Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu.pdf

(24784 KB) Pobierz
GOŁDAP
Z DZIEJÓW MIASTA I POWIATU
OLSZTYN 1971
POJEZIERZE
KOMITET REDAKCYJNY:
Elżbieta CEGLARSKA, Edmund HANN, Aleksander OMIJANOWICZ,
Sylwester OWCZAREK, Eugeniusz STRZAŁKOWSKI,
Andrzej WAKAR (przewodniczący), Eugeniusz ZDROJEWSKI
REDAKTOR
M A R IA L O S S M A N
R E D A K T O R T E C H N IC Z N Y
L E A N D E R G A R D Z IE L E W S K I
Z D J Ę C IA
K A Z IM IE R Z D Ą B R O W S K I, W A C Ł A W K A P U S T O , A L O J Z Y K U R A C Z Y K
P R O JE K T O K Ł A D K I I O B W O LUTY
L E A N D E R G A R D Z IE L E W S K I
M APKI
G U S T A W L E Y D IN G , M A R IA N M IC H A Ł O W S K I
KOREKTA
K R Y S T Y N A E IS E L E
WYDANO PRZY WSPÓŁUDZIALE
PREZYDIUM POWIATOWEJ RADY NARODOWEJ
W GOŁDAPI
ZI EMI A
ŚRODOWISKO GEOGRAFICZNE
POŁOŻENIE Powiat gołdapski leży w najbardziej na północ wysuniętej
części województwa białostockiego pomiędzy 21° 56' a 22° 46' długości
geograficznej wschodniej oraz między 54° 24' a 54° 10' szerokości geogra­
ficznej północnej. Kontury granic powiatu przypominają zniekształcony
trapez, którego najdłuższym bokiem jest północna granica będąca równo­
cześnie granicą państwową. Ogólna długość granic powiatu wynosi
155,6 km, z czego 50,1 km przypada na północną granicę ze Związkiem
Radzieckim, od południa 36,8 km z powiatem oleckim, od wschodu 38 km
z powiatem suwalskim i od zachodu 30,7 km z powiatem węgorzewskim
należącym do województwa olsztyńskiego. Rozciągłość geograficzna
w układzie liniowym z północy na południe wynosi 15,9 km i z zachodu
na wschód 54,2 km. Ogólny obszar powiatu wynosi 755,4 km2, co stanowi
3,26% powierzchni województwa. Jest to najmniejszy powiat w woje­
wództwie białostockim.
BUDOWA GEOLOGICZNA I RZEŹBA TERENU Pomiędzy stosunkowo
płaską i nisko położoną Krainą Wielkich Dolin a Bałtykiem i obniżającym
się pasem nizin nadmorskich rysuje się wyraźnie kraina pojezierzy
nadbałtyckich. Przepływająca Wisła dzieli ją na część zachodnią — zwaną
pomorską — i wschodnią — mazurską — noszącą nazwę Pojezierza Ma­
zurskiego, które z kolei można podzielić na część zachodnią, środkową oraz
wschodnią. Ta ostatnia ze względu na silnie rozwiniętą rzeźbę terenu oraz
wysokość względną nazywana jest często Mazurami Garbatymi. Powiat
gołdapski położony jest w północno-wschodniej części Mazur Garbatych
i Pojezierza Suwalsko-Ełckiego.
Pojezierze Mazurskie, a w tym i teren powiatu gołdapskiego, pokryte
jest utworami czwartorzędowymi o dość znacznej miąższości, które
w okolicy np. Rogal i Widgir sięgają 100—110 metrów. Osady czwarto­
rzędowe pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego i wodnego to gliny,
piaski, żwiry zwałowe i wodnolodowcowe, rumowiska kamieniste, muły
7
Zgłoś jeśli naruszono regulamin