Wydruk faksu na calej stronie - Justynka.pdf

(18560 KB) Pobierz
ENCYKLOPEDIA
„BIAŁYCH PLAM ”
TOM
VIII
HITLERYZM - JEDWABNE
Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne
RADOM 2002
SPIS HASEŁ TOMU VIII
HITLERYZM
HLOND AUGUST
HO CHI MINH
HOBBES THOMAS
HOENE WROŃSKI JÓZEF MARIA
HOLBACH PAUL HENRY THIRY d’
HOLIZM
HOLOCAUST
HOŁÓWKO TADEUSZ LUDWIK
HOMEOPATIA
HOMOFOBIA
HOMOSEKSUALIZM
HONOR
HOPPE JAN WŁADYSŁAW
HOROSKOP
HORTHYMIKLOS
HORZYCA WIŁAM
HUMANITARYZM
HUMANIZM
HUMANUM GENUS
HUTA PIEN1ACKA
HUTA STEPAŃSKA
IBÁRRURI GOMEZ DOLORES
IDEALIZM
IDEOLOGIA
IDOLATRIA
IKONOKLAZM
IŁŁAKOWICZ JERZY OLGIERD
IMPERIALIZM
IMPRESJONIZM
INDUSTRIALIZACJA W ZSRR
INDYFERENTYZM
INDYWIDUALIZM
INFLACJA
INICJACJA
INKWIZYCJA
INTEGRALIZM LUZYTAŃSKI
INTEGRYZM
INTELEKTUALIŚCI
INTELIGENCJA
INTERNET
INTERWENCJONIZM PAŃSTWOWY
INŻYNIERIA SPOŁECZNA
IRRACJONALIZM
IRYDOLOGIA
ISLAM
ISTNIENIE
IZABELA KATOLICKA
JACHYMEK ZENON JÓZEF
JACKOWSKI MAKSYMILIAN
JAGIEŁŁO EUGENIUSZ
JAKOBINIZM
JAKOBITYZM
JAŁBRZYKOWSKI ROMUALD
JAŁTAŃSKA KONFERENCJA
JAMES WILLIAM
JAN XXIII
JANKOWSKI JAN STANISŁAW
JANUSZAJTIS MARIAN JÓZEF
JARNUSZKIEWICZ CZESŁAW
JARZĘBOWSKI JÓZEF
JASIENICA PAWEŁ
JASKULSKI JERZY FRANCISZEK
JAWORSKI WŁADYSŁAW LEOPOLD
JAWORZNO
JEDWABNE
Na skutek pomyłki redakcyjno-technicznej fragmenty hasła „hitleryzm” znalazły się w haśle „Hitler
A d olf’ (t. VII), za co Redakcja przeprasza autorów hasła „Hitler A d o lf’, panów prof. Mirosława
Piotrowskiego i mgr. Dariusza Małyszka
Treść odpow iednich h aseł została popraw iona [przyp. SiEC].
Wykaz skrótów
adm.
afr.
alb.
amer.
analog.
ang.
anglik.
antropol.
arab.
aram.
archeol.
argent.
art.
arystokr.
arystot.
atom.
austr.
austral
azjat.
bałk.
barok.
belg.
białor.
bibl.
bizant.
bolszew.
braz.
bryt.
bułg.
ces.
chiń.
chorw.
chrześc.
czes.
dawn.
demokr.
duń.
egip.
ekonom.
etn.
europ.
filol.
filoz.
administracyjny
afrykański
albański
amerykański
analogiczny
angielski
anglikański
antropologiczny
arabski
aramejski
archeologiczny
argentyński
artystyczny
arystokratyczny
arystotelesowski
atomowy
austriacki
australijski
azjatycki
bałkański
barokowy
belgijski
białoruski
biblijny
bizantyjski
bolszewicki
brazylijski
brytyjski
bułgarski
cesarski, cesarz
chiński
chorwacki
chrześcijański
czeski
dawny, dawniej
demokratyczny
duński
egipski
ekonomiczny
etniczny
europejski
filologiczny
filozoficzny
fiń.
fiz.
flam.
ffanc.
gat.
germ.
gosp.
got.
gr-
handł.
hebr.
hind.
hist.
hiszp.
hitler.
hol.
human.
ideol.
ind.
indonez.
irl.
islam.
izrael.
jap.
jęz.
jug.
kanad.
kapł.
katol.
klas.
komun.
konserw.
kośc.
krak.
król.
liber.
liter.
litew.
log.
lotn.
lud.
fiński
fizyczny
flamandzki
francuski
gatunkowy, gatunek
germański
gospodarczy
gotycki
grecki
handlowy
hebrajski
hinduski
historyczny
hiszpański
hitlerowski
holenderski
humanistyczny
ideologiczny
indyjski
indonezyjski
irlandzki
islamski
izraelski
japoński
językowy, język
jugosłowiański
kanadyjski
kapłański
katolicki
klasyczny
komunistyczny
konserwatywny
kościelny
krakowski
królewski
liberalny
literacki
litewski
logiczny
lotniczy
ludowy
łac.
łot.
maced.
mat.
mech.
metafiz.
mist.
mit.
mong.
mor.
muz.
nacjonalist.
nar,
nast.
nauk.
niderl.
niem.
norw.
nowoż.
oświeć.
łaciński
łotewski
macedoński
matematyczny
mechaniczny
m etafizyczny
m istyczny
m ityczny
m ongolski
moralny
muzyczny
nacjonalistyczny
narodowy
następnie
naukowy
niderlandzki
niem iecki
norw eski
now ożytny
ośw ieceniow y
republ.
rom.
rom ant.
ros.
rum .
rzym.
serb.
skand.
słow.
słowac.
socjalist.
socjol.
sow.
społ.
Stalin.
staroż.
szkoc.
szlach.
szwaj c.
szwedz.
średniow.
świat.
teatr.
teol.
teor.
totalit.
to w.
trad.
tur.
u kr.
warsz.
węg.
wewn.
wł.
właśc.
woj.
wojsk.
w spółcz.
wyd.
zał.
zewn.
zwł.
żyd.
republikański
rom ański
rom antyczny
rosyjski
rum uński
rzym ski
serbski
skandynaw ski
słow iański
słow acki
socjalistyczny
socjologiczny
sow iecki
społeczny
stalinow ski
starożytny
szkocki
szlachecki
szw ajcarski
szw edzki
średniow ieczny
św iatow y
teatralny
teologiczny
teoretyczny
totalitarny
tow arzystw o
tradycyjny
turecki
ukraiński
w arszaw ski
w ęgierski
w ew nętrzny, w ew nętrznie
w łoski
w łaściw y, w łaściw ie
w ojew ódzki, w ojew ództw o
w ojskowy
w spółczesny, w spółcześnie
w ydany
założony
zew nętrzny, zew nętrznie
zw łaszcza
żydow ski
panc.
państw.
pap.
patriot,
pedag,
piat.
pocz.
poet.
poi.
polit.
portug.
powsz.
pozytywist.
prakt.
praw.
prawosł.
protest.
prus.
przyr.
psych.
psychol.
publ.
radz.
rei.
renes.
pancerny
państw ow y
papieski, papież
patriotyczny
pedagogiczny
platoński
początkow y, początek
poetycki
polski
polityczny
portugalski
pow szechny
pozytyw istyczny
praktyczny
praw niczy
praw osław ny
protestancki
pruski
przyrodniczy
psychiczny
psychologiczny
publiczny
radziecki
religijny
renesansow y
H
HITLERYZM
- niem. odmiana — faszyzmu,
»
zw. także nar. socjalizmem lub nazizmem, którego
twórcą był przywódca (1933-45) III Rzeszy, Adolf
— Hitler; noszące piętno osobowości Hitlera zja­
>
wisko h. szczególnie silnie odcisnęło się na funk­
cjonowaniu Narodowosocjalistycznej Niem. Partii
Robotniczej (NSDAP), istniejącej od 1919, a ma­
jącej pełnię dyktatorskiej władzy od 1933, oraz in­
stytucji jej podporządkowanych: Oddziałów Sztur­
mowych NSDAP (SA), Hitleijugend - organizacji
młodzieżowej NSDAP o charakterze formacyjnym,
oraz Sztafet Ochronnych NSDAP (SS).
Geneza h., jego ideologia i konkretna realiza­
cja w ramach nazizmu doczekały się obszernych
opracowań źródłowych, pomijających jednak bądź
lekceważących istotne korzenie antysemickiego i
szowinistycznego programu polit. Hitlera, zawar­
tego w jego dziele
Mein K am pf(
1925-27); szukać
ich należy przede wszystkim w jego przeżyciach i
doświadczeniach uwarunkowanych 2 czynnikami:
kompleksem na tle żyd. pochodzenia i kontaktami
z okultyzmem; także in. uwarunkowania, np. histo-
ryczno-kulturowe, związane z ówczesną sytuacją
Niemiec, odegrały liczącą się rolę w procesie po­
wstawania ideologii hitler., lecz bez uwzględnienia
tych 2 powyższych czynników obraz h. i niemal
tożsamego z nim nazizmu pozostaje niepełny, na­
znaczony istotnymi brakami, które od historiogra­
fii domagają się uzupełnienia.
Kompleks Hitlera związany z jego żyd. pocho­
dzeniem wydaje się w znacznej mierze tłumaczyć
prezentowany przezeń nieprzejednany antysemi­
tyzm, który z czasem wyraźnie narastał; od dzie­
ciństwa miał on świadomość swego żyd. pochodze­
nia, co budziło w nim negatywne odczucia, gdyż
nie akceptował osobowości ojca, który nadużywał
alkoholu i zbyt często zmieniał miejsce zamieszka­
nia; starając się o przyjęcie na studia malarskie
w Wiedniu, Hitler przeszedł „twardą szkołę życia”;
stykając się Żydami ze Wschodu, tzw. handełesa-
mi, a także z ludźmi wykorzenionymi narodowo,
mającymi jedynie częściowe pochodzenie żyd.*
ukształtował w sobie ideol. fundamenty dla póź­
niejszej batalii bezwzględnej eksterminacji Żydów;
odróżniał jednak wykształconych Żydów z Zacho­
du od Żydów napływających ze Wschodu, których
szczególnie nienawidził, snując plany wypędzenia
ich wszystkich w taki czy in. sposób najpierw
z Niemiec, a potem z Europy.
Hitler zauroczył się R. Wagnerem i to nie tyle
jego twórczością operową, co poglądami wskrze­
szającymi nordycki mit, wyrażający w sztuce Za­
chodu „nordycką piękność, najgłębsze odczucie
natury, prawość i honor bohaterów”; ale opery Wa­
gnera przyciągały go nade wszystko dlatego, że
tak jak Wagner pragnął on przezwyciężyć w sobie
Żyda, wiedział bowiem, iż ojcem Wagnera był żyd.
aktor Ludwik Geyer; w Linzu, spotykając Żydów -
jak sam twierdził - „zeuropeizowanych” i „podob­
nych do ludzi”, był do nich nastawiony przyjaźnie,
w Wiedniu zaś stał się zdecydowanym ich wro­
giem; wstąpił też do Związku Antysemitów, ale nie
przeszkadzało mu to w utrzymywaniu kontaktów z
wieloma wpływowymi osobistościami pochodze­
nia żyd.; do ich grona należał rasistowski maniak
Georg Lanz von Liebenfels (Adolf Josef Lanz), gło­
siciel nowej „nauki” o rasie, jaką z czasem pod­
chwycił Hitler, szczególnie w odniesieniu do Ży­
dów, których uważał za „bakterie rozkładające na­
rody od środka”.
Ogromny wpływ na poglądy Hitlera wywarli
dwaj zagorzali przeciwnicy Żydów: Ritter von
Schoenerer, przywódca rasistowskiego Związku
Wszechniem., i adwokat Karl Lueger, socjalista,
Zgłoś jeśli naruszono regulamin