First to fight. Polacy na frontach II wojny światowej.pdf

(9628 KB) Pobierz
„First to Fight”.
Polacy
na Frontach
ii wojny
światowej
instytut
Pamięci
Narodowej
Komisja
ścigaNia
Zbrodni
Przeciwko
narodowi
Polskiemu
ŁÓdŹ 2016 r.
Komisarz wystawy:
artur ossowski
Scenariusz wystawy:
Paweł kowalski
artur ossowski
Paweł spodenkiewicz
dr hab. janusz wróbel
magdalena zapolska-downar
Recenzja i konsultacja
scenariusza wystawy:
dr maciej korkuć
Projekt graficzny:
dr milena romanowska
Opracowanie graficzne ilustracji:
jacek wróblewski
Opracowanie graficzne map:
sebastian kokoszewski
Skład:
master, Łódź
Materiały archiwalne i zdjęcia ze zbiorów:
australian war memorial (awm)
imperial war museums (iwm)
instytutu Pamięci Narodowej (iPN)
instytutu Polskiego i muzeum im. gen. sikorskiego
w londynie (iPms)
muzeum oręża Polskiego w kołobrzegu (moP)
muzeum Powstania warszawskiego (mPw)
muzeum tradycji Niepodległościowych w Łodzi (mtN)
muzeum w Piotrkowie trybunalskim
muzeum wojska Polskiego w warszawie (mwP)
Narodowego archiwum cyfrowego (Nac)
ośrodka karta (ok)
Polskiej agencji Prasowej (PaP)
Na okładce: piloci z 303. Dywizjonu... Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki
przed samolotem Hawker Hurricane – Northolt, 24 X 1940 r. (IWM)
3
W szeregacH aNTyNIeMIecKIej KoalIcjI
od zakończenia drugiej wojny światowej minęło 70 lat,
lecz pamięć o konflikcie jest wciąż żywa i wywołuje
skrajne emocje. Najlepiej widać to na przykładzie
związku socjalistycznych republik sowieckich, który
z agresora i sojusznika iii rzeszy przeistoczył się w ofia-
rę adolfa Hitlera, a po zakończeniu wojny zniewolił
europę środkowo-wschodnią. rzeczpospolita Polska
była pierwszym z państw, które zbrojnie przeciwstawi-
ło się iii rzeszy. Polacy walczyli z nią aż do jej upadku,
kierując swoje siły zbrojne do działań morskich, lądo-
wych i powietrznych w europie oraz afryce. Polscy
żołnierze brali udział w kilku największych operacjach
tej wojny licząc, że ich poświęcenie zaowocuje wolną,
suwerenną i demokratyczną Polską.
Niestety, mimo olbrzymich strat ludzkich oraz ma-
terialnych, marzenia te nie stały się rzeczywistością.
Przez całą wojnę Polska walczyła po stronie finalnie
zwycięskiej koalicji, kończyła ją jako kraj zniewolony,
pozbawiony – na rzecz związku sowieckiego – niemal
połowy przedwojennego terytorium, nawet jeżeli uzy-
skała obszary kosztem pokonanych Niemiec. Narzuco-
no jej również komunizm, który trwał przez przeszło
40 lat. Na pełną suwerenność przyszło Polakom czekać
aż do ostatniej dekady XX w. dziś przypominamy
o wysiłku militarnym Polaków na frontach drugiej woj-
ny światowej. oddajemy hołd wszystkim żołnierzom sił
zbrojnych rP walczących zarówno w kraju jak i na ob-
czyźnie u boku żołnierzy z wielkiej Brytanii, usa,
kanady, australii, Francji, Nowej zelandii i Południowej
afryki. Pamiętamy zarazem o trudnym losie tych,
którym przyszło walczyć poza siłami zbrojnymi rP na
froncie wschodnim: w formacjach wojskowych stwo-
rzonych przez zsrs i w pełni podporządkowanych
dowództwu sowieckiemu.
Wspólna parada koalicjantów, od lewej poczty sztandarowe: Francji, W. Brytanii,
Polski i Usa – algier, 28 III 1944 r. (IWM)
W sojUszU z zacHoDNIMI alIaNTaMI
I PoD soWIecKIM DoWóDzTWeM
druga wojna światowa rozpoczęła się od napaści Nie-
miec i słowacji na Polskę 1 iX 1939 r. 17 września do
agresorów dołączył zsrs. Żołnierz polski jako pierw-
szy stanął do walki z przeważającymi siłami wrogów,
płacąc za swój opór olbrzymią cenę. ogółem do paź-
dziernika 1939 r. zginęło w walce, zmarło z ran lub zo-
stało zamordowanych ok. 90 tys. żołnierzy wojska Pol-
skiego, a kolejne 145 tys. zostało rannych. Polska nie
skapitulowała.
Prezydent i rząd rzeczypospolitej Polskiej przenie-
śli się na terytorium zachodnich sojuszników. Państwo
polskie przez całą wojnę nieprzerwanie istniało jako
podmiot prawa międzynarodowego, członek koalicji
antyniemieckiej i prawny reprezentant ludności i tery-
torium rP. wyrazem dążeń do niepodległości była od-
budowa sił zbrojnych w okupowanym kraju (w konspi-
racji w ramach służby zwycięstwu Polski-związku walki
zbrojnej-armii krajowej) oraz regularnych jednostek
armii polskiej we Francji, a następnie w wielkiej Bryta-
nii a także w zsrs w latach 1941–1942. w końcowej
fazie wojny Psz na zachodzie liczyły ok. 194 tys. żoł-
nierzy, z których 38 proc. miało doświadczenie bojowe.
Były to jednostki w pełni zmechanizowane, dyspo-
nujące 5 tys. pojazdów pancernych, 2 tys. dział i moź-
dzierzy oraz 32 tys. ciężarówek i ciągników. do tego
należy dodać 350 samolotów i 15 okrętów, co czyni
z jednostek podległych rządowi rP w pełni mobilny
i profesjonalny korpus. straty poniesione przez regular-
ne jednostki sił zbrojnych rP w latach 1940–1945 sza-
cuje się na ok. 8 tys. zabitych oraz 45 tys. rannych. z tej
liczby niemal co trzeci żołnierz zginął lub odniósł rany
na froncie włoskim, walcząc w latach 1944–1945 w ra-
mach 2. korpusu Polskiego.
4
Polski lotnik w brytyjskim mundurze i charakterystycznej kamizelce
ratunkowej – Northolt, 16 IX 1940 r. (IPN)
5
rozbudowa Psz nie została przerwana z końcem woj-
ny, lecz była kontynuowana przez następne miesiące.
w grudniu 1945 r. w szeregach wojska znalazło się już
ok. 250 tys. żołnierzy. dopiero stopniowa demobilizacja
polskich oddziałów przez Brytyjczyków zapoczątkowa-
ła zmniejszenie stanów. szacuje się, że ok. 130 tys. woj-
skowych z Psz powróciło do kraju, natomiast pozosta-
li wybrali emigrację. szeregi armii krajowej zasilali
także żołnierze Psz na zachodzie. Przerzucono do
kraju przeszło 300 żołnierzy formacji cichociemnych,
będących podoficerami i oficerami różnych specjaliza-
cji. wielu z nich dowodziło następnie oddziałami party-
zanckimi i położyło duże zasługi w czasie trwania akcji
„Burza”. kilkunastu skoczków uczestniczyło w operacji
„ostra Brama” walcząc z Niemcami w lipcu 1944 r.
o wilno.
Natomiast inni cichociemni wzięli udział w Powsta-
niu warszawskim. Bitwa o stolicę Polski – trwająca
63 dni – przeistoczyła się bardzo szybko w działania
frontowe, w trakcie których formacje powstańcze
działały jako regularne jednostki wP. dla nich z pomocą
wyruszały samoloty alianckie, które niosły zaopatrze-
nie, a przede wszystkim nadzieję na pokonanie Niem-
ców. ogółem w akcji „Burza” i w Powstaniu warszaw-
skim wzięło udział ok. 100 tys. żołnierzy Polskiego
Państwa Podziemnego, z których jedna piąta dyspono-
wała doświadczeniem bojowym. w trakcie walk od-
działy ak zorganizowano w jednostki liniowe, które
miały kontynuować tradycje armii polskiej sprzed
września 1939 r.
Powstaniec umundurowany w niemiecką bluzę maskującą i wyposa-
żony w brytyjski granatnik przeciwpancerny PIaT – Warszawa, 2 IX
1944 r. (IPN)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin