................
17
CZĘŚĆ O G Ó L N A
Z h is to rii z i o ł o l e c z n i c t w a .......................................................
19
R oślin y leczn icze w a sp e kcie o ch ro n y p rz y ro d y
. .
21
S urow ce z ie la rs k ie
................................................................
22
Rodzaje i zbiór surowców zielarskich .................................. 22
Suszenie surowców roślinnych ..............................................23
S u b sta n cje ch e m iczn e w ro ślin a ch leczn iczych
. . .
26
Podstawowe związki c z y n n e ..................................................26
Sole mineralne — makro- i m ikro e le m e n ty...........................30
Witaminy i ich główne funkcje b io lo g ic z n e ...........................33
Wykaz występowania makro- i mikroelementów
oraz witamin w roślinach leczniczych ( w y b ó r ) .......................36
P ostacie leków ro ślin n yc h
..................................................
42
R ośliny o d z ia ła n iu p rz e c iw w iru s o w y m
i w ła ś c iw o ś c ia c h a n tytoksyczn ych
.....................................
47
O b ja śn ie n ia n a jw a żn ie jsz yc h nazw botanicznych
używ anych w opisach ro ślin i s u r o w c ó w .......................
49
CZĘŚĆ S Z C Z E G Ó ŁO W A
C h a ra kte rystyki ro ślin leczniczych
.....................................
54
Wykaz s k r ó tó w ........................................................................................... 54
1 Agawa amerykańska —
Agave americana L
........................................55
.
2. Aloes drzewiasty —
Aloe arborescens M ili
........................................55
3. Aloes zwyczajny —
Aloe vera (L.) Burm
...............................................56
4. Arcydzięgiel litwor —
Angelica archangelica L
....................................57
I» Arnika górska —
Arnica montana L
.......................................................58
.
(1
Aronia czarnoowocowa —
Aronia me/anocarpa E l l i o t
................... 59
7. Babka lancetowata —
Plantago Ianceolata L
....................................... 60
M Babka piaskowa —
Plantago arenaria Waldst
.................................... 61
i) Babka średnia —
Plantago media L
................................................... 61
li), Babka zwyczajna —
Plantago maior L
............................................... 62
II. Bagno zwyczajne —
Ledum palustre L
................................................ 63
i ' Banan zwyczajny —
Musa cavendishii Lamb
....................................... 63
i i Barszcz zwyczajny —
Heracleum sphondylium L
............................... 64
i i Barwinek pospolity —
Vinca minor L
................................................... 65
Bi Bazylia ogrodowa —
Ocimum basilicum L
........................................... 65
in Berberys zwyczajny —
Berberis vulgaris L
........................................66
i Blodrzeniec anyż —
Pimpinella anisum L
........................................... 67
Blodrzeniec mniejszy —
Pimpinella saxifraga L
................................ 68
i
1
Bliiazcz pospolity —
Hedera helix L
................................................... 69
5
20
.
21
.
22
.
23
.
24
.
25
.
26
.
27
.
28
.
29
.
30
.
31
.
32
.
33
.
34
.
35
.
36
.
37
.
38
.
39
.
40
.
41
.
42
.
43
.
44
.
45
.
46
.
47
.
48
.
49
.
50
.
51
.
52
.
53
.
54
.
55
.
56
.
57
.
58
.
59
.
60
.
61
.
62
.
63
.
64
.
65
.
66
.
6
Bluszczyk kurdybanek —
Glechoma hederacea L
................
Bobrek trój listkowy —
Menyanthes trifoliata L
....................
Bodziszek cuchnący —
Geranium robertianum L
................
Bodziszek czerwony —
Geranium sanguineum L
................
Borówka brusznica —
Vaccinium vitis-idaea L
...................
Borówka czarna —
Vaccinium myrtillus L
..........................
Borówka wysoka —
Vaccinium corymbosum L
...................
Bożodrzew gruczołowaty —
Ailanthus altissima Swingle
Brzoskwinia zwyczajna —
Prunus persica (L.) Batsch. . .
Brzoza brodawkowata —
Betula pendula Roth
....................
Brzoza omszona —
Betula pubescens Ehrh
........................
Bukszpan zwyczajny —
Buxus sempervirens L
....................
Bukwica zwyczajna —
Stachys officinalis (L.) Trevisan . .
Burak zwyczajny —
Beta vulgaris L
....................................
Bylica boże drzewko —
Artemisia abrotanum L
.................
Bylica estragon —
Artemisia dracunculus L
........................
Bylica piołun —
Artemisia absinthium L
...............................
Bylica pospolita —
Artemisia vulgaris L
...............................
Cebula zwyczajna —
Allium cepa L
....................................
Centuria pospolita —
Centaurium umbellatum Gilib.
ssp. e r y th r a e a
....................................................................
Chaber bławatek —
Centaurea cyanus L
............................
Chmiel zwyczajny —
Humulus lupulus L
............................
Chrzan pospolity —
Armoracia rusticana Gaertn
................
Cykoria podróżnik —
Cichorium intybus L
............................
Cytryna zwyczajna —
Citrus Iimon Burm
............................
Czarnuszka siewna —
Nigella sativa L
................................
Cząber ogrodowy —
Satureja hortensis L
............................
Czeremcha zwyczajna —
Prunus padus L
............................
Czereśnia ptasia —
Prunus avium L
....................................
Czosnaczek pospolity —
Alliaria petiolata Bieb
....................
Czosnek niedźwiedzi —
Allium ursinum L
............................
Czosnek pospolity —
Allium sativum L
................................
Czyścicą storzyszek —
Clinopodium vulgäre L
....................
Dąb bezszypułkowy —
Quercus petraea Liebl
....................
Dąb czerwony —
Quercus rubra L
.......................................
Dąb szypułkowy —
Quercus robur L
...................................
Dąbrówka rozłogowa —
Ajuga reptans L
............................
Drapacz lekarski —
Cnicus benedictus L
............................
Drżączka średnia —
Briza media L
.......................................
Dymnica pospolita —
Fumaria officinalis L
............................
Dynia zwyczajna —
Cucurbita pepo L
...................................
Dyptam jesionolistny —
Dictamnus albus L
........................
Dziewanna kutnerowata —
Verbascum phlomoides L. . .
Dziewanna wielkokwiatowa —
Verbascum densiflorum Bert.
Dziewięciornik błotny —
Parnassia palustris L
....................
Dzięgiel leśny —
Angelica silvestris L
................................
Dziki bez czarny —:
Sambucus nigra L
................................
M
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
69
70
71
72
72
73
74
75
75
76
77
77
78
79
80
81
81
82
83
84
85
85
86
87
88
89
90
90
91
92
93
93
94
95
96
96
97
97
98
99
99
100
101
102
103
103
104
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
67. Dziki bez hebd —
Sambucus ebulus L
...............................................105
68. Dziurawiec zwyczajny —
Hypericum perforatum L
........................... 106
69. Farbownik lekarski —
Anchusa officinalis L
....................................107
70. Fasola zwykła —
Phaseolus vulgaris L
........................................... 108
71. Fiołek trójbarwny —
Viola tricolor L
..................................................108
72. Gąska żółta —
Tricholoma equestre (L. exFr.) Quel
.........................109
73. Glistnik jaskółcze ziele —
Chelidonium maius L
.............................. 110
74. Głowienka pospolita —
Prunella vulgaris L
...................................... 111
75. Głóg jednoszyjkowy —
Crataegus monogyna Jacq
...........................111
76. Gorczyca czarna —
Brassica nigra (L.) Koch
......................................112
77. Gorczyca jasna —
Sinapis alba L
..................................................... 113
78. Goryczak żółciowy —
Tylopilus felleus (Bull, ex Fr.) Karst. . .
.114
79. Goryczka żółta —
Gentiana lutea L
..................................................... 114
80. Gorysz błotny —
Peucedanum palustre (L.) Mnch
.............................. 115
81. Grążel żółty —
Nuphar luteum Sm
..................................................... 116
82. Grejpfrut
— Citrus paradisi M a c fa y d e n
............................................ 116
83. Grusza pospolita —
Pyrus bourgaeana D e c n e
............................. 117
84. Gryka zwyczajna —
Fagopyrum esculentum Moench
....................... 118
85. Grzybienie białe —
Nymphaea alba L
................................................. 118
86. Grzybienie północne —
Nymphaea candida Presl
.............................. 119
87. Gwiazdnica pospolita —
Stellaria media M ill
......................................119
88. Fluba pospolita —
Fomes fomentarius L. ex F r .
.............................120
89. Flyzop lekarski —
Hyssopus officinalis L
............................................. 121
90. Iglica pospolita —
Erodium cicutarium (L.) U H e r i t
......................... 121
91. Jałowiec pospolity —
Juniperus communis L
......................................122
92. Janowiec barwierski —
Genista tinctoria L
..........................................123
93. Jarząb pospolity (jarzębina) —
Sorbus aucuparia L
.......................... 124
94. Jarzmianka większa —
Astrantia maior L
..........................................125
95. Jasnota biała —
Lamium album L .
................................................125
96. Jasnota różowa —
Lamium amplexicaule L
...................................... 126
97. Jastrzębiec kosmaczek —
Hieracium pilosella L
.............................. 127
98. Jemioła pospolita—
Viscum album L.
. ......................................... 127
99. Jesion mannowy —
Fraxinus ornus L
................................................. 128
1 Jesion wyniosły —
Fraxinus excelsior L
............................................. 129
00.
101. Jeżyna fałdowana —
Rubus plicatus W et N
......................................129
.
1 Jeżyna popielica —
Rubus caesius L
................................................. 130
02.
1 Jodła pospolita —
Abies alba M ili
..................................................... 131
03.
1
04. Kalina koralowa —
Viburnum opulus L
..............................................132
105. Kapusta warzywna —
Brassica oleracea L
...................................... 132
1
06. Karbieniec pospolity —
Lycopus europaeus L
.................................. 133
1
07. Kasztanowiec pospolity —
Aesculus hippocastanum L
.......................134
1 Kielisznik zaroślowy —
Calystegia sepium (L.) R. Br
........................135
00.
1
09. Klon tatarski —
Acer tataricum L
.........................................................135
I I0. Kminek zwyczajny —
Carum carvi L
................................................. 136
III. Knieć błotna —
Caltha palustris L
...................................................... 137
I 1 Kocanki piaskowe —
Helichrysum arenarium (L.) Moench. . .
.137
2.
I 1 Kocimiętka właściwa —
Nepeta cataria L
..........................................138
3.
I I4. Kokoryczka wonna —
Polygonatum odoratum (Mill.) Druce . . .
139
7
Zgłoś jeśli naruszono regulamin